تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,263 |
تعداد مقالات | 15,571 |
تعداد مشاهده مقاله | 51,596,362 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,528,122 |
خراسان در تلاطم روابط سیاسی ایران و خانات ماوراءالنهر از میانه دوره صفوی تا پایان افشاریه (1599م/1007ق-1753م/1167ق) | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 1، دوره 10، شماره 19، تیر 1398، صفحه 1-24 اصل مقاله (508.1 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2019.9222 | ||
نویسنده | ||
سیده فهیمه ابراهیمی | ||
عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه علامه طباطبائی | ||
چکیده | ||
خراسان در عهد شیبانی (1007-906ق.)، دوران تازهای از تنش و ناامنی را تجربه کرد. تخاصم صد و اندی ساله میان ایران و توران معلول همان توسعهطلبی سنتی و تاریخی بود که در فضای حساسیتهای مذهبی قرن دهم هجری، با تحریکات عثمانیان و علمای ترکستان تشدید شد. این نوشتار در بررسی ادامة این تخاصم در عهد صفوی و افشاری با خاننشین اشترخانی (1007-1167ق.)، این ابهام را مطرح میسازد که رفتار سیاسی خوانین ازبک در خصوص خراسانیان چگونه و متأثر از چه عواملی بوده است؟ با مطالعه شرایط سیاسی ایران و ماوراءالنهر در این دوره، فرضیة خود را اینگونه سامان دادهایم که «علیرغم تغییر اقتدار سیاسی حکومتها و تعصبات دینی که مهمترین مؤلفهها در تعیین رفتار سیاسی ماوراءالنهریان دورة شیبانی با خراسانیان بود، تداوم تجاوزات مرزی و به اسارت بردن شیعیان خراسانی که تا واکنش نظامی مقتدرانة ایران همچنان ادامه داشت، جدای از دو عامل گذشته، تابع مؤلفههای جدیدی بهنام سنت اجتماعی و منافع اقتصادی بود» و در جمعبندی دانستیم که تغییر استراتژی سیاسی از جنگ به تعدیات مرزی با هدف غارتگری و اسیر گرفتن که البته شدت آن تابعی از اوضاع سیاسی و اقتدار دولت ایران بود، سنت اجتماعی شده بود که توجیه اقتصادی قابل قبولی داشت. | ||
کلیدواژهها | ||
اشترخانیان؛ خراسان؛ خوارزم؛ ماوراءالنهر؛ صفویه؛ نادرشاه افشار | ||
مراجع | ||
- آصف، محمدهاشم (1348)، رستمالحکما (رستم التواریخ)، تصحیح و تحشیة مشیری، تهران، تابان. - آوری، پیتر [و دیگران] (1387)، تاریخ ایران دورة افشار، زند و قاجار، ترجمه مرتضی ثاقبفر، تهران، جامی. - ادریسی اریمی، مهری (1385)، نقش ایلات اهل سنت شمال شرقی ایران در تصمیمات مذهبی ـ سیاسی نادرشاه، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 52، زمستان 1385. - استرآبادی، میرزامهدیخان (1377)، تاریخ جهانگشای نادری، بهاهتمام سید عبدالله انوار، چاپ اول، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. - بخارائی، میرزا شمس (1377)، تاریخ بخارا، خوقند، کاشغر (در شرح حکمرانی امیرحیدر در بخارا، محمدعلیخان در خوقند و جهانگیر خواجه در کاشغر)، تصحیح محمداکبر عشیق، تهران، میراث مکتوب، آینه میراث. - بخاری، عبدالکریم (1346)، تاریخ خانات آسیای مرکزی، استانبول، [بینا]، چاپ سنگی. - پیگولوسکایا و دیگران (1363)، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سدة هجدهم، ترجمه کریم کشاورز، تهران، مطالعات و تحقیقات اجتماعی. - تکمیل همایون، ناصر (1383)، خوارزم، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی. - جعفریان، رسول (1375)، مقالات تاریخی، چاپ اول، قم: نشر الهادی. - حاجیانپور، حمید (1378)، روابط ایرانیان و اوزبکان در دوره شاه طهماسب صفوی، مجله علمی و پژوهشی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، شمارة 18 و 19، پاییز و زمستان 1378. - خنجی (1382)، عالم آرای امینی، تصحیح محمداکبر عشیق، چاپ اول، تهران، میراث مکتوب. - رحمتی، محسن (1390)، روابط و مناسبات خاندان عربشاهی خوارزم با صفویان، پژوهشهای تاریخی، دوره جدید، سال سوم، شمارة دوم (پیاپی 10)، تابستان 1390. - روملو، حسن بیگ (1349)، احسنالتواریخ، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - رُهربرن (1357)، نظام ایلات در دورة صفویه، ترجمه کیکاوس جهانداری، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - ریاض الاسلام (1373)، تاریخ روابط ایران و هند، ترجمة محمد باقر آرام و عباسقلی غفاری فرد، تهران. - سارلی، ارازمحمد (1364)، ترکستان در تاریخ، تهران، امیرکبیر. - سامی، عبدالعظیم (1962)، تاریخ سلاطین منغیتیه، مقدمه و ترجمه ل.