تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,275 |
تعداد مقالات | 15,751 |
تعداد مشاهده مقاله | 51,865,942 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,690,074 |
بررسی نقش عمل در استکمال عقل نظری در آراء مشائیان (کندی، فارابی و ابنسینا) | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
مقاله 45، دوره 16، شماره 39، شهریور 1401، صفحه 730-743 اصل مقاله (441.53 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2022.51095.3166 | ||
نویسندگان | ||
محمداسلم رئیسی1؛ مرتضی کشاورز* 2؛ محمدعلی اخگر3 | ||
1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران | ||
2استادیار گروه معارف اسلامی، واحد ارسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، ارسنجان، ایران | ||
3استادیار گروه فلسفه، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران | ||
چکیده | ||
هدف: در این نوشتار آراء مشائیان نظیر کندی، فارابی و ابنسینا ذیل نقش عمل در استکمال عقل نظری است. روش پژوهش: روش این پژوهش بر اساس تحلیل منطقی است. اهمیت تحقیق به سببِ تبیین میان عمل و علم است که به نوعی ارتباط میان مابعدالطبیعه و اخلاق و شکاف میان نظر و عمل را در فلسفه مشائی این متفکران روشن میکند. ضرورت تبیین موضوع در آراء این متفکران نشان دادن نوع تکامل و رویکرد مشائی ضمن بحث تأثیر علم و عمل در جهت سعادت است. یافتههای تحقیق نشان میدهند که کندی بر اساس اتصال نفس به صورتهای معقول در رویا به این نظریه پرداخته است. فارابی ضمن بحث سعادت و به فعلیت رسیدن عقل بالقوه انسانی نظریه اش را مطرح میکند اینکه انسان با دریافت صورتهای کلی یا آنچه خداوند از طریق وحی برای انسانها فرستاده، به سعادت خود یعنی استکمال قوه ناطقه و عقل نظری نائل میشود. ابنسینا رابطه علم و عمل را دوسویه میداند به نظر او استکمال قوه عقل انسانی از بالقوه و هیولانی تا مستفاد بواسطه عقل فعال است اما پس از آنکه عقل انسان فعلیت یافت، برای اتصال در شدت و مراتب والاتر نیاز به اعمالی دارد که بواسطه آن از امور مادی و جسمانی فارغ شده و قابلیت دریافت و اتحاد با صور کلی را داشته باشد. نتیجهگیری: نگرش مشائیان مذکور درباره نقش عمل در استکمال عقل نظری از بحثی طبیعیاتی در کندی به بحثی اخلاقی و دینی به بحثی مابعدالطبیعی ضمن مباحث نفس شناسی در ابنسینا تبدیل شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
عقل نظری؛ عمل؛ مشائیان؛ کندی؛ فارابی؛ ابنسینا | ||
مراجع | ||
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1331). رساله نفس، مقدمه و حواشی و تصحیح موسی عمید، تهران: انجمن آثار ملی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۳۹). التنبیهات و الاشارات مع لباب الاشارات، به اهتمام محمود شهابی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1363). المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نوری، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل با همکاری دانشگاه تهران.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1364). النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، ویرایش و دیباچه محمدتقی دانشپژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۷۱). احوال النفس و رساله فی النفس و بقائها و معادها، حققه و قدّم له احمد فؤاد الاهوانی، مصر: داراحیاء الکتب العربیه.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1371). المباحثات، تحقیق و تعلیقه محسن بیدارفر، قم: انتشارات بیدار.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1371). رساله فی معرفه النفس و احوالها، مندرج در احوال النفس، حققه و قدم له احمد فؤاد الاهوانی، مصر: طبع بدار احیاء الکتب العربیه.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1371). رساله مبحث عن القوی النفسانیه، مندرج در احوال النفس، حققه و قدم له احمد فؤاد الاهوانی، مصر: طبع بدار احیاء الکتب العربیه.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1383). الاشارات و التنبیهات مع شرح الخواجه و مع شرح الشرح القطب، قم: نشر البلاغه.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1383). طبیعیات دانشنامه علایی، مقدمه و حواشی و تصحیح محمد مشکوه، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1385). النفس من الشفاء، تحقیق حسن حسنزاده الآملی، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1391). التعلیقات، تصحیح حسین موسویان، تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1391). برهان شفا، ترجمه قوام صفری، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1400). رساله الحدود، مندرج در رسائل، قم: انتشارات بیدار.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1400). رساله السعاده، مندرج در رسائل، قم: انتشارات بیدار.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1400). رساله العشق، مندرج در رسائل، قم: انتشارات بیدار.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1400). رساله الفعل و الانفعال، مندرج در رسائل، قم: انتشارات بیدار.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1400). رساله هدیه الرئیس للامیر، مندرج در رسایل، قم: انتشارات بیدار.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1404). الشفاء (الإلهیات)، قم: مکتبه آیهالله المرعشی.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1404). الشفاء (الطبیعیات)، قم: مکتبه آیهالله المرعشی.
