تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,021 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,491,431 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,218,315 |
ارزیابی شهر تبریز از منظر شاخص های شهر مطلوب سالمندان | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 11، دوره 23، شماره 68، شهریور 1398، صفحه 219-244 اصل مقاله (671.76 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسنده | ||
ابوالفضل قنبری | ||
هیئت علمی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
یکی از مسایل عمده جمعیتی عموماً در کشورهای جهان مسأله سالخوردگی جمعیت و پیامدهای ناشی از آن است. لذا، هدف پژوهش حاضر، ارزیابی شهر تبریز بر اساس شاخصهای شهر مطلوب سالمندان (نظیر مسکن، مشارکت اجتماعی، احترام و حمایت اجتماعی و خدمات سلامت) میباشد. روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی - تحلیلی از نوع کاربردی و شیوه جمع آوری دادهها و اطلاعات اسنادی و پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه برای گردآوری دادهها استفاده شده است. جامعه آماری شامل کلیه سالمندان 60 سال به بالاتر بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 در بین مناطق 1 و 10 شهرداری تبریز است که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه به ترتیب برای منطقه 1، 138 و برای منطقه 10، 138 نفر به دست آمده است. سپس با بهره گیری از روش نمونهگیری در دسترس در بین مناطق 1 و 10 شهرداری تبریز توزیع و جمعآوری شده است. در روش تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای پیشرفته آماری و مدلیابی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که میانگین وضعیت مسکن، میزان مشارکت اجتماعی، حمایت اجتماعی و خدمات سلامت در بین سالمندان مورد مطالعه در حد متوسط به پایین میباشد و میانگین شاخص احترام در بین سالمندان در حد متوسط میباشد و میزان هر کدام از شاخصهای شهر مطلوب سالمندان به جز شاخص مسکن، بر حسب نوع مسکن و منطقه سکونت پاسخگویان تفاوت معنیداری با هم ندارد. همچنین، میزان اثرگذاری حمایت اجتماعی و خدمات سلامت بر احترام برابر با (44/0)، میزان اثرگذاری مشارکت مدنی بر احترام برابر با (23/0) و میزان اثرگذاری مشارکت اجتماعی بر احترام برابر با (17/0) میباشد. با توجه به ضریب تبیین به دست آمده به این نتیجه میرسیم که سه متغیر (مسکن، حمایت اجتماعی و خدمات سلامت و مشارکت اجتماعی) در مجموع 82/0 از واریانس متغیر احترام را تبیین میکنند و 18/0 درصد دیگر مربوط به عواملی غیر از متغیرهای موجود میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
: شاخصهای شهر مطلوب سالمندان؛ مدلیابی معادلات ساختاری (SEM)؛ تبریز | ||
مراجع | ||
- امیرصدری، آزیتا و سلیمانی، حمید (1391)؛ پدیده سالمندی در ایران و پیامدهای آن؛ ماهنامه علمی تخصصی صدای جمهوری اسلامی ایران؛ سال یازدهم، شماره 65 (آذر)؛ صص: 77-67. - بهروزفر، فریبرز (1379)؛ شناخت مشخصات محیطی مناسب سالمندان؛ فصلنامه علمی- پژوهشی صفه؛ شماره 31؛ صص: 89-82. - پورجعفر، محمدرضا و مهدی منتظرالحجه (1389)؛ نشانههای شهری، تعاریف، گونهشناسی، مکانیابی، برنامهریزی و طراحی، تهران: طحان. - پورجعفر، محمدرضا؛ تقوایی، علیاکبر؛ بمانیان، محمدرضا؛ صادقی، علیرضا و احمدی، فریال (1389)، سالمند ( مجله سالمندی ایران)، سال پنجم، شماره 15 (بهار)، صص: 34-22. - رفیعزاده، ندا؛ نوذری، شعله؛ روشنبخش، حسین (1380)؛ رهنمودهای طراحی معماری خانههای