آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,116 |
| تعداد مقالات | 13,681 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,571,088 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,332,409 |
تحلیل فضایی تاب‌آوری اجتماعی، اقتصادی اجتماعات محلی در برابر زلزله (مطالعه موردی: بخش آفتاب – شهرستان تهران) | ||
| نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی | ||
| مقاله 5، دوره 23، شماره 68، شهریور 1398، صفحه 91-111 اصل مقاله (1.02 MB) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا دربان آستانه1؛ مصطفی هرائینی2 | ||
| 1. استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران | ||
| 2دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| امروزه، تاب‌آوری راهی برای تقویت جوامع محلی با استفاده از ظرفیت‌های آن‌ها نسبت به سوانح طبیعی مطرح می‌شود. در این راستا، هدف این پژوهش تحلیل و ارزیابی ابعاد و مؤلفه‌های تاب‌آوری اجتماعی - اقتصادی اجتماعات محلی بخش آفتاب است. روش تحقیق در این بررسی توصیفی- تحلیلی بوده که آمار و اطلاعات آن با استفاده از پرسشنامه به‌دست‌آمده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 7811 خانوار ساکن در دو دهستان خلازیر و آفتاب است که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه‌ای به حجم 216 نفر از بین آن‌ها با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب گردید. در این پژوهش به‌منظور وزن دهی شاخص‌ها از تکنیک دلفی و به‌منظور تحلیل داده‌ها در راستای سطح‌بندی سکونتگاه‌های روستایی از تکنیک پرامیتی استفاده گردیده است. بر اساس یافته‌های تحقیق تنها شاخص شرایط شغلی و درآمدی با میانگین 3.41 بالاتر از حد متوسط سطح تاب‌آوری قرار دارد. و ویژگی‌های جمعیتی، آگاهی و دانش نسبت به بلایای طبیعی در شرایط متوسطی از سطح تاب‌آوری هستند و شاخص‌های پیوند و همکاری‌های اجتماعی و ظرفیت جبران خسارات مالی در پایین‌تر از سطح متوسط تاب‌آوری قرارگرفته‌اند. نتایج پرامیتی نشان داد روستاهای نعمت‌آباد، صالح‌آباد و مرتضی گرد در رتبه‌های اول تا سوم هستند. همچنین نتایج تحلیل کریجینگ نشان داد وضعیت تاب‌آوری اجتماعی اقتصادی در منطقه موردمطالعه در نواحی مرکز و شمال بخش در وضعیت نامناسب و در مناطق جنوبی و شمال غربی در وضعیت بهتری قرار دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاب‌آوری؛ زلزله؛ اجتماعات محلی؛ تکنیک پرامیتی؛ تکنیک کریجینگ؛ بخش | ||
| مراجع | ||
|
- آقایاری هیر و کلثوم ذاکری میاب (1395)، ارزیابی ریسک زلزله مبتنی بر مخاطره و آسیب‌پذیری در نواحی روستایی مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان مرند، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه تبریز، سال 20، شماره 57، 1-27 - اصغری زاده، عزت‌الله و مهدی نصراللهی (1385)، رتبه‌بندی شرکت‌ها بر اساس معیار‌های مدل سرآمدی- روشPROMETHEE، مجله مدرس علوم انسانی، سال یازدهم، شماره 3، صفحه 84-59. -بدری، سید علی؛ رمضان زاده لسبوئی، مهدی؛ عسگری، علی؛ قدیری معصوم، مجتبی و محمد سلمانی (1392)، نقش مدیریت محلی در ارتقای تاب‌آوری مکانی در برابر بلایای طبیعی با تأکید بر سیلاب مطالعه‌ی موردی: دو حوضه‌ی چشمه کیله شهرستان تنکابن و سردآبرود کلاردشت، فصلنامه مدیریت بحران، شماره سوم. - داداش پور، هاشم و زینب عادلی (1394)، سنجش ظرفیت‌های تاب‌آوری در مجموعه‌ی شهری قزوین، فصلنامه مدیریت بحران، شماره هشتم. - رضایی، محمدرضا (1392)، ارزیابی تاب‌آوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی مطالعه‌ی موردی: زلزله محله‌های شهر تهران، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، شماره سوم. - رضایی، محمدرضا (1389)، تبیین تاب‌آوری اجتماعات شهری به‌منظور کاهش اثرات سوانح طبیعی (زلزله) مطالعه‌ی موردی کلان‌شهر تهران، رساله‌ی دکتری رشته‌ی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس. - رفیعیان، مجتبی؛ رضایی، محمدرضا؛ عسگری، علی؛ پرهیزکار، اکبر و سیاوش شایان (1390)، تبیین مفهومی تاب‌آوری و برنامه‌ریزی و شاخص سازی آن در مدیریت سوانح اجتماع‌محور، (CBDM) برنامه‌ریزی و آمایش فضا، مدرس علوم انسانی، 19-41. -رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ موسوی، سید محمد؛ پور طاهری، مهدی و منوچهر فرج زاده اصل (1393)، تحلیل نقش تنوع معیشتی در تاب‌آوری خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی مطالعه موردی: مناطق در معرض خشکسالی استان اصفهان، پژوهش‌های روستایی، دور ۵، شمار ۳. - رمضان زاده لسبوئی، مهدی و سید علی بدری (1393)، تبیین ساختارهای اجتماعی- اقتصادی تاب‌آوری جوامع محلی در برابر بلایای طبیعی با تأکید بر سیلاب مطالعه موردی: حوضه‌های گردشگری چشمه کیله تنکابن و سردآبرود کلاردشت، فصلنامه جغرافیا، سال