حنا الفاخوری، خلیل الجر. (۱۳۵۵). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: انتشارات فرانکلین سابق.
داناسرشت، اکبر. (1۳۶۳)، روانشناسی شفا، تهران: امیرکبیر.
داوری، رضا. (1354). فلسفه مدنی فارابی، تهران: شورای عالی فرهنگ و هنر.
داوودی، علیمراد. (۱۳۴۹). عقل در حکمت مشاء از ارسطو تا ابنسینا، تهران: دهخدا.
شریف، م. م. (1362). تاریخ فلسفه اسلامی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
فارابی، ابونصر محمد. (1366). السیاسه المدنیه، تهران: انتشارات الزهرا.
فارابی، ابونصر محمد. (1405). فصول منتزعه، تحقیق فوزی بخار، تهران: مکتبه الزهرا.
فارابی، ابونصر محمد. (1408). منطقیات، قم: مکتبه آیهالله المرعشی النجفی.
فارابی، ابونصر محمد. (۱۹۸۶). آراء اهل المدینه الفاضله، تحقیق البیر نصری نادر، بیروت: دارالمشرق.
فخری، ماجد. (1372). سیر فلسفه در جهان اسلام، ترجمه نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
کندی. (۱۹۸۳). رساله فی العقل مندرج در رسائل فلسفیه (کندی، فارابی، ابنباجه و ابنعدی)، به تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت: دارالاندلس.
مصطفوی، حسن. (۱۳۸۷). شرح اشارات و تنبیهات (نمط سوم) در باب نفس، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
ملکشاهی، حسن. (۱۳۸۵). ترجمه و شرح اشارات و تنبیهات ابنسینا، تهران: سروش.
