تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,302 |
تعداد مقالات | 15,915 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,191,269 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,968,413 |
مرز سیستم شکل زای یخچال کواترنری در حوضههای آبریز شمال غرب ایران | ||
هیدروژئومورفولوژی | ||
مقاله 5، دوره 6، شماره 18، خرداد 1398، صفحه 79-96 اصل مقاله (865.91 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
غلام حسن جعفری* 1؛ نسرین حضرتی2 | ||
1استادیارگروه ژئومورفولوژی دانشگاه زنجان | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی، گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. | ||
چکیده | ||
چکیده واحد شمال غربی که محل تلاقی رشتهکوههای شمالی و جنوب غربی ایران است، یک منطقه ی کوهستانی بهحساب میآید. شواهد فراوانی از فعالیتهای یخچالی کواترنری در این واحد باقیمانده است. در راستای همین مسئله، این مقاله درصدد آن است که با توجه به آثار یخچالی موجود در منطقه به برآورد ارتفاع برف مرز کواترنری آن بپردازد. با استفاده از نقشههای توپوگرافی 1:50000 و انعکاس فرم اشکال یخچالی بر روی نقشهها، بیش از 4000 سیرک یخچالی شناسایی شد که در بین حوضههای آبریز ارس، سفیدرود و دریاچه ی ارومیه پراکندهشده است. با توجه به قرارگیری مناطق کوهستانی این منطقه، سیرکهای یخچالی در قسمتهای غرب، شرق و مرکز واحد شناسایی شدند. ارتفاع برف مرز به روشهای رایت، ارتفاع کف سیرک، نسبت پنجه به دیواره و نسبتهای ارتفاعی برآورد شد. در این واحد ژئومورفیک سیرکهای یخچالی از ارتفاع 1800 متر به بالا امکان شکلگیری داشتهاند. تجزیه و تحلیل ارتفاعات برآورد شده گواه این است که ارتفاع برف مرز دائمی در روش ارتفاع کف سیرک پورتر، به دلیل انعکاس اثرگذاری جهت بر ارتفاع برف مرز نسبت به سایر روشها با واقعیت انطباق بیشتری دارد. ارتفاع برف مرز کواترنری بین 2453 متر (حوضه ی آبریز ارس) تا 2685 متر (حوضه ی آبریز سفیدرود) متغیر برآورد گردید (232 متر اختلاف ارتفاع). این اختلاف نشاندهندهی کاهش ارتفاع برف مرز از جنوب به شمال است. متوسط ارتفاع برف مرز این واحد 2586 متر است. تجزیه و تحلیل یافتهها نشان میدهد که این واحد در دورههای سرد تحت حاکمیت سیستم شکلزایی یخچالی بوده است. | ||
تازه های تحقیق | ||
- | ||
کلیدواژهها | ||
کلمات کلیدی: کواترنری؛ سیرک؛ برف مرز؛ ارتفاع کف سیرک | ||
اصل مقاله | ||
- | ||
مراجع | ||
منابع ـ اسفندیاری درآبادی، فریبا (1388)، شواهد ژئومورفولوژیکی تغییرات آبوهوایی پلیوستوسن فوقانی در دامنه شرقی سبلان، فصلنامه ی جغرافیای طبیعی، سال 1، شماره ی 3، بهار، صص 96-83. ـ اسفندیاری درآبادی، فریبا و مقصود خیام (1386)، تحلیلی بر اثرات ژئومورفیک برفساب در دامنه ی شرقی سبلان، پژوهشهای جغرافیایی، شماره ی 60، صص 60-49. ـ جعفربیگلو، منصور؛ یمانی، مجتبی؛ عباس نژاد، احمد؛ زمانزاده، سیدمحمد و سمیه ذهاب ناظوری (1393)، بازسازی برف مرزهای یخچال کواترنری در کوهستان بیدخوان کرمان، جغرافیا (فصلنامه ی علمی – پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیای ایران)، سال 12، شماره ی 40، صص 107 -93. ـ جعفری، غلام حسن و صیاد اصغری سراسکانرودی (1393)، بررسی آثار یخچالی کواترنری زنجان رود، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی، سال 3، شمارهی 2، صص 30 – 16. ـ جداری عیوضی، جمشید (1389)، ژئومورفولوژی ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور. ـ خوشرفتار، رضا؛ فرید مجتهدی، نیما؛ اسعدی اسکوئی، ابراهیم و کامبیز نوروزپور شهربیجاری (1395)، شواهد ژئومورفولوژیکی یخچالهای کوهستانی پلئیستوسن پایانی در کوهشاه البرز- البرز غربی، فصلنامهی کواترنری ایران (علمی- پژوهشی)، سال 2، شماره ی 2، صص 165- 155. ـ رامشت، محمدحسین (1381)،دریاچههای دوران چهارم بستر تبلور و گسترش مدنیت در ایران، فصلنامه ی تحقیقات جغرافیایی، سال 16، شماره ی 60، 111-98. ـ رامشت، محمدحسین؛ لاجوردی، محمود؛ لشکری، حسن و طیبه محمودی (1390)، ردیابی آثار یخچالهای طبیعی حوضه ی تیگرانی ماهان، مجله ی فضای جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال 22، شمارهی 2، صص 59 – 78. ـ سرور، جلیلالدین و نیما فریدمجتهدی (1390)، شواهد ژئومورفولوژیکی یخچالی پلئیستوسن در دامنه ی شمالی کوه خشچال (البرز غربی)، فصلنامه ی جغرافیایی سرزمین، سال 