سالمندان؛مرکزتحقیقات ساختمانومسکن. - خوارزمی، امیدعلی؛ زرقانی، سیدهادی و جوهری، لیلا (1393)؛ ارزیابی فضاهای باز شهری و حمل و نقل درون شهری بر اساس شاخص های شهر دوستدار سالمند، ششمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه های شهر اسلامی، مشهد مقدس، 22-21 آبان ماه، صص 176-156. - زحمتکشان، نسرین، باقرزاده، راضیه، اکابریان، شرافت، یزدانخواه فرد، محمدرضا، میرزایی، کامران، یزدانپناه، سیامک، خرمرودی، رزیتا، غریبی، طیبه، کمالی، فرحناز و جمند، طیبه (1391)؛ بررسی کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهر بوشهر، مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا، سال دوم، شماره 1 (بهار)، صص: 58- 53. - زندیه، مهدیه (1391)؛ «مناسبسازی منظر شهری برای سالمندان، نمونه موردی محله قیطریه تهران»، سالمند (مجله سالمندی ایران)، سال هفتم، شماره بیست و پنجم (تابستان)، صص: 18-7. - سامآرام، عزت الله؛ احمدیبنی، زیبا (1386)؛ بررسی عوامل مؤثر بر موقعیت سالمند در خانواده؛ مجلهسالمندیایران؛ دوره 2، شماره2 (تابستان)، صص: 279-269. - ضابطیان، الهام؛ تقوایی، علی اکبر (1388)؛ شاخصهای مناسبسازی فضاهای شهری دوستدار سالمندان با استفاده از رویکرد مشارکتی، مسکن و محیط روستا، جلد 28، شماره 128، صص: 71-60. - عباسی مقدم، عباس، جوادی، منیره و ساغری، لیلی (1386)؛ شاخص های مناسب سازی فضاهای شهری دوستدار سالمندان با استفاده از رویکرد مشارکتی، مسکن و محیط روستا، سال سوم، شماره 8، صص 76-60. - عبدی زرین، سهراب و مهدی اکبریان (1386)؛ « سالمندی موفق در پرتو مذهب و باورهای دینی (مقاله مروری)»، سالمند(مجله سالمندی ایران)، سال دوم، شماره چهارم (تابستان)، صص: 293-299. - علیالحسابی، مهران؛ رفیعی، فرخنده (1391)؛ ارزیابی نیازمندیهای سالمندان در فضاهای شهری، مطالعه موردی: پارک خلد برین شیراز، فصلنامه آرمانشهر، دوره 5، شماره 9 (زمستان)، صص: 457- 247. - قنبری، ابوالفضل (1393)؛ «بررسی تطبیق تأثیر فضای شهری بر میزان مشارکت شهروندان (مورد مطالعه: محلات شهر تبریز)، جغرافیا و برنامه ریزی، سال 18، شماره 48 (تابستان). - مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران (1392)؛ شناخت ظرفیت های عملکردی مدیریت شهری در دستیابی به شهر دوستدار سالمند در ناحیه 1 منطقه 3 شهرداری تهران. - مرکز آمار ایران (1393و 1395). سرشماری عموم نفوس مسکن، استان آذربایجان شرقی. - محسنی تبریزی، علیرضا (1379)؛ «بررسی وضعیت سالمندان در ایران»، فصلنامه تأمین اجتماعی، سال دوم، شماره چهارم، صص: 205-191. - معتمدی، عبدالله؛ اژهای، جواد؛ آزاد فلاح، پرویز؛ کیامنش، علیرضا (1384)؛ بررسی رابطه گرایش های مذهبی و سالمندی موفق؛دوماهنامهدانشوررفتار، شماره 10 (اردیبهشت)، صص: 54-44. - میرزایی، محمد و محمد شمس قهفری (1386)؛ «ویژگیهای جمعیتی جمعیت مسن در ایران منطبق با سرشماره 1385-1355»، مجله سالمندی ایران، سال دوم، شماره پنجم (پاییز)، صص: 331-326. - نبوی، سید حمید؛ شجاع، محسن؛ محمدی، سونا و راشدی، وحید (1393)؛ بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در سالمندان شهر بجنورد، مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، صص: 439-433. - نجاتی، وحید و عشایری، حسن (1387). کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در سالمندان شهرستان کاشان، مجله روانپزشکی و روانشناسی، سال 14، شماره 1 (بهار)، صص: 61-57. - Burton, Elizabeth; Mitchell, Lynne (2006); Inclusive Urban Design: Streets for Life, Elsevier.