Davari, Reza. (1975). Civil Philosophy of Farabi, Tehran: High Council of Culture and Art. (in Persian) Davoudi, AliMorad. (1970). Reason in Perpatetics from Aristotle to Ibn Sina, Tehran: Dehkhoda. (in Persian) Dana Seresht, Akbar. (1984). Psychology of Healing, Tehran, Amir Kabir. (in Persian) Fakhri, Majed. (1993). The Course of Philosophy in the Islamic World, translated by Nasrullah Pourjavadi, Tehran: Academic Publishing Center. (in Persian) Farabi, Abu Nasr Mohammad. (1986). Ara`e Ahl al-Madinah al-Fazlah, research by Albeer Nasri Nader, Beirut, Dar al-Mashrique. (in arabic) Farabi, Abu Nasr Mohammad. (1987). Al-Siyasa al-Madanieh, Tehran: Al-Zahra Publications. (in arabic) Farabi, Abu Nasr Mohammad. (1987). Mantiqi`iat, Qom: School of Ayatollah al-Marashi al-Najafi. (in arabic) Farabi, Abu Nasr Mohammad. (1984). Fosul al-Montaze`a, research by Fouzi Bohar, Tehran: Al-Zahra School. (in arabic) Hanna al-Fakhuri, Khalil al-Jar. (1976). History of Philosophy in the Islamic World, translated by Abdul Mohammad Aiti, Tehran, former Franklin Publications. (in persian) Ibn Sina, Hossein. (1960). Al-Tanbihat wa al-Isharat with Labab al-Isharat, by Mahmoud Shahabi, Tehran, Tehran University Press. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1956). Al-Isharah and Al-Tanbihat with description of al-Khaja and with description of al-Qutb, Qom: Al-Balagheh Publishing House. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (2012). Al-Taliqat, edited by Hossein Mousavian, Tehran: Research Institute of Hikmat and Philosophy of Iran. (in persian) Ibn Sina, Hossein. (2012). Burhan al Shifa, translated by Qavam Safari, Tehran: Research Institute of Islamic Thought and Culture. (in persian) Ibn Sina, Hossein. (1951). Ahwal al-Nafs and treatise in al-nafs and its survival and revivals, edited by Ahmad Fouad Al-Ahwani, Egypt, Dar Ahyaya Al-Katb al-Arabiyyah. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1951). Treatise on the knowledge of the soul and the conditions, included in the conditions of the soul, edited by Ahmad Fouad Al-Ahwani, Misr, Tabab Badar Ahyaya Al-Kitab al-Arabiya. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1951). A Treatise on al-Qawy al-Nafsaniyyah, included in Ahwal al-Nafs, Haqqah and Qadm by Ahmad Fouad Al-Ahwani, Misr, Tabab Badar Ahyaya Al-Kitab al-Arabiya. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1979). Risalah al-Hudud, contained in Rasaila, Qom, Bidar Publications. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1979). Risalah al-Saadah, contained in Rasilah, Qom, Bidar Publications. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1979). Treatise on Active and passive, included in Rasail, Qom, Bidar Publications (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1979). Risalah al-Ashq, contained in Rasilah, Qom, Bidar Publications. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1979). Risalah hidya al`amir le`al-raeis, included in Rasail, Qom, Bidar Publications. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1952). Risalah al-Nafs, Correction by Musa Omid, Tehran: National Art Association. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1983). Al-Shifa (Theology), Qom: School of Ayatollah Al-Marashi. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1983). Al-Shifa (Al-Tabiiyat), Qom: School of Ayatollah Al-Marashi. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (2004). Ala'i Encyclopaedia (physics), Corrections by Mohammad Mashkoh, Tehran: Association of Cultural Works and Masters. (in persian) Ibn Sina, Hossein. (1951). al-Risaleil, research and comments by Mohsen Bidarfar, Qom: Bidar Publications. (in persian) Ibn Sina, Hossein. (1984). Al-Mabda and Al-Maad, by Abdullah Nouri, Tehran: Institute of Islamic Studies, McGill University, in collaboration with Tehran University. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (1985). Al-Najah Min al-Gharg in Bahr al-Dilalat, edited and prefaced by Mohammad Taghi Danesh Pajoh, Tehran: Tehran University Press. (in arabic) Ibn Sina, Hossein. (2016). Nafs Min al-Shifa, Research by Hassan Hassanzadeh Al-Amali, Qom: Bostan Kitab Institute. (in arabic) Kindi. (1983). Treatise on Reason included in Philosophical Treatises (Kindi, Farabi, Ibn Bajah and Ibn Udai), researched by Abd al-Rahman Badawi, Beirut: Dar al-Andalus. (in arabic) Mostafavi, Hassan. (2007). Description of Isharat va Tanbihat (third book) on Soul, Tehran: Imam Sadiq University (AS) (in persian) Malekshahi, Hassan. (2005). Translation and Description of ibn Sina's Isharat va Tanbihat, Tehran: Soroush. (in persian) Sharif, M. M. (1983). History of Islamic Philosophy, Tehran: Academic Publishing Center. (in persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,303 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 317 |