تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,266 |
تعداد مقالات | 15,616 |
تعداد مشاهده مقاله | 51,627,752 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,550,831 |
حقیقت و خطاناپذیری در «منطقِ هویتِ مطلقاً متناقضِ» نیشیدا و «منطقِ صوری - شهودیِ» ملاصدرا | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
دوره 16، شماره 40، آبان 1401، صفحه 581-596 اصل مقاله (543.48 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2022.51646.3214 | ||
نویسندگان | ||
حسن رهبر* 1؛ خلیل حکیمی فر2؛ حمید اسکندری1 | ||
1استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. | ||
2استادیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. | ||
چکیده | ||
غایت نهایی فلسفهورزی، دستکم در فلسفۀ کلاسیک، دریافت حقیقت خطاناپذیر است. فیلسوفان با دیدگاهها و مبانی فکری مختلف میکوشند ساختاری برای دریافت حقیقت بنا نهند. نیشیدا فیلسوف ژاپنی مکتب ذن، کسب حقیقت را بر مبنای دیدگاهی میداند که آن را «منطق هویت مطلقاً متناقض» نام میدهد. از سوی دیگر، ملاصدرا نیز دریافت حقیقت خطاناپذیر را در نظرگاهی عرضه میکند که نگارندگان از آن به «منطق صوری - شهودی» یاد میکنند. پژوهندگان فهم دیدگاه نیشیدا را در گرو آگاهی از سه مبنای آن میدانند که عبارتاند از: فلسفه و کوآنهای ذن، تفاوت مفاهیم صوری و متناقض، و نیستی مطلق. نیشیدا و ملاصدرا هر دو در کنار باور به کاستیهای ساختار منطق صوری، آن را برای دستیابی به حقیقت، ناتمام میپندارند. ایشان ادراک را نه انفعال صرف بلکه امری از سنخ فعل و صدور به شمار میآورند. ملاصدرا برهان را آغاز دستیابی به حقیقت و شهود را انجام آن میداند. نیشیدا اما از مفهوم «عمل - شهود» اسم میبرد و تأکید میکند ما حقایق را از این طریق میبینیم و بهاینترتیب عمل میکنیم. او عمل - شهود را وحدت تضادهای دین و عمل میداند. بااینوجود، نیشیدا اکیداً از اینکه دیدگاه او رنگ و بویی عرفانی یا دینی بیابد، پرهیز میکند و شهود را بهعنوان حالت منفعل ذهن یا نوعی خلسه رد میکند. در مقابل اما ملاصدرا شهود را دریافت حقیقت از رهگذر پیوند نفس با عالم مجرد و در مراتب والای عرفانی محسوب میکند. پژوهندگان میکوشند در این نگاشت با روش کیفی و تحلیلی- توصیفی مبتنی بر مطالعات کتابخانهای با محوریت آثار دست اول ملاصدرا و نیشیدا به پرسشهای اساسی این پژوهش پاسخ گویند. | ||
کلیدواژهها | ||
منطق هویت مطلقاً متناقض؛ منطق صوری؛ شهود؛ ملاصدرا؛ نیشیدا | ||
مراجع | ||
ملاصدرا. (1362). اللمعات المشرقیه فی فنون المنطقیّه. تصحیح دکتر مشکاتالدینی، چاپ اوّل، تهران: انتشارات آگاه. ملاصدرا. (1371). التّصور و التّصدیق، چاپ پنجم، قم: انتشارت بیدار. ملاصدرا. (بی تا). ایقاظ النائمین، مقدمه و تصحیح دکتر محسن مؤیدی، انتشارات انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران. ملاصدرا. (1981م). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیّه الاربعه. 9 جلد، بیروت: دارالاحیاء التّراث. ملاصدرا. (1360). اسرار الآیات، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه. ملاصدرا. (1363الف). مفاتیح الغیب، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی. ملاصدرا. (1363ب). المشاعر. به اهتمام هانری کربن، چاپ دوّم، تهران: انتشارات کتابخانه طهوری. ملاصدرا. (1361). العرشیه، تصحیح غلامحسین آهنی، تهران: مولی. ملاصدرا. (1340). رساله سه اصل، به تصحیح و اهتمام دکتر سیدحسین نصر، تهران: دانشگاه علوم معقول و منقول. ملاصدرا. (1381). کسر اصنام الجاهلیه، مقدمه و تصحیح و تعلیق از دکتر جهانگیری، چاپ اول، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. Arisaka, Yoko. (1999). Beyond “East and West”: Nishida’s Universalism and Postcolonial Critique, The Review of Politics, 59(3): 541-560. Reprinted in Border Crossings: Toward a Comparative Political Theory. Fred Dallmayr, ed. Lexington Books Lanham: 1999. pp. 236-252. Edwards. (1998). Mysticism, Routledge Encyclopedia of