تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,486,869 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,213,910 |
ارزیابی کیفی آب سطحی و زیرزمینی حوضه رودخانه خررود (جنوب استان قزوین) | ||
هیدروژئولوژی | ||
مقاله 4، دوره 4، شماره 1، شهریور 1398، صفحه 42-53 اصل مقاله (1.93 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/hydro.2019.8531 | ||
نویسندگان | ||
سعید خدابخش* 1؛ شیما کبیری2؛ مینا افشارنیا3 | ||
1دانشیار، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
2کارشناس ارشد مهندسی سازههای آبی، شرکت آب منطقهای قزوین | ||
3دانش آموخته کارشناسی ارشد رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی | ||
چکیده | ||
ارزیابی کیفیت آب بر مبنای مجموعهای از شاخصهای فیزیکی، شیمیایی، زیستی و رادیواکتیو انجام میگیرد و اهمیت زیادی برای مصارف انسانی آن دارد. یکی از شاخصهای کیفی شیمیایی آب، شوری (غلظت کل نمکهای محلول در آب) است. عامل شور کننده آب ممکن است منشأ طبیعی یا انسانزاد داشته باشد. یکی از عوامل شوری منابع آب با منشأ طبیعی، وجود لایههای تبخیری در حوضههای آبریز رودخانهها است. این پژوهش با هدف بررسی عوامل زمینشناسی مؤثر در شوری منابع آب سطحی و زیرزمینی حوضه رودخانه خررود انجام شده است. مساحت کل این حوضه 5500 کیلومترمربع میباشد که 4130 کیلومتر آن در استان قزوین واقع شده است. تراز این حوضه بین 1200-1680 متر بالاتر از سطح دریاهای آزاد میباشد و در زون ساختاری ایران مرکزی قرار گرفته است. بررسیهای میدانی و آزمایشهای فیزیکوشیمیایی ( کیفی) بر روی بازهی باختری این حوضه (از اولین سرشاخه رودخانه در استان زنجان تا آبگرم) انجام شده است. نمونههای آب در دو دوره خشک و مرطوب سال آبی 93-92 برداشت شدهاند. نتایج نشان میدهند سنگهای میوسن با لیتولوژی گلسنگ با بین لایههای ماسه سنگ و لایههای تبخیری (هالیت و ژیپس) بیشترین اثر را در شوری منابع آب داشتهاند. فراوانترین کاتیون و آنیون در آب رودخانه، به ترتیب سدیم و کلر (تیپ کلروره-سدیک)، میباشند. میزان شوری آب رودخانه در بخش میانی محدوده مطالعه به شدت افزایش و سپس به تدریج به سوی خاور کاهش مییابد. میزان غلظت کل نمکهای آب زیرزمینی نسبتاً ثابت است. این میزان (و نیز ضریب هدایت الکتریکی آب زیرزمینی) به تدریج از حاشیهی شمال باختری به سوی جنوب خاوری حوضه کاهش مییابد. بیشترین میزان نمک محلول آب رودخانه در ایستگاههای داخرجین، اروان و معدن نمک شوراب (به ترتیب، 53 ، 45 و 47 گرم در لیتر) اندازهگیری شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
آب زیرزمینی؛ رودخانه خررود؛ شوری؛ کیفیت آب | ||
مراجع | ||
اسکوگ، د. ا.، وست، د. م.، هولار، ج.، کروس، س. ر. ترجمه سلاجقه، ع.، توسلی، و.، خلیلی، ه. 1388. مبانی شیمی تجزیه، مرکز نشر دانشگاهی، 613 ص. اصغری مقدم، ا.، جوانمرد، ز.، ودیعتی، م.، نجیب، م. 1394. ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت مهربان با استفاده از روشهای GQI و FGQI، نشریه هیدروژئومورفولوژی، جلد 2، صفحات 79-98. انصاری، ع.، مظفریزاده، ج. 1392. بررسی برهمکنش هیدروژئوشیمیایی آبخوان دشت گلهدار و سازندهای زمینشناسی، مجله ژئوشیمی، جلد 3، شماره2، صفحات 161-153. بوستانی، آ.،اسماعیلی، ک. 1394. مهندسی رودخانه از گذشته تا آینده (بررسی رویکردها و چشمانداز (آب و توسعه پایدار، 3، صفحات 67-72. حسنزاده، ب.