تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,275 |
تعداد مقالات | 15,740 |
تعداد مشاهده مقاله | 51,839,085 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,674,049 |
از قرآن چه و چگونه می توان آموخت؟ یک بررسی از منظر عقلانیت نقاد | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
دوره 16، شماره 40، آبان 1401، صفحه 633-664 اصل مقاله (984.4 K) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2022.15806 | ||
نویسنده | ||
علی پایا | ||
استاد کالج اسلامی، وابسته به دانشگاه میدلسکس، لندن، انگلستان. استاد وابسته مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
هدف این مقاله معرفی رویکرد عقلانیت نقاد به قرآنپژوهی است. پس از ارائه برخی ملاحظات مقدماتی درباره قرآن و قرآن پژوهی در بخش نخست، در دومین بخش توضیحاتی مختصر درباره دیدگاه عقلانیت نقاد ارائه خواهد شد. در دنبال نکاتی به اختصار و اجمال درباره دیدگاه عقل گرایان نقاد در خصوص دین بازگو می گردد و سپس در بخش چهارم یک مجموعه از مفاهیم مرتبط یعنی «قابلیت فشرده شدن به نحو آلگوریتمی»، «سیستم های پیچیده» و «عمق منطقی» معرفی خواهند شد. در بخش پنجم و با استفاده از مقدماتی که در بخش های پیشین عرضه شده اند، استدلال خواهد شد قرآن یک سیستم پیچیده با عمق منطقی زیاد است و پیام آن را به بهترین نحو می توان به مدد رویکرد عقلانیت نقاد فهم و درک کرد. بخش ششم در بردارنده بحث کوتاهی است در خصوص رابطه قرآن با بحث های معنایی. در بخش هفتم یک مقایسه نقادانه (هرچند مختصر) میان رویکردی که به امام علی (ع) برای فهم قرآن نسبت داده شده و به «روش استنطاق از قرآن» شهرت یافته است و رویکرد عقلانیت نقاد به انجام می رسد. در بخش هشتم برخی انتقادات های احتمالی به رویکرد عقل گرایی نقاد به قرآن مطرح و ارزیابی می شوند. بخش نهم به جمع بندی مطالب مطروحه اختصاص دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
قرآن؛ عقلانیت نقاد؛ عمق منطقی؛ روش استنطاق؛ حدس و گمانه؛ یقین | ||
مراجع | ||
ابوزید، نصر حامد. (1381)، معنای متن: پژوهشی در علوم قرآنی، ترجمه مرتضی کریمی نیا، تهران: طرح نو.
ایزوتسو، توشیهیکو. (1361). خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران: شرکت انتشار.
پایا، علی. (1386). ملاحظاتی نقادانه درباره دو مفهوم علم دینی و علم بومی، حکمت و فلسفه، 3(10-11)، بازتحریر شده در: پایا 1395.
پایا، علی. (1391)، تکنولوژی دینی: چیستی و امکان تحقق، فصلنامه روش شناسی علوم انسانی، شماره 73: 46-52، بازتحریر شده در: پایا 1395.
پایا، علی. (1395)، فلسفه تحلیلی از منظر عقلانیت نقاد، تهران: طرح نقد.
خرمشاهی، بهاءالدین. (1374). قرآن شناخت: مباحثی در فرهنگ آفرینی قرآن، تهران: طرح نو.
خویی، ابوالقاسم. (1334/1375 ه.ق). البیان فی تفسیر القرآن، نجف اشرف: مطبعه الآداب.
رامیار، محمود. (1346/1362). تاریخ قرآن، تهران: انتشارات امیرکبیر.
زرکشی، بدرالدین محمد. (ح. 775ق/1389). البرهان فی علوم القرآن، دارالحدیث.
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن. (ح.879ق/1363). الاتقان فی علوم القرآن، ترجمه مهدی حائری قزوینی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن. (ح885ق/1387). اسباب النزول، دارالتقوی.
صدر، محمدباقر. (1424 ه.ق/1382). المدرسه القرآنیه، بی جا: دارالکتب الاسلامی.
صفره، حسین؛ معارف، مجید؛ پهلوان، منصور. (1389). استنطاق از قرآن، پژوهش های قرآن و حدیث- مقالات و بررسی ها، 43(1): 139-163.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1360). تفسیر المیزان، انتشارات محمدی.