8، شماره ی 31، صص 67–51. ـ سیف عبدالله؛ ثروتی محمدرضا و محمد راهدان مفرد (1394)، بازسازی برف مرزهای کواترنری پایانی در محدودهی سایت ریگ، فصلنامه ی تحقیقات جغرافیایی، سال 30، شماره ی 1، شمارهی پیاپی 116، صص 208-193. ـ شریفی، محمد؛ طاهری نژاد، کاظم و زهرا فرحبخش (1394)،ارزیابی تغییرات اقلیمی بین زمان حال و پلئیستوسن و بازسازی شرایط اقلیمی گذشته با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک (مطالعه ی موردی: حوضهی دشت ابراهیمآباد–یزد)، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی، سال 5، شماره ی 1، صص 628-610. ـ صادقی، منصور؛ جهانفر، علی؛ ولیپور، طاهره؛ محمدنژاد، وحید و علیاکبر شایان یگانه (1394)، تعیین حدود مرزهای مناطق مورفوژنتیک و مورفودینامیک در آخرین دورهی یخچالی وورم و حال حاضر در استان کرمانشاه، جغرافیا و مطالعات محیطی، سال 4، شماره ی 14، صص 136-127. ـ قربانی شورستانی، علی؛ خسروی، عذرا و علیمحمد نورمحمدی (1395)، بررسی شواهد ژئومورفولوژیکی یخچال کواترنری در ارتفاعات شمال شرق ایران (مطالعه ی موردی: رشتهکوه بینالود)، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی، سال 5، شماره ی 1، صص 13-1. ـ قربانی، محمدصدیق؛ محمودی، فرجاله؛ یمانی، مجتبی و ابراهیم مقیمی (1389)، نقش تغییرات اقلیمی در تحول ژئومورفولوژیکی فرو چالههای کارستی (مطالعه ی موردی: ناهمواریهای شاهو، غرب ایران)، فصلنامهی پژوهشهای جغرافیایی، شماره ی 74، صص 16-1. ـ قهرودی تالی، منیژه و رسول حسنی قارنایی (1394)، شواهد یخچالی در مناطق کوهستانی مرز ایران، ترکیه، عراق (کوهستان بزسینا و دالامپر)، فصلنامه ی کواترنری ایران (علمی- پژوهشی)، دورهی 1، شماره ی 4، صص 337-323. ـ قهرودی تالی، منیژه؛ ثروتی، محمدرضا و رسول حسنی قارنایی (1392)، تحلیل ناپایداریهای حاصل از نهشتههای یخچالی در حوضه ی رود زاب کوچک، فصلنامه ی علمی– پژوهشی فضای جغرافیایی، سال 13، شماره ی 43، صص 17 – 1. ـ قهرودی تالی، منیژه؛ نصرتی، کاظم و اسماعیل عبدلی (1394)، تخمین برف مرز در آخرین دورهی یخچالی در حوضه ی دالاخانی، جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال 26، شماره ی 2، صص 246-231. ـ یمانی، مجتبی و حمزه زمانی (1386)، بازیابی حدود مرز برف دره ی شهرستانک در آخرین دوره ی یخچالی، جغرافیا (نشریه ی علمی- پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران) دوره ی جدید، سال پنجم، شماره ی 12 و 13، صص 116-99. ـ یمانی، مجتبی و حمزه زمانی (1395)، تعیین ارتفاع خط تعادل (ELA) در درهی هراز در آخرین دورهی یخچالی، فصلنامهی کواترنری ایران (علمی- پژوهشی)، دوره ی 2، شماره ی 4، صص 314- 305. ـ یمانی، مجتبی؛ مقیمی، ابراهیم؛ عزیزی، قاسم و کاوه باخویشی (1392)، تعیین قلمروهای مورفوکلیماتیک هولوسن در بلندیهای غرب استان کردستان، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، سال 45، شماره ی 4، صص 14-1. Ghahroudi Tali, M., & Hassani Gharnaie, R., (2012), Evolution of glacial landforms in Iraq and Iran borders, Geological Conference of Kurdistan, November 14-16, Sulaimani, Kurdistan Region, Iraq. Moayeri, M., Ramesht, M.H., Saif, A., Yamani, M. and Jafari, Gh.H. (2011), The impact of mountainous skirtsdirection of Iran on differences in altitude of wither and ice equilibrium line of quaternar, Geography and Environmental Planning Journal, Vol. 40, No. 4, PP. 1-12. Moussavi, M.S., Valadan, Zoej. M.J., Vaziri, F., Sahebi, M.R., Rezaei, Y., (2009), A new glacier inventory of Iran. Annals of Glaciology, Vol. 50, No. 53, PP.93-103. Porter, S.C., (2000), Snowline depression in the tropics during the Last Glaciation, Quaternary science reviews, Vol 20, No 10, pp.1067-1091. Seif, A., Ebrahimi, B., (2014), Combined Use of GIS and Experimental Functions for the Morphometric Study of Glacial Cirques in Zardkuh Mountain, IRAN. Quaternary International, No. 353, PP. 1-14. Seif, A., Ebrahimi, B., (2016), Equilibrium-Line Altitude of Late Quaternary Glaciers in the Zardkuh Mountain, Iran, Vol. 6, No. 2, PP. 229-322. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 679 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 491 |