تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,403 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,216,953 |
مطالعه تطبیقی مبانی معرفتشناختی نقد متافیزیک در آراء فلسفی کانت و کارناپ | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
دوره 18، شماره 49، آذر 1403، صفحه 405-432 اصل مقاله (902.94 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2024.62948.3906 | ||
نویسنده | ||
امین نواختی مقدم* | ||
دانشیار گروه علومسیاسی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران | ||
چکیده | ||
متافیزیک در تاریخ فلسفه پیشینهای دیرینه دارد. هرچند که به قدمت خود فلسفه نمیرسد، همواره بخشی اساسی از نظامهای فلسفی بوده و بهعنوان فلسفه اولی، یعنی برترین بخش دانش عقلی، شناخته شده است. گاه نیز متافیزیک مترادف با فلسفه در نظر گرفته شده و به بررسی مسائل بنیادین، جوهر و واقعیت امور یا همان هستی محض پرداخته است. با این حال، در نتیجه تحولات فکری، متافیزیک با انتقادهای جدی و حتی انکار مواجه شده است. ایمانوئل کانت و رودلف کارناپ، دو فیلسوف برجسته از دو جریان اصلی فلسفی، دیدگاههای انتقادیای نسبت به متافیزیک اتخاذ کردند که تحولات عمیقی در این حوزه پدید آورد. کانت با طرح انقلاب کپرنیکی و تمایز میان گزارههای تحلیلی/تألیفی و مفاهیم پیشینی/پسینی، امکانپذیری متافیزیک را مورد بررسی قرار داد. در مقابل، کارناپ، از چهرههای شاخص حلقه وین، با ارائه نظریاتی درباره احکام تحلیلی/تألیفی و نسبت آنها با تجربه، نظامی معرفتشناختی بنا کرد که گزارههای متافیزیکی را بیمعنا تلقی میکرد .این مقاله به دنبال پاسخ به پرسشهای زیر است: کدام جنبه از فلسفه کانت موجب احیای فلسفه و تأثیر بر کارناپ و پوزیتیویسم منطقی حلقه وین شده است؟ نقد و تبیین کانت از متافیزیک چگونه بوده است؟فلسفه عقلگرای کانت چه تأثیری بر تجربهگرایی پوزیتیویستهای منطقی داشته است؟ مقایسه دیدگاههای این دو فیلسوف نشان میدهد که کارناپ از فلسفه کانت الهام گرفته است. با این حال، تفاوتی بنیادین میان آنها وجود دارد: کانت تلاش کرد متافیزیک را از چارچوب سنتی آن رها کرده و به شکلی علمی و استوار بازتعریف کند؛ درحالی که کارناپ، با تأکید بر تجربهگرایی و انکار ارزش متافیزیک، در پی حذف آن و علمی کردن معرفت بشری بود. | ||
کلیدواژهها | ||
روششناسی؛ معرفتشناسی؛ علم مدرن؛ احکام تحلیلی؛ احکام پسینی؛ متافیزیک؛ فلسفه تحلیلی؛ کانت؛ کارناپ | ||
مراجع | ||
ارسطو. (1389). متافیزیک، ترجمه شرفالدین خراسانی، موسسه حکمت. امید، مسعود. (1387). طرح یک گفتگوی فلسفی؛ پرسشهای شهید مطهری و پاسخهای کانت، نقدو نظر، 13(49 و 50)، 127-175. آرثربرت، ادوین. (1382). مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین، ترجمه عبدالکریم سروش، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. رایشنباخ، هانس. (1384). مبانی فلسفه علمی، ترجمه موسی اکرمی، چاپ دوم، انتشارات علمی و فرهنگی. سروش، عبدالکریم. (1382). علم چیست؟ موسسه فرهنگی صراط. سروش، عبدالکریم. (1388). علمشناسی فلسفی، موسسه فرهنگی صراط. عبدالکریمی، بیژن. (1387). تفسیر هایدگر از نقد عقل محض کانت: مقایسه تفسیرهای آنتولوژیک با تفاسیر اپیستمولوژیک، کتاب ماه: فلسفه، 1(12)، 26-37. فولکیه، پل. (1366). فلسفه عمومی، ترجمه یحیی مهدوی، انتشارات دانشگاه تهران. قوامصفری، مهدی. (1386). مابعدالطبیعه چگونه ممکن است؟ فکر روز. کارناپ، رودولف. (1378). مقدمهای بر فلسفه علم (مبانیفلسفی فیزیک)، ترجمه یوسف عفیفی، چاپسوم، انتشارات نیلوفر. کارناپ، رودولف. (1383). غلبه بر متافیزیک: در پوزیتیویسم منطقی، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، چاپ سوم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. کارناپ، رودولف. (1385). فلسفه و نحو منطقی، ترجمه رضا مثمر، چاپ اول، نشر مرکز. کاسیرر، ارنست. (1370). فلسفه روشنگری، ترجمه یدالله موقن، انتشارات نیلوفر. کانت، ایمانوئل. (1370). تمهیدات، ترجمه غلامعلی حداد عادل، چاپدوم، مرکز نشر دانشگاهی. کورنر، اشتفان. (1380). فلسفه کانت، ترجمه عزتالله فولادوند، چاپ دوم، شرکت انتشارات خوارزمی. لاکوست، ژان. (1357). فلسفه در قرن بیستم، ترجمه رضا داوری اردکانی، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب اسلامی. نائس، آرن. (1357). کارناپ، ترجمه منوچهر بزرگمهر، خوارزمی. وایت، آلن. آر. (1383). روشهای مابعدالطبیعه، ترجمه انشالله رحمتی، حکمت. هادسون، دانالد. (1378). لودویک وبتگنشتاین، ترجمه مصطفی ملکیان، انتشارات گروس. هارتناک، یوستوس. (1387). نظریه معرفت در فلسفه کانت، ترجمه غلامعلی حدادعادل، هرمس. هیوم، دیوید. (1362). تحقیق درباره فهم انسانی، ترجمه منوچهر بزرگمهر، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی. Abdolkarimi, B. (2008). Heidegger's Interpretation of Kant's Critique