تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,487,233 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,214,090 |
تغییرات زمانی و مکانی شاخص خشکسالی آب زیرزمینی، مطالعه موردی: حوزه آبریز زهره- جراحی | ||
هیدروژئولوژی | ||
مقاله 8، دوره 4، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 108-130 اصل مقاله (2.26 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/hydro.2020.9219 | ||
نویسندگان | ||
سمیرا زندی فر* 1؛ الهام فیجانی2؛ مریم نعیمی1؛ محمد خسروشاهی3 | ||
1استادیار بخش بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
2دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران | ||
3دانشیار بخش بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
با توجه به اهمیت زیاد منابع آب زیرزمینی در کشور، مطالعه خشکسالیهای هیدروژئولوژیکی و عوامل مؤثر بر افت سطح آبهای زیرزمینی در راستای ارائه راهکارهای مدیریتی این منابع حیاتی ضروری است. هدف این تحقیق، تحلیل روند تغییرات آب زیرزمینی و ارزیابی خشکسالی آب زیرزمینی در حوزه آبریز زهره- جراحی با استفاده از شاخصهای خشکسالی GRI و SDI در یک دوره آماری ده ساله (1395-1385) میباشد. نتایج نشان داد، در بیشتر محدودههای مطالعاتی همبستگی بین شاخصهای GRI و SDI وجود دارد. البته در برخی موارد تأثیر خشکسالی هیدرولوژی بر آبهای زیرزمینی با تأخیر زمانی 6 ماه تا یک ساله صورت میگیرد. به طور کلی شاخص خشکسالی GRI در طول دوره آماری ده ساله حوزه آبریز زهره- جراحی، در مرکز و حوالی غرب حوزه آبریز مذکور و بخصوص محدوده مطالعاتی امام زاده جعفر نمایانتر میباشد. مربوط به محدوده مطالعاتی امام زاده جعفر می باشد. همچنین، در سالهای پایانی این دوره آماری محدودههای مطالعاتی در جنوب شرقی حوزه نیز درگیر خشکسالیهای شدیدتری شدهاند که با مقادیر شاخص SDI نیز انطباق دارد. در سال آبی 95-1394 آب های زیرزمینی محدوده مطالعاتی لیشتر طبق شاخص GRI دارای ترسالی شدید با مقدار شاخص 60/1 بوده است و همچنین طبق این شاخص در همین سال خشکسالی متوسط با مقدار شاخص 42/1- در محدوده مطالعاتی فهلیان رخ داده است. اگرچه در بیشتر موارد وقوع خشکسالی اقلیمی و به تبع آن خشکسالی هیدرولوژی باعث افت سطح آب زیرزمینی در حوزه شده است؛ اما نتایج مقایسه بین دو نوع خشکسالی نشان میدهد که عوامل دیگری همچون برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی نیز در این امر مؤثر هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
خشکسالی؛ افت سطح آبهای زیرزمینی؛ حوزه آبریز زهره- جراحی؛ شاخص خشکسالی GRI؛ شاخص خشکسالی SDI | ||
مراجع | ||
اسکندری، ح.، زهتابیان، غ.، خسروی، ح.، آذره، ع.، 1394. بررسی و تحلیل ارتباط زمانی و مکانی بین خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در استان تهران. فصلنامه علمی - پژوهشی اطلاعات جغرافیایی. دوره 24، شماره 96، ص 120-113. پیری، ح.، و انصاری، ح.، 1392. بررسیخشکسالیدشتسیستانوتأثیرآنبرتالاببینالمللیهامون. فصلنامه علمی پژوهشی تالاب - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. شماره 15، ص 74-63. جهانبخش، س.، و کریمی، ف.، 1388. ارتباط بین خشکسالی و منابع آب زیرزمینی، گزارش نهایی از پروژه تحقیقاتی دانشگاه تبریز. خسروی دهکری، ا.، میرعباسی نجف آبادی، ر.، صمدی بروجنی، ح.، قاسمی دستگردی، ا.ر، 1398. پایش و پیشبینی خشکسالیهای آب زیرزمینی دشت شهرکرد با استفاده از شاخص GRI و مدل زنجیره مارکف. مجله هیدروژئولوژی. دوره 4، شماره 1، ص 125-111. خلیلی، ع و بذر افشان، ج.، 1383. تحلیل روند تغییرات بارندگی سالانه، فصلی و ماهانه پنج ایستگاه قدیمی ایران در یکصدوشانزده سال گذشته. بیابان . شماره1. جلد نهم. ص 35-23. زارع ابیانه، ح.، و محبوبی، ع.، 1383 . بررسی وضعیت خشکسالی و روند آن در منطقه همدان براساس شاخصهای آماری خشکسالی. مجله پژوهش و سازندگی، شماره 69 ، ص 49-35. زارعی، ح.، کلانتری، ن.، ندری، ا.، محمدی بهزاد، ح. ر. 1396. اثر نوسانات اقلیمی بر وضعیت کمی و کیفی چشمهی کارستی بیبیتلخون، شهرستان اندیکا خوزستان. مجله هیدروژئولوژی. دوره 2، شماره 2، ص 16-1. زینالی، ب.، اصغری سراسکانرود، ص.، صفریان زنگیر، و.، ۱۳۹۶. پایش خشکسالی و ارزیابی امکان پیشبینی آن در حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از شاخص SEPI و مدل ANFIS. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. دوره 4، شماره 1، ص 96-73. سیف، ع. صلحی، س. عرفان، م. 1392. تعیین منطقه مناسب برای تغذیه مصنوعی سفرههای آب زیرزمینی با استفاده از روش TOPSISدر محیط GIS مطالعه موردی: حوضه آبی رفسنجان،فصلنامه علمی-پژوهشی نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال پنجم، شماره 2. سیمانی، ن.، 1390. بررسی و تحلیل وقوع پدیدههای خشکسالی و ترسالی با استفاده از چند نمایه مبتنی بر بارش مطالعه موردی؛ استان کرمان. دومین همایش ملی مقابله با بیابانزایی و توسعه پایدار تالابهای کویری ایران، دانشگاه . آزاد اسلامی اراک، ص 130. کریمی، و.، کامکار حقیقی، ع. ا.، سپاسخواه، ع و خلیلی، د.، 1380. بررسی خشکسالی در استان فارس، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، جلد پنجم، شماره 4، ص 105-16. مطالعات هیدرولوژی حوزه آبریز زهره- جراحی، مطالعات جامع گردوغبار خوزستان، 1398. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. Chen, Z., Grasby, S. and Osadetz, K.G., 2004. Relation between climate variability and groundwater level in the upper carbonate aquifer, south Manitoba, Canada. Journal of Hydrology. 290. 62-43.
