تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,306 |
تعداد مقالات | 16,052 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,624,783 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,300,260 |
اثربخشی آموزش رفتارهای خودمراقبتی بر سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت و کنترل هموگلوبین A1C بیماران مبتلا به دیابت نوع دو | ||
فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی | ||
مقاله 10، دوره 17، شماره 66، شهریور 1401، صفحه 91-100 اصل مقاله (669.78 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jmpr.2022.15268 | ||
نویسندگان | ||
نادر حاجلو* 1؛ سعید رحیمی2؛ علی اکبر رئوف صائب3؛ مهرناز صداقت4 | ||
1استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. | ||
2دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. | ||
3پزشک عمومی، کلینیک تخصصی دیابت پارسیان شهر مشهد، مشهد. ایران. | ||
4کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش رفتارهای خودمراقبتی بر رفتارهای ارتقا دهنده سلامت و کنترل هموگلوبین A1C بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بود. جامعه مورد مطالعه شامل تعداد 30 نفر مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به کلینیک دیابت پارسیان واقع در شهر مشهد بوده که در مطالعهی کارآزمایی بالینی حاضر به روش هدفمند انتخاب و بر اساس روش تصادفی طبقهبندی در دو گروه مداخله (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. برنامهی آموزش گروهی طراحی شده در گروه مداخله طی 6 جلسهی 60 دقیقهای به مدت 12 هفته اجرا گردید؛ در حالیکه گروه کنترل، مراقبتهای معمول کلینیک را دریافت کردند. دادهها با استفاده از فرم سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت و اطلاعات جمعیت شناختی و بیماری و مقیاس تجدیدنظرشده رفتارهای خودمراقبتی دیابت و آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله در بدو ورود به مطالعه و 12 هفته بعد، جمعآوری شدند و با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪند. یافتهها نشان داد که در مراحل پس آزمون و پیگیری بین گروه های آزمایش و کنترل در متغیرهای سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و هموگلوبین A1C تفاوت معناداری وجود دارد؛ یعنی آموزش رفتارهای ارتقادهنده سلامت باعث کاهش معنادار هموگلوبین A1C و افزایش رفتارهای ارتقادهنده سلامت شده است. با اجرای برنامههای آموزش خودمراقبتی با استفاده از روشهای متنوع و آموزش به کمک افراد متخصص میتوان میزان کیفیت زندگی و خودمراقبتی افراد مبتلا به دیابت فاقد رفتارهای خودمراقبتی را بهبود بخشید و میزان قند خون آنان را کاهش داد. | ||
کلیدواژهها | ||
رفتارهای خودمراقبتی؛ سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت؛ هموگلوبین A1C؛ دیابت نوع دو | ||
مراجع | ||
سمعیلی آهنگرکلایی، معصومه.، تقی پور، علی و واحدیان شاهرودی، محمد. (1396). ارتقاء خودمراقبتی سالمندان مبتلا به پرفشاری خون مبتنی بر الگوی پندر: یک مطالعه نیمه تجربی. مجله سلامت و سالمندی خزر. ۲ (۲) :۵۲-۵۸
احمدی، زکیه.، صادقی، تابنده.، لری پور، مرضیه و خادمی، زهرا. (1396). بررسی مقایسهای تأثیرآموزش رفتارهای خودمراقبتی توسط مراقب سلامتی و همتا بر هموگلوبین گلیکوزیلهی بیماران مبتلا به دیابت. مجلهی غدد درونریز و متابولیسم ایران. ۱۹ (۳) :۱۴۴-۱۵۰.
بادپر، سیما.، بختیارپور، سعید، حیدرئی، علی رضا.، مرادی منش، فردین. (1398). الگوی ساختاری خود مراقبتی بیماران دیابتی براساس افسردگی و ذهن آگاهی: نقش میانجی سبک زندگی سلامت محور. فصلنامه پرستاری دیابت. ۸ (۱) :۱۰۳۲-۱۰۴۴.