of Pure Reason: Comparing Ontological and Epistemological Interpretations, Ketab-e Mah: Philosophy, 1(12), 26-37. (in persian) Aristotle (2009). Metaphysics, trans. SH. Khorasani, Hekmat Publications. (in Persian) Arthur Burt, E. (2003). The Metaphysical Foundations of Modern Sciences, trans. A. Soroush, Scientific and Cultural Publishing Company. (in Persian) Arthur, P. (1958). Semantic and Necessary Truth. Yale University Press. Byrne, J. (1997). Religion and the Enlightenment: From Descartes to Kant, M. Westminster & J. Knox Press. Carnap, R. (1934). On the Character of Philosophic Problems, Philosophy of Science, 1(1), 5–19. Carnap, R. (1935). Philosophy and logical syntax, AMS Press. Carnap, R. (1978). The Overcoming of Metaphysics through Logical Analysis of Language in Michael Murray and Heidegger and Modern philosophy critical essays, Yale University Press. Carnap, R. (2004). The Elimination of Metaphysics Through Logical Analysis of Language: In Alfred Jules Ayer (ed.), Logical Positivism. Westport, Conn. Greenwood Press. pp. 60-81 Carnap, R. (2004). The Overcoming of Metaphysics: In Logical Positivism, trans. B. Khoramshahi, 3rd ed, Scientific and Cultural Publishing Company. Carnap, R. (2006). Philosophy and Logical Syntax, trans. R. Mosmer, 1st edition, Markaz Publishing. (in Persian) Carnap, R. (2009). Philosophical Foundations of Physics: An Introduction to the Philosophy of Science, trans. Y. Afifi, 3rd edition, Niloufar Publications. (in Persian) Cassirer, E. (1991). Philosophy of Enlightenment, trans. Y. Moqen, Niloufar Publications. (in Persian) Creath, R. (1993). Carnap, Quine and The Rejection of Intuition, in Perspectives on Quine; edit. R. Gibson & R. Barret, Blackwell. Foulkieh, P. (2007). General Philosophy, trans. Y. Mahdavi, University of Tehran. (in Persian) Ghavam-Safari, M. (2007). How Metaphysics Is Possible? Fekr-e Rooz Publications. (in Persian) Hartnock, J. (1968). Kant's Theory of Knowledge, trans G. A. Haddad Adel, Hermes Publications. (in Persian) Hudson, D. (1999). Ludwig Wittgenstein, trans. M. Malekian, Gros Publications. (in Persian) Hume, D. (1983). An Inquiry Concerning Human Understanding, trans. M. Bozorgmehr, Center for Scientific and Cultural Publications. (in Persian) Jules Ayer (ed.). Logical positivism, trans. B. Khoramshahi, 3rd edition, Scientific and Cultural Publishing Company. (in Persian) Kant, I. (1983). Critique of Pure Reason, Trans. N. K. Smith, The Macmillan Co. Kant, I. (1996). Critique of Pure Reason, Trans. W. S. Pluhar, Unified Edition, Hackett Publishing Company Inc. Kant, I. (2004). Prolegomena to Any Future Metaphysics, trans. G. A. Haddad Adel, 2nd edition, University Publishing Center. (in Persian) Koerner, S. (1990). Kant, trans. E. Fooladvand, 2nd edition, Kharazmi Publication. (in Persian) Lacoste, J. (1978). Philosophy in the Twentieth Century, trans. R. Davari Ardakani, Organization for the Study and Compilation of Islamic Texts Publications. Miller, J. (2022). Metaphysical Realism and Anti-Realism, Cambridge University Press. Naess, A. (1968). Four Modern Philosophers: Carnap, Wittgenstein, Heidegger, Sartre, trans. M. Bozorgmehr, Kharazmi Publications. (in Persian) Omid, M. (2008). Outline of a Philosophical Dialogue; Questions of Shahid Motahari and Answers of Kant, Naqed va Nazar, 13(49-50), pp. 127-175. (in Persian) Reichenbach, H. (2005). Rise of Scientific Philosophy, trans M. Akrami, 2nd edition, Scientific and Cultural Publishing. (in Persian) Soroush, A. (2003). What is Science? Serat Cultural Institute. (in Persian) Soroush, A. (2009). Philosophical Science, Serat Cultural Institute. (in Persian) Weinberg, R. (1936). An Examination of Logical Positivism, Cornell University Pub. White, Alan R. (1987). Methods of Metaphysics, trans. I. Rahmati, Hekmat Publications. (in Persian) Wittgenstein, L. (2002). Tractatus Logico-Philosophic us, Trans. D. F. Pears & B. F. McGuinness with an introduction by Bertrand Russell, Taylor & Francis e-Library, Routledge & Kegan Paul. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 36 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 26 |