دوازدهم، شماره 40. - سعیدی، ایمان؛ دارابی، حسن (1393)، طراحی منظر دانشگاهی با رویکرد تاب‌آوری در شرایط بحران آب (نمونۀ موردی: دانشگاه ملایر) محیط‌شناسی، دورة40، شماره 4، 1066 – 1051. - صادقلو، طاهره و حمدالله سجاسی قیداری (1393)، اولویت‌بندی عوامل مؤثر برافزایش تاب‌آوری کشاورزان در برابر مخاطرات طبیعی (با تأکید بر خشکسالی) منطقه موردمطالعه: کشاورزان روستاهای شهرستان ایجرود، جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره دهم. - فرجی سبکبار، حسنعلی؛ رضایی، حجت و علی غلامی (1393)، سطح‌بندی سکونتگاه‌های روستایی با تأکید بر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: دهستان تیرجرد شهرستان ابرکوه)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال پنجم، شماره 1، 116-101 -کامران زاد، فرناز؛ عماد محصل افشار؛ مسعود مجرب و حسین معماریان (1394)، پهنه بندی خطر زمین لغزش در استان تهران با استفاده از روش های داده محور و تحلیل سلسله مراتبی، فصلنامه علوم زمین، سال 25، شماره 97 ، 101 -104. - کمیته ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی (1389)، مدیریت ریسک سیلاب‌های شهری، تهران . -محقر، علی و امیر مصطفوی (1386)، ارائه مدلی برای انتخاب گروه پروژه با استفاده از رویکرد فازی، فصلنامه مدرس، دوره11، شماره 3. -مؤمنی، منصور و سلیم شریفی (1390)، مدل‌ها و نرم‌افزارهای تصمیم‌گیری چند شاخصه، نشر مؤلفین، تهران. - میری، محمد؛ قانعیان، محمدتقی؛ قلیزاده، عبدالمجید؛ یزدانی اول، محسن و علی نیکونهاد (1394)، تحلیل و پهنه‌بندی آلودگی هوا شهر مشهد با استفاده از مدل‌های مختلف تحلیل فضایی، مجله مهندسی بهداشت محیط، سال سوم، شماره 2، 113-102. - نوری، سیدهدایت اله و سپهوند فرخنده (1395)، تحلیل تاب آوری سکونتگاه های روستایی دربرابر مخاطرات طبیعی با تاکید بر زلزله (مورد مطالعه: دهستان شیروان شهرستان بروجرد)، پژوهش های روستایی، دوره 7، شماره 2; 272 - 285 . - هادی نیری؛ کمال خالق پناه؛ محمدرضا کرمی؛ خه بات احمدی (1395). پهنه‌بندی میزان آسیب‌پذیری شهر سنندج ناشی از زلزله با استفاده از دو مدل تحلیل سلسله مراتبی و مدل تاپسیس با استفاده از دو مدل تحلیل سلسله مراتبی و مدل تاپسیس، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی، دوره 20، شماره 57،: 277-294 -Birkmann, J., (2013), Measuring vulnerability to promote disaster resilient societies: Conceptual frameworks and definitions. In: Birkmann, J. (Ed.): Measuring Vulnerability to Natural Hazards: Towards Disaster Resilient Societies, 2nd Edition, Tokyo, 9-79.
- Cheoul, Shim, kyn, (1999), spatial decision support system for integrated river basin flood control;
-Adger, W.N. (2000), ‘Social and ecological resilience; are they related?’ Progress in Human Geography. 24(3);
- Cutter, Susan, Lindsey Barnes; Melissa; erry, Christopher Burton, Elijah Evans, Eric Tate, Jennifer Webb, (2008), A place-based model for understanding community resilience to natural disasters, Global Environmental Change 18 (2008), 598–606;
- Davis, I., Izadkhah, Y. (2006), Building resilient urban communities. Article from OHI, 31, 1, 11-21
- Foster, K. A. (2007), A Case Study Approach to Understanding Regional Resilience. Institute of Urban & Regional Development.
- Macharis, C., Springael, J., Brucker, K.D., & Verbeke, A. (2007), PROMETHEE and AHP: The design of operational synergies in multicriteria analysis, Strengthening PROMETHEE with ideas of AHP. European Journal of Operational Research, 153, 307–317.
- Manyena, S. B., (2006), The concept of resilience revisited. Disasters30, 4, 433-450.
- Nirupama, N., Popper, T., & Quirke, A. (2015), Role of social resilience in mitigating disasters. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment, 6(3), 363-377
- Schabenberger O, Gotway CA. (2004), Statistical methods for spatial data analysis: CRC press.
- UN/ ISDR. (2007), Hyogo Framework for 2005-2015: Building the Resilience of the Nations and Communities to Disasters. www.unisdr.org.
-Zhang, X.; Yi, L.; Zhao, D. (2013), Community-Based Disaster Management: A Review of Progress in China. Natural Hazards, 65 (3), 2215-2239
-Zhou, Hongjian Æ Jing’ai Wang Æ Jinhong Wan Æ Huicong Jia (2010), Resilience to natural hazards: a geographic perspective, Natural Hazards, April 2010, Volume 53, Issue 1, pp 21-41. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 682 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 432 |
||
