تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,304 |
تعداد مقالات | 15,973 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,333,288 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,096,032 |
از ظهور در پارادایمِ سنت تا افول در پارادایمِ مدرن: جایگاه صفویان در تاریخنگاری دورۀ قاجار | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 4، دوره 13، شماره 33، دی 1401، صفحه 57-80 اصل مقاله (468.16 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2022.50884.2311 | ||
نویسندگان | ||
حمید صادقی1؛ نزهت احمدی* 2؛ مرتضی دهقان نژاد3 | ||
1دانشجوی دکتری تاریخ ایران دانشگاه اصفهان | ||
2دانشیار دانشگاه اصفهان | ||
3دانشیار دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
تاریخنگاری دورۀ قاجار، تحت تأثیر گفتمانِ تجدد و منطقِ درونی آن، یک تجربۀ تاریخی را پشت سر گذاشت که برآیندِ آن، ایجادِ خطِ حایلی آشکار میان دو چشماندازِ تاریخی سنت و مدرن بهمثابۀ دو پارادایم متمایز بود. بر مبنای این تحول گفتمانی، خوانشی دوگانه از مسئلۀ صفویان نیز اتفاق افتاد که محصول اقتضائات گفتمانی و مرزبندیهای پارادایمیک میان دو کلانروایتِ سنت و تجدد بود. در روایتِ نخست، تحت تأثیر تجربههای زیسته، اقتضائات ایدئولوژیکی و چشماندازهای تاریخی همسو با پارادایمِ سنت، یاد و خاطرۀ صفویان، با نوعی خرسندی، مباهات و البته بهمثابه تکیهگاهی مشروعیتبخش با لحنی تفاخرآمیز و حماسی روایت شد و در نقطۀ مقابل، در چشمِ مورخانِ منتقد و تجددخواهِ همسو با گفتمانِ مدرن، تمامِ آن خصلتها و معیارها وارونه شده و این بار، از یک چشماندازِ نو، جایگاه صفویان به موقعیتی خُسرانبار، منحط و ضد تجدد تقلیل یافت. مسئلۀ این پژوهش، تأمل در چرایی ظهور و افول صفویان در این دو چشمانداز تاریخی است که به روشی تحلیلی و با تکیه بر نقدِ محتوایی روایتهای مورخانِ دورۀ قاجار انجام خواهد شد. بر این مبنا، این فرضیه قابلطرح است که به تناسبِ گذار از گفتمانِ سنت به تجدد و سیطرۀ تدریجی گفتمانِ مدرن در این دوره، موقعیت صفویان نیز از وضعیتی مشروعیتبخش، والا و تفاخرآمیز، به موقعیتی نازل درافتاد و به رکنی مهم در انحطاطشناسی مورخانِ این دوره مبدل شد. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخنگاری؛ قاجار؛ صفویان؛ پارادایم؛ سنت؛ مدرن | ||
مراجع | ||
کتابها
مقالهها
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 251 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 229 |