Philosophy, London and New York: Routledge. Faure, Bernard. (wd). The Kyoto School and Reverse Orientalism, Buddhism. Lib.ntu.edu.tw. Feenberg, Andrew. (1995). The Problem of Modernity in the Philosophy of Nishida, J. Heisig and J. Maraldo, eds., Rude Awakenings: Zen, the Kyoto School and the Question of Nationalism, University of Hawaii, 1995, pp. 151-173. Heisig W, James. (2012). An Inquiry into the Good and Nishida’s Missing Basho, Nanzan Institute for Religion and Culture (Japan), Comparative and Continental Philosophy. pp 238-251. Hoitenga j, Dewey. (1991). Faith and Reason from Plato to Plantinga: An Introduction to Reformed Epistemology, State University of New York Press. Kozyra, Agnieszka. (2003). Nishida Kitarō’s Logic of Absolutely Contradictory Identity and the Problem of Ethics in Zen, chapter five from book on zen philosophy, Published in Polish. Kozyra, Agnieszka. (2007). Nishida Kitarō’s Logic of Absolutely Contradictory Self-Identity and the Problem of Orthodoxy in the Zen Tradition, Japan Review, 20: 69–110. Kozyra, Agnieszka. (2013). The Logic of Absolutely Contradictory Self-identity and Aesthetic Values in Zen Art, rocznik orientalistyceny.t. lxvi. z1,5-26. Mulla Sadra. (1961). Treatise of three principles. Edited by Seyyed Hossein Nasr, Tehran: University of Reasonable and narrative Sciences. (in Persian) Mulla Sadra. (1981). Al- Asfar, 9 volumes, Beirut: Dar al-Ahaya Al-Tarath. (in Persian) Mulla Sadra. (1981). Asrar Al- Ayat, introduction and edition by mohammad khajavi, Tehran: Wisdom and Philosophy Association. (in Persian) Mulla Sadra. (1982). Al- Arshiyah. Edited by Gholam Hossein Ahani, Tehran: Mowla. (in Persian) Mulla Sadra. (1983). Al-Lamaat al-Masharqiyyah fi fonoon Al- manteqiyyah. Edited by Meshkat al- dini, Tehran: Sadra Islamic Philosophy Foundation. (in Persian) Mulla Sadra. (1984A). Mafatih Al- Ghaib. introduction and edition by mohammad khajavi, Tehran: Cultural Research Institute. (in Persian) Mulla Sadra. (1984B). Al- Mashaer. By the effort of Henry Carbon, 2nd edition, Tehran: Tahouri Library Publications. (in Persian) Mulla Sadra. (1992). Al-Tasavor va Al- Tasdiq, 5th edition, Tehran: Aghah. (in Persian) Mulla Sadra. (2002). Kasr Al- Asnam Al- jahiliyyah. Introduction and edition by Jahangiri, 1st edition, Tehran: Sadra Islamic Wisdom Foundation. (in Persian) Mulla Sadra. (w.d). Ayqaz Al- naemin, introduction and edition by mohsen moayedi, Publications of the Islamic wisdom and Philosophy Society of Iran. (in Persian) Nishida, Kitaro. (1958). Intelligibility and the Philosophy of Nothingness Three Philo sophical Essays, Translated with an Introduction by Robert Schinzinger, East-West Center Press Hono lulu, International Philosophical Research Association o f Japan. Taliaferro, Charles; Draper, Paul; Quinn, Philip L. (2010). A Companion to Philosophy of Religion, 2nd Edition, Blackwell Publishing Ltd. Tanaka, Yutaka. (2011). Philosophy of Nothingness and Process Theology, Diogenes, Reprints and Permission: sagepub.co.uk/journalsPermissions.nav, 1-15. Zavala Jacinto, Agustin. (2012). Heidegger in Nishida Philosophy, nat.hum, 14(1), Sao Paulo. Zimmermann, Maren. (2006). Nishida’s “Self-Identity of Absolute Contradiction” and Hegel, Absolute Negation and Dialectics, Frontiers of Japanese Philosophy, vol. 1. Nagoya: Nanzan Institute for Religion & Ealture. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,210 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 172 |