- Carr, S; Francis, M; Rivlin, L and A. Stone (1992); the Value of Public Space; In Public Space; New York: Cambridge University; Knox; pp. 3-21.
- Fogel, B.S (1992); "Psychological aspects of staging at home", Journal of the American society on aging, XVI: 15-19.
- T. Takano, K. Nakamura & M. Watanabe (2002); "Urban residential environment and senior citizens longevity in megacity areas the importance of walk able green spaces", Journal of epidemiology and community health, Vol. 56.
- Turel H, Yigit E, Altug I(2007); Evaluation of elderly people’s requirements in public open spaces: A case study in Bornova District (Izmir, Turkey). Building and Environment; 42; pp. 1-45.
- Walzer M(1986); Public space: A Discussion on the shape of our cities Pleasures and costs of urbanity. Dissent fall pp: 470-475.
- Woolley, Helen (2005); Urban Open Spaces, Taylor and Francis.
- امیرصدری، آزیتا و سلیمانی، حمید (1391)؛ پدیده سالمندی در ایران و پیامدهای آن؛ ماهنامه علمی تخصصی صدای جمهوری اسلامی ایران؛ سال یازدهم، شماره 65 (آذر)؛ صص: 77-67. - بهروزفر، فریبرز (1379)؛ شناخت مشخصات محیطی مناسب سالمندان؛ فصلنامه علمی- پژوهشی صفه؛ شماره 31؛ صص: 89-82. - پورجعفر، محمدرضا و مهدی منتظرالحجه (1389)؛ نشانههای شهری، تعاریف، گونهشناسی، مکانیابی، برنامهریزی و طراحی، تهران: طحان. - پورجعفر، محمدرضا؛ تقوایی، علیاکبر؛ بمانیان، محمدرضا؛ صادقی، علیرضا و احمدی، فریال (1389)، سالمند ( مجله سالمندی ایران)، سال پنجم، شماره 15 (بهار)، صص: 34-22. - رفیعزاده، ندا؛ نوذری، شعله؛ روشنبخش، حسین (1380)؛ رهنمودهای طراحی معماری خانههای سالمندان؛مرکزتحقیقات ساختمانومسکن. - خوارزمی، امیدعلی؛ زرقانی، سیدهادی و جوهری، لیلا (1393)؛ ارزیابی فضاهای باز شهری و حمل و نقل درون شهری بر اساس شاخص های شهر دوستدار سالمند، ششمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه های شهر اسلامی، مشهد مقدس، 22-21 آبان ماه، صص 176-156. - زحمتکشان، نسرین، باقرزاده، راضیه، اکابریان، شرافت، یزدانخواه فرد، محمدرضا، میرزایی، کامران، یزدانپناه، سیامک، خرمرودی، رزیتا، غریبی، طیبه، کمالی، فرحناز و جمند، طیبه (1391)؛ بررسی کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهر بوشهر، مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا، سال دوم، شماره 1 (بهار)، صص: 58- 53. - زندیه، مهدیه (1391)؛ «مناسبسازی منظر شهری برای سالمندان، نمونه موردی محله قیطریه تهران»، سالمند (مجله سالمندی ایران)، سال هفتم، شماره بیست و پنجم (تابستان)، صص: 18-7. - سامآرام، عزت الله؛ احمدیبنی، زیبا (1386)؛ بررسی عوامل مؤثر بر موقعیت سالمند در خانواده؛ مجلهسالمندیایران؛ دوره 2، شماره2 (تابستان)، صص: 279-269. - ضابطیان، الهام؛ تقوایی، علی اکبر (1388)؛ شاخصهای مناسبسازی فضاهای شهری دوستدار سالمندان با استفاده از رویکرد مشارکتی، مسکن و محیط روستا، جلد 28، شماره 128، صص: 71-60. - عباسی مقدم، عباس، جوادی، منیره و ساغری، لیلی (1386)؛ شاخص های مناسب سازی فضاهای شهری دوستدار سالمندان با استفاده از رویکرد