تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,604 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,108 |
بررسی میزان روان آب و رسوب در رخنمونهای مارنی استان آذربایجان¬شرقی | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 4، دوره 17، شماره 43، خرداد 1392، صفحه 79-91 اصل مقاله (1.04 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
احد حبیب زاده* 1؛ محمدرضا نیک جو2؛ حمیدرضا پیروان3 | ||
1جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی) دانشگاه تبریز، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی | ||
2گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز | ||
3مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور | ||
چکیده | ||
واحدهای مارنی در قلمروی حوضههای آبخیز استان آذربایجانشرقی گسترش قابل ملاحظه داشته، و موجب انواع ناهنجاریهای طبیعی از جمله فرسایش خاک، انواع رخسارههای فرسایشی (سطحی، شیاری - گالی) و رسوبزایی بالا در حوضهها هستند. در این پژوهش ابتدا نقشه زمینشناسی استان رقومی شـده و نقشه سنگشـناسی تـهیه گردید. پس از آن نواحی رخنمون مارنی با توجه به سازندهای زمینشناسی اسخراج شدند. بر این اساس سه واحد مارنی شامل مارن ائوسن، مارن کرتاسه و مارن میوسن تعیین گردید سپس نقشه اقلیم و نقشه شیب استان در سیستم GIS و نرمافزار ILwis قطع داده شدند و در نهایت نقشه نهایی مارنهای استان و واحدهای کاری تعیین گردیدند. میزان روانآب و رسوبزایی مارنها بر روی پهنههای مارنی با استفاده از بارانساز صحرایی اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که بیشترین رواناب و رسوب جمع آوری شده مربوط به مارن میوسن میباشد که حداکثر رسوب جمعآوری شده با مقدار 145 گرم بر لیتر در فرسایش خندقی و در شیب 10-30 درصد اتفاق افتاده است. حداقل رسوب و روانآب جمعآوری شده مربوط به مارن کرتاسه به خصوص در فرسایش سطحی بوده که مقدار آن 94/0 گرم بر لیتر میباشد. ضریب هبستگی شیب توپوگرافی با مقدار روانآب برابر با 479/. بوده و از نظر آماری ارتباط آنها با هم کاملاً معنیدارهستند. ضریب هبستگی ساده بین روانآب با مقدار رسوب برابر 452/. بوده و ارتباط آنها باهم خیلی معنیدار است. ضریب هبستگی بین مقدار رسوب ناشی از فرسایش خاک توسط بارانساز با کربن آلی و مواد خنثی شونده برابر با 374/.- و 382/.- بوده و ارتباط معنیدار دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
روان¬آب؛ رسوب؛ رخنمون؛ مارن؛ آذربایجان¬شرقی | ||
مراجع | ||
1ـ امیری، منوچهر و همکاران (1388)، «بررسی ارتباط میزان فرسایش با ویژگیهای فیزیک و شیمیایی در مارنهای همدان به کمک آنالیزهای آماری»، یازدهمین کنگره علوم خاک ایران- گرگان، ص 395 . 2ـ حبیبزاده، احد و همکاران (1389)، «گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسـی و طبقهبندی شاخصهای فرسایشپذیری مارنهای استان آذربایجانشرقی»، مرکز تحقیقات خشکسالی و کم آبی. 3ـ رفاهی، حسینقلی (1375)، «فرسایش آبی و کنترل آن»، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. 4ـ شکلآبادی، محسن و همکاران (1382)، «تولید رواناب و رسوب در خاکهای با مواد مادری متفاوت در حوضه آبخیز گلاباد اردستان»، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، ش 2، ص 85-100. 5ـ ضیائی، حجتالله (1380) ، «اصول مهندسی آبخیزداری»، مشهد، دانشگاه امام رضا (ع)، ص542. 6ـ قدیمی عروسمحله، فریدون و همکاران (1378)، «بررسی منشاء مارنهای تفرش»، پژوهش و سازندگی، ش44، ص11- 8 . 7ـ قدیمی عروسمحله، فریدون و همکاران (1379)، «بررسی عوامل موثر بر تشدید و گسترش فرسایش ورقهای و شیاری در حوضه آبخیز قمرود»، پژوهش و سازندگی، ش 49، ص42. 8- A.M.O. Mohamed (2000), “The Role of Clay Minerals in Marly Soils on its Stability” Engineering Geology, 57 (2000)193-203.
9- Artemi.Creda.(2002),“The Effect of Season and Parent Material on Water Erosion on Highly Eroded Soils in Eastern Spain” Jornal of Arid Environments, (2002)52:319-337.
10- Bennet, H.H. (1939), “Soil Conservation” Mc-Grawe Hill Book Company.
11- Bouma, A. (1998), “Investigation of Relationships between Measured Field Indicators and Erosion Processes on Badland Surface at Petrer, Spain”, SSSA, 25:105-109.
12- Meyer, L.D. (1994), "Rainfall Simulators for Soil Erosion Research", pp.83-104 In: R.La1 (Ed.) Soil Erosion Research Methods 2nd ed.St. Lucie Press and Soil and Water Conserve, Soc., Ankeny, Lowa. USA.
13- Ramos, M.C.S. Nacci and I.Pla. (2000), "Soil Sealing and its Influence on Erosion Rates for Some Soil in the Mediterranean Area", Soil Sci.165: 398-403.
14- Suzanne, V. et.al. (1999), “Some Physical and Chemical Properties of Sediments Exposed in Gully in Northern KwaZulu-Natal, South Africa”, HughesUniversity of Natal, Soil Science, 155: 45-50. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,222 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,205 |