م. پیفانوا، مسکو، آکادمی فنهای رسس، اوزبکستان، انستیتوت شرقشناسی. - سردادور، ابوتراب (1354)، تاریخ نظامی و سیاسی دوران نادرشاه، ستاد بزرگ ارتشتاران. - سلیمی، محمدسلیمبن محمدرحیم (1330)، کشکول سلیمی، [بیجا]، چاپ سنگی، [بینا]. - شعبانی، رضا (1378)، مختصر تاریخ ایران در دورههای افشاریه و زندیه، چاپ اول، تهران، سخن. - طهرانی، محمدشفیع (1349)، تاریخ نادرشاهی، به اهتمام رضا شعبانی، بنیاد فرهنگ ایران. - طهرانی، محمدشفیع (1383)، مرآت واردات، ترجمه منصور صفت گل، تهران، میراث مکتوب. - غفوراف، باباجان (1997)، تاجیکان، دوشنبه، عرفان. - فلور، ویلم (1365)، برافتادن صفویان، برآمدن محمود افغان (روایت شاهدان هلندی)، ترجمه ابوالقاسم سری، چاپ اول، تهران، توس. - قزوینی، ابوالحسن (1367)، فوایدالصفویه، بهکوشش مریم میر احمدی، تهران. - قمی، (1383)، خلاصه التواریخ، بهتصحیح دکتر احسان اشراقی، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران. - کمپفر، انگلبرت (1363)، سفرنامه، ترجمة کیکاوس جهانداری، تهران، خوارزمی. - کنستنکو (1383)، شرح آسیای مرکزی و انتشار سیویلیزاسیون روسی در آن، ترجمه ماردروس داودخانف، بهاهتمام محمدحسنخان صنیعالدوله، بهکوشش دکتر غلامحسین زرگرینژاد، تهران، مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی. - گروسه، رنه (1353)، امپراتوری صحرانوردان، ترجمه عبدالحسین میکده، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - لکهارت، لارنس (2537)، نادرشاه، ترجمه و اقتباس مشفق همدانی، تهران، امیرکبیر. - لینپل، استانلی (1370)، تاریخ دولتهای اسلامی و خاندانهای حکومتگر، ترجمه صادق سجادی، تهران، تاریخ ایران. - محمد یاربن عرب قطغان (1385)، مسخرالبلاد، بهتصحیح نادره جلالی، چاپ اول، تهران، میراث مکتوب. - مروی، محمدکاظم (1374)، عالم آرای نادری، تصحیح محمد امین ریاحی، تهران، علمی. - ملکم، سرجان (1383)، تاریخ ایران، ترجمه اسماعیل حیرت، تهران، دنیای کتاب. - منشی، محمدیوسف (1380)، تذکرة مقیمخانی، تصحیح فرشته صرافان، تهران، میراث مکتوب. - موسوی نامی، محمد صادق (1368)، تاریخ گیتی گشا، تصحیح سعید نفیسی، تهران، اقبال. - مینورسکی (1387)، ایران در زمان نادرشاه، ترجمه رشید یاسمی، بهتصحیح علیاصغر عبداللهی، تهران، دنیای کتاب. - نصیری، محمدابراهیم بن زین العابدین (1373)، دستور شهریاران، چاپ محمد نادر نصیری مقدم، تهران، بنیاد موقوفات دکتر افشار. - نصیری، محمدرضا (1364)، اسناد و مکاتبات تاریخی ایران در دوره افشاریه، گیلان، جهاد دانشگاهی. - نوایی، عبدالحسین (1368)، نادرشاه و بازماندگانش، چاپ اول، تهران، زرین. - نوائی، عبدالحسین (1356)، اسناد و مکاتبات تاریخی ایران از تیمور تا شاه اسماعیل، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - نوائی، عبدالحسین (1368)، شاه اسماعیل (مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی)، تهران، ارغوان. - واله قزوینی، محمدیوسف (1380)، ایران در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم، بهتصحیح محمدرضا نصیری، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. - وامبری، آرمینیوس (1380)، تاریخ بخارا (از کهنترین روزگار تاکنون)، ترجمه سید محمد روحانی، تهران، سروش - هنوی، جونس (1346)، زندگی نادرشاه، ترجمه اسماعیل دولتشاهی، تهران بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - Chahryar Adle and … (2003), History of civilizations of Central Asia,v.V,Paris, unesco publishing.
- Howorth, H.H., History of Mongols, EI2, New York, 1876, p.754.
- Svat, Soucek (2000), A History Of Inner Asia, Cambridge University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 572 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 469 |