مشارکتی، مسکن و محیط روستا، سال سوم، شماره 8، صص 76-60. - عبدی زرین، سهراب و مهدی اکبریان (1386)؛ « سالمندی موفق در پرتو مذهب و باورهای دینی (مقاله مروری)»، سالمند(مجله سالمندی ایران)، سال دوم، شماره چهارم (تابستان)، صص: 293-299. - علیالحسابی، مهران؛ رفیعی، فرخنده (1391)؛ ارزیابی نیازمندیهای سالمندان در فضاهای شهری، مطالعه موردی: پارک خلد برین شیراز، فصلنامه آرمانشهر، دوره 5، شماره 9 (زمستان)، صص: 457- 247. - قنبری، ابوالفضل (1393)؛ «بررسی تطبیق تأثیر فضای شهری بر میزان مشارکت شهروندان (مورد مطالعه: محلات شهر تبریز)، جغرافیا و برنامه ریزی، سال 18، شماره 48 (تابستان). - مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران (1392)؛ شناخت ظرفیت های عملکردی مدیریت شهری در دستیابی به شهر دوستدار سالمند در ناحیه 1 منطقه 3 شهرداری تهران. - مرکز آمار ایران (1393و 1395). سرشماری عموم نفوس مسکن، استان آذربایجان شرقی. - محسنی تبریزی، علیرضا (1379)؛ «بررسی وضعیت سالمندان در ایران»، فصلنامه تأمین اجتماعی، سال دوم، شماره چهارم، صص: 205-191. - معتمدی، عبدالله؛ اژهای، جواد؛ آزاد فلاح، پرویز؛ کیامنش، علیرضا (1384)؛ بررسی رابطه گرایش های مذهبی و سالمندی موفق؛دوماهنامهدانشوررفتار، شماره 10 (اردیبهشت)، صص: 54-44. - میرزایی، محمد و محمد شمس قهفری (1386)؛ «ویژگیهای جمعیتی جمعیت مسن در ایران منطبق با سرشماره 1385-1355»، مجله سالمندی ایران، سال دوم، شماره پنجم (پاییز)، صص: 331-326. - نبوی، سید حمید؛ شجاع، محسن؛ محمدی، سونا و راشدی، وحید (1393)؛ بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در سالمندان شهر بجنورد، مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، صص: 439-433. - نجاتی، وحید و عشایری، حسن (1387). کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در سالمندان شهرستان کاشان، مجله روانپزشکی و روانشناسی، سال 14، شماره 1 (بهار)، صص: 61-57. - Burton, Elizabeth; Mitchell, Lynne (2006); Inclusive Urban Design: Streets for Life, Elsevier.
- Carr, S; Francis, M; Rivlin, L and A. Stone (1992); the Value of Public Space; In Public Space; New York: Cambridge University; Knox; pp. 3-21.
- Fogel, B.S (1992); "Psychological aspects of staging at home", Journal of the American society on aging, XVI: 15-19.
- T. Takano, K. Nakamura & M. Watanabe (2002); "Urban residential environment and senior citizens longevity in megacity areas the importance of walk able green spaces", Journal of epidemiology and community health, Vol. 56.
- Turel H, Yigit E, Altug I(2007); Evaluation of elderly people’s requirements in public open spaces: A case study in Bornova District (Izmir, Turkey). Building and Environment; 42; pp. 1-45.
- Walzer M(1986); Public space: A Discussion on the shape of our cities Pleasures and costs of urbanity. Dissent fall pp: 470-475.
- Woolley, Helen (2005); Urban Open Spaces, Taylor and Francis. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 674 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 421 |