تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,253 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,216,897 |
شناسایی و ارایه راهکارهایی در جهت مدیریت بهینه مصرف آب شرب (مطالعه موردی؛ روستاهای شهرستان تبریز) | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 8، دوره 23، شماره 69 - شماره پیاپی 23، آذر 1398، صفحه 143-173 اصل مقاله (413.8 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
محمد ظاهری1؛ موسی واعظی* 2؛ اکبر اسمعیلی3؛ هابیل خرمی4؛ توحید احمدی5 | ||
1گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تبریز | ||
2دانشگاه تبریز | ||
3عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی | ||
4کارشناس ارشد گروه برنامه ریزی منطقه ای جهاددانشگاهی | ||
5دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری | ||
چکیده | ||
با توجه به اهمیت آب شرب در نواحی روستایی، توجه هر چه بیشتر به عوامل تأثیرگذار بر مصرف بیرویه آب و شناسایی این عوامل، رویکردی مناسب جهت شناسایی تهدیدات این حوزه خواهد بود. این مقاله به بررسی وضعیت مصرف آب شرب در سطح روستاهای شهرستان تبریز و شناسایی عوامل تأثیرگذار و همچنین به تعیین وزن تأثیرگذاری هر یک از آنها و نهایتاً به اولویتبندی عوامل و ارایه راهکارهایی جهت مدیریت بهینه مصرف آب شرب پرداخته است. نتایج حاصل از اطلاعات میدانی از طریق پرسشنامههایی به تعداد 1320 نفر از مصرفکنندگان، 28 نفر از کارشناسان و از سطح 44 روستای شهرستان و تجزیه و تحلیل عاملی و تحلیل کلاستر نشان میدهد که عوامل مدیریتی، فرهنگی، بهداشتی و رفاهی، فنی، حقوقی- قانونی، اقتصادی، روانی، اجتماعی و ... از جمله مهمترین عوامل تأثیرگذار در مصرف بیرویه آب شرب به شمار میآیند. با توجه به مدل تحلیلی تحقیق (مدل برایسون) و پس از شناسایی نقاط ضعف و تهدیدات و نقاط قوت و فرصتها، اقدام به ارایه راهبردهای چهارگانه: 15 راهبرد تدافعی، 8 راهبرد رقابتی، 23 راهبرد بازنگری و 14 راهبرد تنوعی گردید، همچنین در این تحقیق روایی صوری و محتوایی ابزار تحقیق براساس نظر کارشناسان بررسی و تایید شده و پایایی پرسشنامهها با استفاده از آلفای کرونباخ در مطالعه مقدماتی با حجم نمونه 82 نفر، با مقدار 71/0 مورد تایید قرار گرفته است و نکته بسیار مهم اینکه، فراوانی نقاط ضعف و تهدیدات در زمینه مصرف آب و موارد و علل مصرف بیرویه آن، بسیار بیشتر از نقاط قوت و فرصتها آن بوده و این مسأله بیان کننده پایین بودن آستانه آسیبپذیری از نظر توسعهی منطقهای در حوزهی آب شرب میباشد. لازم است تا با بهرهگیری از راهبردهای تدافعی و بازنگری به کاهش و رفع نقاط ضعف و تهدیدات با استفاده از نقاط قوت و فرصتها پرداخته شود. | ||
کلیدواژهها | ||
روستا؛ مصرف آب؛ تحلیل عاملی؛ تبریز | ||
مراجع | ||
- استانداری آذربایجان شرقی (1395)، معرفی استان آذربایجان شرقی. - انصاری، حسین؛ صالحنیا، نرگس (1391)، ارزیابی پارامترهای مؤثر بر مصرف آب شرب شهری با استفاده از تکنیک تست گاما، فصلنامه آب و فاضلاب، شماره 1، صص 1-13. - بستانزاده، علی؛ انصاری، حسین (1389)، مدیریت تقاضای آب شهری و تأثیر اصلاحات تعرفه در الگوی مصرف، کنفرانس ملی الگوهای توسعه پایدار در مدیریت آب، مشهد، شرکت مهندسین مشاور مهاب. - پژویان، جمشید؛ حسینی، سید شمسالدین (1382)، برآورد تابع تقاضای آب شرب خانگی، مطالعه موردی: شهر تهران، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره 16، صص 47-67. - جمالی، غلامرضا؛ زمانی، ساسان، (1393)، عوامل مؤثر بر الگوی مصرف آب و بهینهسازی آن در بخش خانگی مناطق روستایی، نشریه آب و توسعه پایدار، سال دوم، شماره 1، صص 81-86. - رستم آبادی سفلی، الهام، (1376)، برآورد معادله مصرف آب در فصول تابستان و زمستان در شهر تهران، مجله برنامه و بودجه، شماره 54 و 55. - سازمان آب و فاضلاب استان آذربایجان شرقی (1395)، آمار و عملکرد. - سعیدی، خلیل، (1372)، نقش زیربناها در توسعه آذربایجان شرقی،مجموعه مقالات آذربایجان و توسعه، جلد اول، انتشارات گلباد. - شریفواقفی، سید حمیدرضا (1385)، مدیریت مصرف آب و نقش آن در کاهش سرانه مصرف آب و فاضلاب، تهران، اولین همایش تخصصی مهندسی محیطزیست. - فهیمینیا، محمد؛ مجیدی، غریب؛ تشیعی، حمیدرضا (1393)، بررسی الگوی مصرف آب و آب به حساب نیامده در مناطق روستایی استان قم و ارایه راهکارهای اصلاحی، مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، دوره 22، شماره 3، صص 410-418. - کلانتری، خلیل (1387)، پردازش و تحلیل داده ها