Easterling, D. R., Karl, T. R., Mason, E. H., Hughes, P. Y. and. Bowman, D. P., 1996. United States Historical Climatology Network (U.S. HCN) monthly temperature and precipitation data. ORNL/CDIAC-87, NDP-019/R3, Carbon Dioxide Information Analysis Center, Oak Ridge National Laboratory, Oak Ridge, TN, 280 pp.
Fernandez, B., and. Salas, J. D,. 1999a. Return period and risk of hydrologic events. I: Mathematical formulation. ASCE J. Hydrol. Eng., 4, 297-307
Herbst, P.H., D.B., Bredencamp and H.M.G. Baker. 1966. A technique for the evaluation of drought from rainfall data. Journal of Hydrology Science, 4(4):264-272.
Hong, W., M.J. Hayes, A. Welss and Q. Hu. 2001. An evaluation the standardized precipitation index, the china-z index and the statistical z-score. International Journal of Climatology, 21:745-758.
Keneth, H. F. 2003. Climate Variation Drought and Desertification, W. M. Annual Report. Jevenva.
Khan, S. Gabriel, H. F. & Rana, T. 2008. Standard precipitation index to track drought and assess impact of rainfall on water tables in irrigation areas. Irrigation Drainage System. 22: 159-177.
Liu, L., Hong, Y., Bednarczyk, C. N., Yong, B., Shafer, M. A. and Riley, R., 2012. Hydro climatological drought analyses and projections using meteorological and hydrological drought indices: a case study in Blue River Basin Oklahoma. Water Resources Management, 26(10): 2761-2779.
Mair, A. Fares, A. 2010. Influence of groundwater pumping and rainfall spatio-temporal variation of stream flow. Journal of Hydrology. 393:287-308.
Mendicino, G., A. Senatore and P. Versace, 2008. A Groundwater Resource Index (GRI)for drought monitoring and forecasting in a Mediterranean climate. Hydrology Journal, 357: 282-302.
Mohamadi, S., Salajegheh, A., Mahdavi, M. and Bagheri, R., 2012. An ivestigation on spatial and temporal variations of groundwater level in Kerman plain using suitable geostatistical method (During a 10-year period). Iranian journal of Range and Desert Reseach, 19 (1): 61-70.
Mohan, S. and N.C. Rangacharia. 1991. A modified method for drought identification. Journal of Hydrology Science., 36(1):11-21.
Nalbantis, I. 2008. Evaluation of a hydrological drought index. Eur Water, 23(24), 67-77.
Nalbantis, I., and Tsakiris, G. 2009. Assessment of hydrological drought revisited. Water Resources Management, 23(5), 881-897.
Nayak, P., Satyaji, R., and Sudheer, K.P. 2006. Groundwater level forecasting in a shallow aquifer using artificial neural network approach. Water Resources Management, 2: 1. 77-99.
Quiring, S .M 2009. Monitoring Drought: An Evaluation of Meteorological Drought Indices. Texas A&M University. Geography Compass 3/1, 64–88, 10.1111/j.1749-8198.2008.00207.x
Quiring, S .M 2009. Monitoring Drought: An Evaluation of Meteorological Drought Indices. Texas A&M University. Geography Compass 3/1 (2009): 64–88, 10.1111/j.1749-8198.2008.00207.x
Richard, R. H., 2002. A review of twentieth century drought Indices used in the United States. American Meteorological Society, 1149-1165p.
Van Loon, A.F., 2013. On the propagation of drought, Wageningen University.
Wilhite, D. A., and Hoffman, R. O., 1980, Drought in the Great Plains: A Bibliography. Nebraska Agricultural Experiment Station Misc. Publ. 39, University of Nebraska, Lincoln, NE, 75 pp.
Wilhite, D.A.; M.H. Glantz. 1985. Understanding the Drought Phenomenon: The Role of Definitions. Water International. 10(3):111–120.
Zhang L., Jiaoa. W, Zhanga. H, Huanga. C. Tonga. Q. 2017. Studying drought phenomena in the Continental United States in 2011 and 2012 using various drought indices. Remote Sensing of Environment. Volume 190, Pages 96–106. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 696 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 621 |