خمسه محمدابراهیم.، نخجوانی، منوچهر.، حسین پناه، فرهاد.، کلانتری، سعید.، سنجری، مژگان.، و محمدبیگی، منوچهر. (1393). چگونگی کنترل متابولیک و شیوع عوارض بیماری دیابت در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 در ایران: نتایج پایه مطالعه A1chieve. پایش. 13(6): 705-712 .
رخشندهرو، سکینه.، غفاری، محتشم.، حیدرنیا، علیرضا.، و رجب، اسدالله. (1389). اثربخشی مداخله آموزشی بر کنترل متابولیک بیماران دیابتی مراجعه کننده به انجمن دیابت ایران. مجله دیابت و متابولیسم ایران. 9 ()، ۵۷-۶۴.
سید رضا، مظلوم .، فیروز، محبوبه.، حسنزاده، فرزانه.، کیمیایی، سیدعلی.، رئوف صائب، علی اکبر. (۱۳۹۴). تأثیرمشاوره گروهی بر بعد فیزیولوژیک خودمراقبتی و میزان هموگلوبین گلیکوزیله بیماران مبتلابه دیابت نوع دو، مجله مراقبت مبتنی بر شواهد، ۵(۲)، ۲۵-۳۶.
سعید، حمدزاده.، ژاله، عزتی.، ژیلا، عابدسعیدی.، و نویده، نصیری. (1391). سبک های مقابله ای و رفتارهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا به دیابت. نشریه پرستاری ایران. ۲۵ (۸۰) :۲۴-۳۳.
عزیزی، مهدیه.، ارسلانی، نرگس.، محمدی.، شاهبلاغی، فرحناز.، حسینزاده، سمانه.، رجب، اسدالله. (1395). بررسی تأثیرآموزش خودمراقبتی بر کنترل عوارض و مصرف دارو و هموگلوبین A1C نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک. مجله حیات، ۲۲ (۴): ۳۵۰-۳۶۱.
عشوندی، خدایار.، جوکار، مژگان.، خطیبان، مهناز.، کیانی، جواد.، یوسف زاده، محمدرضا.، سلطانیان، علیرضا. (1392). تاثیر آموزش خود مراقبتی به روش Teach Back بر رفتارهای خود مراقبتی بیماران دیابتی نوع دو: یک کارآزمایی بالینی. مجله دیابت و متابولیسم ایران. ۱۳ (۲) :۱۳۱-۱۴۳.
مظلومی، محمود اباد.، سید سعید، فاضل پور، شکوه.، عسکر شاهی، محسن. (1392). بررسی وضعیت انجام رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت در اساتید دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در سال ۱۳۸۸. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. ۱۳۹۲; ۲۱ (۳) :۱۲-۲۱.
فارسی، زهرا.، چهری، مسعود.، زارعیان، آرمین.، سلطاننژاد، فاطمه. (1398). بررسی تأثیر برنامه مراقبتی مبتنی بر مدل پندر بر رفتارهای ارتقادهنده سلامت و خود مراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی: کارآزمایی کنترل شده تصادفی یک سوکور. مجله حیات. ۲۵ (۲) :۱۰۶-۱۲۳.
فتحی آشتیانی، علی.، جعفری کندوان، غلامرضا. (1390). مقایسه سبک زندگی، کیفیت زندگی و سلامت روان کارکنان دو دانشگاه با وابستگی نظامی و غیرنظامی. مجله طب نظامی. ۱۳ (۱) :۱۷-۲۴.
قاسمی، مریم.، حسینی، حبیب الله.، صبوحی، فخری. (1396). بررسی تأثیرآموزش توسط گروه همتا بر خودمراقبتی سالمندان مبتلا به دیابت. مجله بالینی پرستاری و مامایی. ۶ (۳) :۳۳-۴۳.