معرفت، محمد هادی. (1390). علوم قرآنی، تهران: انتشارات سمت.
موحد، محمدعلی. (1387). خدا و معنی، باغ سبز، تهران: نشر کارنامه.
مفید، شیخ. (حدود 986ق)، الکلام فی وجوه اعجاز، قم.
یساقی، علی اصغر؛ ایازی، سیدمحمدعلی. (1389). تحلیل مبانی و رویکرد شهید صدر به تفسیر قرآن، فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن، ۶(25): 196-217.
AbuZayd, Nasr. (2000). The Qur’an: God and Man in Communication, http://www.let.leidenuniv.nl/forum/01_1/onderzoek/lecture.pdf (accessed: 30, 11, 2014). Agassi, Joseph. (1975). Science in Flux, Springer. Ahmed, Akbar; Sonn, Tamara (eds.) (2010). The SAGE Handbook of Islamic Studies, London: Sage Publications. Al-Azami, Muhammad Mustafa. (2003). The History of the Quranic Text, from Revelation to Compilation: A Comparative Study with the Old and New Testaments, UK Islamic Academy. Asadi, Muhammed. (2000). The Unifying Theory of Everything: Koran & Nature's Testimony, Writers Club Press. Ayoub, Mahmoud. (1980 & 1992). The Quran and Its Interpreters, Two Vols, State University of New York Press. Ayoub, Mahmoud. (2012). Contemporary Approaches to the Quran and Sunnah, IIIT. Bartley, William. (1962/1982). The Philosophy of Karl Popper: Part III. Rationality, Criticism, and Logic, Philosophia, 11(1–2): 121–221. Bartley, William. (1984/2003). Retreat to Commitment, Open Court. Becker, Kate. (2014). Is Information Fundamental? http://www.pbs.org/wgbh/nova/blogs/physics/ 2014/04/is-information-fundamental/ (accessed: 29/11/2014) Bennett, Charles. (1998). Logical Depth and Physical Complexity in The Universal Turing Machine– a Half-Century Survey, edited by Rolf Herken, pp. 227-257, Oxford University Press. Boullata, Issa. (2008). Literary Structures of Religious Meaning in the Qur'ān, Curzon Press. Cupitt, Don. (1984). The Sea of Faith, SCM Press Ltd. Davies, Paul. (1992). The Mind of God, Simon & Schuster. Davies, Paul. (1995). Algorithmic Compressibility, Fundamental and Phenomenological Laws, in Laws of Nature: Essays on the Philosophical, Scientific and Historical Dimensions, edited by Friedel Weinert, Walter de Gruyter. Dutton, Yasin. (1999). The Origins of lslamic Law: The Quran, the Muwatta, and Madinan amal, Lawman, (India) Private Limited. Ernst, Carl and Martin, Richard (rds.). (2010). Rethinking Islamic Studies: From Orientalism to Cosmopolitanism, University of South Carolina Press. Gatje, Helmhult. (1996). The Quran and Its Exegesis, Oneworld Publications. Hawting, G. R.; Shareef, A. K. A. (1993). Approaches to the Quran, Routledge. Hidayatullah, Aysha. (2014). The Feminist Edge of the Quran, OUP. Husserl, Edmund. (1931/2012). Idea: General Introduction to Pure Phenomenology, Routledge. Jeffery, Arthur. (2007). The Foreign Vocabulary in the Quran, Brill. Luxenberg, Christoph. (2006). Out of Error, Ashgate. Luxenberg, Christoph. (2007). The Syro-Aramic Reading of the Koran: A Contribution to the Decoding of the Koran, Verlag Hans Schiler. Luxenberg, Christoph. (2009). Deductivist Decision Making, unpublished manuscript. Miller, David. (1994). Critical Rationalism: A Restatement and Defence, Open Court. Mofid, Sheikh (c.1009). Al-Kalam fi Wojuh A‘jaz (Comment on Aspects of Miraculous Feature [of the Quran], n.p. Mortida, Seyyed. (c.1029). Clarification of the Reason of Miraculousness of the Quran, n.p. Nanji, Azim. (ed.) (1997). Mapping Islamic Studies: Genealogy, Continuity, and Change, Berlin: Mouton de Gruyter. Nasr, Seyyed Hossein. (2007). The Essential Seyyed Hossein Nasr, World Wisdom. Neuwirth, Angelika & et.al. (eds.) (2010). The Quran in the Context: Historical and Literary Investigations Into the Quran, Brill. Nöldeke, Theodor & et.al. (eds.) (2013). History of the Quran, Brill. Paya, Ali. (1934/1959/2002). The Logic of Scientific Discovery, Routledge. Paya, Ali. (1945b/2002). The Poverty of Historicism, Routledge. Paya, Ali. (1963/2002). Conjectures and Refutation, Routledge. Paya, Ali. (1972/1979). Objective Knowledge, Oxford University Press. Paya, Ali. (1994). The Myth of the Framework, Routledge. Paya, Ali. (2008). Critical Observations Concerning the Two Notions of ‘Islamic Science’ and ‘Indigenous Science’, Hekmat va Falsafeh (Wisdom and Philosophy), 3(10-11). Paya, Ali. (2008/2018). Methods and Perspectives in Islamic Studies, ICAS Press. Paya, Ali. (2011). The Misguided Conception of Objectivity in Humanities and Social Sciences, in The Crisis of the Human Sciences False Objectivity and the Decline of Creativity, Edited by Thorsten Botz-Bornstein, Gulf University for Science & Technology Publications. Paya, Ali. (2012). How indigenous are ‘indigenous sciences’? The Case of ‘Islamic Sciences’, in Asia, Europe, and the Emergence of Modern Science: Knowledge Crossing Boundaries, edited by Aron Bala, Palgrave. Paya, Ali. (2013). Religious Technology: Nature and Possibility, Journal of Methodology of Social Sciences and Humanities, 18(73): 7-52. Paya, Ali. (2014). Acquiring knowledge with a critical mind, Islam Today, 2(23): 16-19. Popper, Karl. (1945a/2002). The Open Society and Its Enemies, Routledge. Qotb, Seyyed. (2002). Al-Tasvir al-Fanni fi al-Quran, Dar Al-Shrooq. Qotb, Seyyed. (2007). In the Shade of the Quran, Islamic Foundation. Ramyar, Mahmoud. (1965). Tarikh-e Quran (A History of the Quran), Tehran: Amirkabir Publications. Razi, Fakh al-Din. (c.1193/1899). Nahayat al-Ijaz fi Derayat al-A‘jaz (Understanding the Miraculousness of the Quran in the Most Succinct Way), Al-Adaab Publications. Rippin, Abdrew (ed.) (2006). The Blackwell Companion to the Quran, Balckwell. Sadr, Seyyed Mohammad Baqir. (2003). Al-Madresa al-Quraniyah (The School of the Quran), Dar al-Kitab al-Islami Saeed, Abdullah. (2008). The Quran: An Introduction, Routledge. Singh, Simon. (2002). Fermat’s Last Theorem, Fourth Estate. Sinha, D. (1963). Phenomenology and Positivism, Philosophy and Phenomenological Research, 23(4): 562-577. Soroush, Abdolkarim. (2013). Mohammad: Ravi-ye Royaha-ye Rasulaneh (Mohammd: the Narrator of the Prophetic Dreams), at: http://www.rahesabz.net/story/71738/ Tabatabaee, Mohammad Hossein. (1986/2014). Al-Mizan, CreateSpace Independent Publishing Platform. Tabatabaee, Mohammad Hossein. (1987). The Quran in Islam: Its Impact and Influence on the Life of Muslims, Zahra Publications. Tabatabaee, Mohammad Hossein. (c. 1966). Vahy ya Shu‘ur-e Marmuz (Revelation or A Mysterious Cognition), n.p. Trigg, Roger. (1990). Reality at Risk, Prentice-Hall. Wansbrough, John. (2004). Quranic studies: sources and methods of scriptural interpretation, Prometheus Books. Wikipedia: Fermat, http://en.wikipedia.org/wiki/Pierre_de_Fermat Yasaghi, Ali Asghar; Ayazi, Seyyed Mohammad Ali. (2010). An Analysis of the Principles and Approach of Shahid Sadr to the thematic Interpretation of the Quran, Faslnameh Takhassosi Fiqh and Tamaddon-e Islami (Specialised Quarterly of Islamic Jurisprudence and Civilisation), 6(25): 196-217. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 221 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 194 |