تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,909 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,457 |
موضع مکتب رواقی در خصوص «مرگ» | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
مقاله 17، دوره 18، شماره 46، اردیبهشت 1403، صفحه 297-312 اصل مقاله (1.05 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2024.60466.3707 | ||
نویسندگان | ||
حسن فتحی* 1؛ مریم شاهمرادی2 | ||
1دانشیار، گروه فلسفه، دانشگاه تبریز، ایران | ||
2دانش آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه فلسفه، دانشگاه تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
مکتب رواقی در میان مکاتب دورۀ یونانیمآبی از جایگاه برجستهای برخوردار بوده و به مدتِ بیش از پانصد سال ذیل همین عنوان در حیات یونانی و رومی تأثیرگذار بوده است. در میان آموزههای این مکتب آموزۀ موسوم به «صیانت ذات» به عنوان اوّلین حُکم طبیعتِ هر موجودی، مورد تأکید ویژه قرار گرفته است: اساسیترین غریزه و میل هر موجود زندهای این است که با هماهنگی با طبیعت در مسیر حفظ خویشتن قدم بردارد. بر همین اساس، حیات فضیلتمندانه برای آدمی همانا «زیستن بر وفق طبیعت» است. از سوی دیگر، اقدام به کاری که دست کم در نگاه عُرفی میتوان آن را خودکشی نامید در میان فیلسوفان رواقی امری رایج بوده است، تعداد معتنابهی از آنها با اراده و اقدام خویش به حیات خود پایان دادهاند. آیا گام برداشتن در مسیر مرگ خویش با آموزۀ صیانت ذات منافات ندارد؟ رواقیها در عین حال که سعی میکنند از ثنویت افلاطونی محسوس و معقول احتراز جویند حقیقت آدمی و بلکه حقیقتِ طبیعت را همان عقل (لوگوس) میشمارند و به بقای عقل آدمی معتقدند. آنها هر گونه اقدام به خودکشی را که ریشه در عواطف و انفعالات داشته باشد محکوم میکنند، چنانکه هر گونه کوشش انفعالآمیز برای حفظ جان به هر قیمتی را نیز محکوم میکنند. در نظر رواقیها مرگِ حکیمِ آرمانی عین انطباق با طبیعت و با عقل است، اعم از اینکه بهاصطلاح بهنحو طبیعی رخ دهد یا با ارادۀ خودش؛ چراکه برای چنین فردی اراده و طبیعت و عقل بر یکدیگر منطبقاند؛ اما ازآنجاکه آنها هیچکس، حتی رهبرانشان، را مصداق حکیم مطلق نشمردهاند، در واقع هیچگونه اقدام به خودکشی را نمیتوان مورد تأیید کامل آنها شمرد. از سوی دیگر، آمادگی برای مرگ در مکتب رواقی را باید از عناصر قوامبخشِ حیات آرام و پویای فردی و مدنیِ مورد توصیۀ آنها شمرد: آرام از حیث روحی و پویا از حیث عملی. | ||
کلیدواژهها | ||
مکتب رواقی؛ مرگ؛ صیانت ذات؛ خودکشی؛ نفس و بدن؛ عقل | ||
مراجع | ||
Boethius, A. M. S. (2008). The Consolation of Philosophy, translated by D. R. Slavit, Harvard University Press. Bréhier, É. (1977). Histoire de la philosophie, t. 2, Période Hellénique, translated by A. Davoudi, Tehran University Press. (in Persian) Brun, J. (1983). Le Stoïcisme, translated by S. A. Pour-Hosseyni, Amir-Kabir Press. (in Persian) Copleston F. C. (1989). A History of Philosophy, Vol. 1: Greece and Rome, translated by S. J. Modjtabavi, Elmi-va-Farhanghi Press. (in Persian) Diogenes Laërtius. (2009). The Lives and Opinions of Eminent Philosophers, translated by B. Rahmani, Markaz Press. (in Persian) Guthrie, W. K. C. (1988). A History Of Greek Philosophy, vol. 14 of Persian tr. by Hassan Fat’hi, Fekr-e-Rouz Press. (in Persian) Inwood, B. (1999). Stoicism, in Furley D. (ed) (1999), Routledge History of Philosophy, Vol. II, From Aristotle to Augustine, pp. 222- 242, Routledge. Plato. (1988). Complete Works, translated by M. H. Lotfi, Kharazmi Press. (in Persian) Plotinus. (1987). The Enneads, translated by M. H. Lotfi, Kharazmi Press. (in Persian) Plutarch. (1990). Parallel Lives (Lives of Illustrious Men), translated by R. Mashayekhi, 3rd ed. Elmi-va-Farhanghi Press. (in Persian) Popkin, R., & Stroll, A. (2022). Philosophy Made Simple, translated by S. J. Modjtabavi, 36th ed. Hekmat Press. (in Persian) Sharples, R. W. (1996). Stoics, Epicureans and Sceptics, Routledge. Spinoza. (1985). Ethics, translated by M. Djahanghiri, Institue of Universitarian Publication. (in Persian) Taylor, A. E. (2012). Socrates, translated by M. Kohandani, Institute for Humanities and Cultural Studies Publishing. (in Persian) Zeller, E. (2017). Outlines of the history of Greek philosophy, translated by H. Fathi, Hekmat Press. (in Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 377 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 363 |