Ataei J, Shamshirgaran SM, Iranparvar Alamdari M, AR. S. (2015). Evaluation of diabetes quality of care based on a care scoring system among people referring to diabetes clinic in Ardabil. Journal of Ardabil University of Medical Sciences. 15(2): 207-219 American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes—2008. Diabetes Care. 2008;31(Suppl 1): S12-S54. Adam L, O'Connor C, Garcia AC. (2018). Evaluating the Impact of Diabetes Self-Management Education Methods on Knowledge, Attitudes and Behaviours of Adult Patients With Type 2 Diabetes Mellitus. Can J Diabetes;42(5): 470-477. Brook C. Clayton P. Brown R. (2006). Brook's clinical pediatric endocrinology. Oxford: Blackwell. p:458. Beverly EA, Fitzgerald SM, Brooks KM, Hultgren BA, Ganda OP, Munshi M, Weinger K. (2013). Impact of reinforcement of diabetes self-care on poorly controlled diabetes: a randomized controlled trial. Diabetes Educ; 39(4):504-14 Chrvala CA, Sherr D, Lipman RD. (2016). Diabetes self-management education for adults with type 2 diabetes mellitus: A systematic review of the effect on glycemic control. Patient Educ Couns. 99 (6): 926-43. Chai, S., Yao, B., Xu, L., Wang, D., Sun, J., Yuan, N., Zhang, X., & Ji, L. (2018). The effect of diabetes self-management education on psychological status and blood glucose in newly diagnosed patients with diabetes type 2. Patient education and counseling, 101(8), 1427–1432. Chen, J., Zhao, H., Hao, S., Xie J., & Zhao, S. (2018). Motivational interviewing to improve the self-care behaviors for patients with chronic heart failure: A randomized controlled trial. International Journal of Nursing Sciences, 5(3), 213-217. Chai, S., Yao, B., Xu, L., Wang, D., Sun, J., Yuan, N., Zhang, X., & Ji, L. (2018). The effect of diabetes self-management education on psychological status and blood glucose in newly diagnosed patients with diabetes type 2. Patient education and counseling, 101(8), 1427–1432. Chiou, S. T., Chiang, J. H., Huang, N., & Chien, L. Y. (2014). Health behaviors and participation in health promotion activities among hospital staff: which occupational group performs better? BMC health services research, 14, 474. Davari L, Eslami AA. (2014). Underlying factors influencing self-care quality in type 2 diabetic patients in khoramabad city Iran. Journal of Research Development in Nursing & Midwifery. 11(2): 77-85. [Persian] Dalewitz J, Khan N, Hershey CO. (2000). Barriers to control of blood glucose in diabetes mellitus. American Journal of Medical Quality.15(1): 16-25. Felix, H. C., Narcisse, M. R., Long, C. R., English, E., Haggard-Duff, L., Purvis, R. S., McElfish, P. A. (2019). The Effect of familydiabetes selfmanagement education self-care behaviors of marshallese adults with type 2 diabetes. American Journal of Health Behavior, 43(3), 490-497. Guariguata L, Whiting DR, Hambleton I, Beagley J, Linnenkamp U, Shaw JE. (2014). Global estimates of diabetes prevalence for 2013 and projections for 2035. Diabetes Res Clin Pract. 103(2):137-49. Gautam A DNB, Umesh Raj A. (2015). Diabetes related health knowledge, attitude and practice among diabetic patients in Nepal. MC endocrine disorder. 19(3):383-6. Hazavehei M, Khani Jyhouni A, Hasanzadeh A, Rashidi M. (2008). The effect of educational program based on BASNEF model on diabetic (Type II) eyes care in Kazemi's clinic, (Shiraz). Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism. 10(2):145-54. Jannoo Z, Mamode Khan N. (2019). Medication Adherence and Diabetes Self-Care Activities Among Patients with Type 2 Diabetes Mellitus. Value Health Reg Issues. 18: 30-5. Kashfi SM, Khani Jyhouni A, Bahadori khalili R, Hatami M. (2009). Evaluation of the effects of educating about nutrition and jogging on the blood sugar of type II diabetic patients of a clinic in Shiraz, Iran. Hakim Research Journal. 