در تحقیقات اجتماعی و اقتصادی، انتشارات فرهنگ صبا، چاپ سوم. - محمدی دینانی، منصور؛ اکبری، حسین (1380)، تخمین تابع تقاضای آب شرب در شهر کرمان، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، دوره 3، شماره 7. - مرکز آمار ایران (1395)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395. - مهدیون، علی (1391)، تحلیل فضایی شـاخصهای اشتغال با استفاده از تحلیل عاملی و تـحلیل خوشهای (نمونه موردی شهرستانهای استان اصفهان(، نشریه جغرافیا و برنامهریزی دانشگاه تبریز، دوره 18 شماره47. - وزرات نیرو (1386)، شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، راهنمای مدیریت تقاضا (مصرف) درصنعت آب و فاضلاب. - Agthe, D., and Billings, B. (2002). “Water price in Quence on apartment complex water use.” J. Water Resour. Plan. Manag. 128, 366-369.
-Bradley, R. (2004). “Forecasting domestic water use in rapidly urbanizing areas in Asia.” J .Environ. Eng .130, 465-471.
-Day, D., and Howe, C. (2003). “Forecasting peak demand: What do we need to know?” Water Sci. Technol., 3, 177-184.
-De Lourdes Fernandes Neto, M., Naghettini, M., Von Sperling, M., and Libanio, M. (2005). “Assessing the relevance of intervening parameters on the per capita water consumption rates in Brazilian urban communities.” Water Sci. Technol., 5, 8-15.
-Downward, S.R., and Taylor, R. (2007). “An assessment of Spain’s programa AGUA and its implications for sustainable water management in the province of Almería.” J. Environ. Manag. 82, 277-289.
-Durga Rao, K. (2005). “Multicriteria spatial decision analysis for forecasting urban water requirements: A case study of Dehradun city, India.” Land sc. Urban Plan, 71, 163-174.
-Johansson, R. (2000). “Pricing irrigation water: A literature survey.” Policy Research Working Paper Translated by Iranian Committee on Irrigation and Drainage (IRNCID), 2003, Vol., 1.
-Hair, Joseph F. (2009). Multivariate data analysis.
-Koo, J., Yu, M., Kim, S., Shim, S., and Koizumi, A. (2005). “Estimating regional water demand in seoul, south Korea, using principal component and cluster analysis.” Water Sci. Technol., 5, 1-7.
-Kostas, B., and Chrysostomos, S. (2006). “Estimating urban residential water demand determinants and forcasting water demand for athens metropolitan area, 2000-2010.” Panteion University, South-Eastern Europe Journal of Economics,1, 47-59.
-Largo, F.M., Arlene B. I., and Cristina C. D. (1998). Understanding household water demand for metro Cebu, Philippine Institute for Development Studies.
-Martinez Espineira, R. (2000). Residential water demand in the Northwest of Spain, Environment Department. University of York, Heslington, York YO10 5 DD, UK.
-Perera, B.J.C., Muttil, N., and Hasofer, M. (2009). “Climate corrected urban water use and estimation of water savings.” 18thWorld IMACS / MODSIM Congress, Cairns, Australia, 13-17.
-Renzetti, S. (2002). The economics of water demands, Kluwer Academic Publishers, Boston.
-Shaoliu, L. (2000). Water pricing towards sustainability of water resources: A case study in Beijing, Sweden.
-UN ESCAP, (1989), "Guideline for the Preparation of National Water Master Plans", W. R. S, 65.
-UNIDO, ) 1989) Guide Lines for Infrastructure Development through BOT Projects, Vienna:UNIDO Publications.
-Whitcomb, J.B. (2005). Florida water rates evaluation of single-family homes, Prepared for and Funded by Southwest Florida Water Management District, St. Johns River Water Management District.
-WHO. (2000). Global water supply and sanitation assessment report, WHO/UNICEF.
-Xayavong, V., and Burton, M. (2008). “Estimating urban residential water-demand with increasing block prices: The case of Perth, western Australia.” 52nd Annual Conference of the Australian and Resource Economics Society Ridges Lakeside Hotel, Canberra.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 644 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 364 |