12(3): 54-60. [Persian] Lee, R. L. T., & Loke, A. L. (2005). Health-promoting behaviors and psychosocial well-being of university students in Hong Kong. Public Health Nursing, 22 (3), 209-220. Lorig, K. R., Hurwicz, M. L., Sobel, D., Hobbs, M., & Ritter, P. L. (2005). A national dissemination of an evidence-based self-management program: a process evaluation study. Patient education and counseling, 59(1), 69–79. McElfish, P. A., et al. (2019). Comparative Effectiveness and Maintenance of Diabetes Self-Management Education Interventions for Marshallese Patients With Type 2 Diabetes: A Randomized Controlled Trial. Diabetes Care, 42(5): 849-858. Mo PKH, Winnie WSM. (2010). The influence of health promoting practices on the quality of life of community adults in Hong Kong. Soc Indic Res. 95(3): 503-517. Myers RE. (2010). Promoting healthy behaviors: How do we get the message across? Int J Nurs Stud. 47(4): 500-512. Mohammad-Alizadeh-Charandabi S, Mirghafourvand M, Tavananezhad N, Karkhaneh M. (2014). Health promoting lifestyles and self-efficacy in adolescent boys. J Mazandaran Univ Med Sci. 23 (109) :152-162 Murray, C. M., & Shah, B. R. (2016). Diabetes self-management education improves medication utilization and retinopathy screening in the elderly. Primary care diabetes, 10(3), 179–185. Mohammadi S, Karim NA, Talib RA, Amani R. (2015). Knowledge, attitude and practices on diabetes among type 2 diabetic patients in Iran: a crosssectional study. Science. 3(4):520-4. Oshvandi K, Jokar M, Khatiban M, Keyani J, Yousefzadeh M R, Sultanian A R. (2014). The effect of self care education based on teach back method on promotion of self care behaviors in type ii diabetic patients: a clinical trial study . Iranian Journal of Diabetes and Metabolism, 13 (2) :131-143. Pourverdi S, Mohammadi Shahboulaghi F, Kashaninia Z, Rezasoltani P. (2015). Effects of selfmanagement program on glycemic control in patients with type 2 diabetes and glycosylated hemoglobin. Journal of Holistic Nursing And Midwifery. 25(4):19-28. Pour vakhshoori N. MSc, Pasha A. MSc, Ghanbari A. PhD, Atrkar Roshan Z. PhD Student. (2011). Relationship between Self-efficacy and Health Behaviors of Faculty Members of Guilan University of Medical Science. IJN. 24 (70) :39-48. Rakhshandero S, Ghafari M, Heidarnia AR, Rajab A. (2009). Effectiveness of an educational intervention on metabolic control of diabetic patients attending Iranian Diabetes Association. Iranian Journal of Diabetes and Metabolism. 9: 57-64. Persian]. Sharifirad G, Najimi A, Hassanzadeh A, Azadbakht L. (2011). Application of BASNEF educational model for nutritional education among elderly patients with type 2 diabetes: improving the glycemic control. Journal of research in medical sciences: the official journal of Isfahan University of Medical Sciences. 16(9):1149. Siam, SH., Haidarnia, a & Alsadat, T. (2012). Self-care behaviors in cardiac patients after coronary artery bypass graft surgery. Guilan Medical Journal, 20 (79), 31-39. Toobert DJ, Hampson SE, Glasgow RE. (2000). The summary of diabetes self-care activities measure. Diabetes Care. 23(3), 943- 950. Wu, J., Shi, S., Wang, H., & Wang, S. (2016). Mechanisms underlying the effect of polysaccharides in the treatment of type 2 diabetes: A review. Carbohydrate Polymers, 144, 474-494.. World Health Organization (2013). Malaysia: Health profile. Retrieved August 5, from http://www.who.intnmh countries mys en.pdf From World Health Organization Diabetes, Fact sheet N°312. Available http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs312/en/, accessed 28/Aug/2011 Walker, S. N., Kerr, M. J., Pender, N. J., & Sechrist, K. R. (1990). A Spanish language version of the Health-Promoting Lifestyle Profile. Nursing research, 39(5), 268–273. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 420 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 341 |