، عباسنژاد، ا. 1397. فرآیندهای هیدروژئوشیمیایی مؤثر بر کیفیت منابع آب زیرزمینی بخش میانی دشت نوق )غرب استان کرمان)، مجله هیدروژئولوژی، دوره 3، شماره 2، صفحات 46-58. حسینخانی، ح.، موسوی، م. ر.، نجیب، م.، حسینیمرزی، م. 1390. هیدروژئوشیمی منابع آب سطحی حوضهی آبریز سد شهریار، میانه (آذربایجان شرقی)، فصلنامهی زمینشناسی کاربردی، جلد 7، شماره 3، صفحات 212- 199. خدابخش، س.، رفیعی، ب.، افشارنیا، م.، کبیری، ش.، و اخلاصمند، ر. 1395ب. شناسایی خاستگاه مواد محلول آب رودخانه خررود (جنوب استان قزوین) با روشهای آماری، فصلنامه کواترنری ایران، دوره 2، جلد 4، صفحات 367-378. خدابخش، س.، صحرارو، ن. 1392. آزمایشهای رسوبشناسی، انتشارات دانشگاه بوعلیسینا، 119 ص. خدابخش، س.، رفیعی، ب.، افشارنیا، م. 1395 الف. بررسی عوامل زمینشناسی مؤثر در شوری منابع آب حوضه آبریز خررود (جنوب دشت قزوین) طرح پژوهشی مشترک بین شرکت آب منطقهای قزوین و دانشگاه بوعلیسینا (کد پروژه: 92105GZR). زمانی قرهچمنی، ب. 1389. بررسی عوامل شورکننده دریاچه سد شهریار، طرح پژوهشی، شرکت مهاب قدس. سلیمانی، س.، محمودی قرایی، م. ح.، قاسمزاده، ف.، سیاره، ع.1392. بررسی تغییرات کیفی منابع آب باختر کوهسرخ با استفاده از شاخص کیفی GQI در محیط GIS، مجله علوم زمین، دوره 23، شماره 89، صفحات 182-175. شرکت آب منطقهای قزوین، 1395. وبگاه: .www.qzrw.ir صداقت، م. 1387. زمین و منابع آب (آبهای زیرزمینی)، دانشگاه پیام نور، 287ص. طباطبایی، ح.، توسلی، م.، اسلامیان، س.، احمدزاده، ق. 1382. مطالعه میزان آلایندههای آب زیرزمینی شهر اصفهان و ارزیابی آن با تأکید بر جنبه آب شرب، مجله علمی کشاورزی، جلد 29، صفحات 92-79. طوس آب . 1387. مطالعات به تعادل رساندن بیلان و تعیین عمق سنگ کف شکنی چاههای دشت قزوین، ج 4، هیدروژئوشیمی، کارفرما: شرکت آب منطقهای قزوین. طهماسبی، ا. 1377. بررسی عوامل مؤثر در شور شدن آب و خاک و گسترش بیابان در حوضه رودخانه شور اشتهارد، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 164 ص. عبدی، پ. 1386.بررسی کیفیت آب رودخانه قزل اوزن و عوامل زمینشناسی مؤثر در آن در محدوده استان زنجان، سومین همایش زمینشناسی کاربردی و محیطزیست، اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، 15 اسفند. غضنفری، پ.، بختیاری، م.، تاجآبادی، م. 1395. زمیندیسها و چشمههای کارستی دره الموت، شمال قزوین، فصلنامه کواترنری ایران، جلد 4، صفحات 353-366. فرید گیگلو، ب.، نجفی نژتد، ع.، مغانی بیلهسوار، و.، غیاثی، 1. 1392. بررسی تغییرات کیفیت آب رودخانه زرین گل استان گلستان، مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک، شماره 20 (1)، صفحات 77-96. فیض نیا، س. 1381. بررسی علل زمینشناسی بیابانی شدن غرب حوزهی مرکزی، انتشارات تحقیقات جنگل و مراتع، 296ص. قدیمی عروس محله، ب.، امین سبحانی، ا. 1378. بررسی رسوبزایی زونها و دورانهای زمینشناسی در حوضهی آبریز دریاچهی نمک، اولین کنفرانس زمینشناسی مهندسی و محیط زیست ایران، انجمن زمینشناسی مهندسی ایران، تهران. 19 تا 22 مهر. کاظمی، ن.، پورسلطانیم، ر.، فاضل ولیپو، ا. 1393..مطالعه آبهای سطحی حوضه آبریز کارده، شمال مشهد، ایران، دومین کنفرانس علوم و مهندسی و فناوریهای محیط زیست، دانشگاه تهران. کریمی، ث.، محمدی، ض.، سامانی، ن. 1396. بررسی خصوصیات هیدروشیمیایی آب زیرزمینی و روند تکامل شوری آن در دشت سمنان،مجله هیدروژئولوژی،دوره 2 ،صفحات 1-19. مهندسین مشاور رویان. 1372. مطالعات طرح جامع احیا و توسعه کشاورزی حوضه آبریز مرکزی و همدان، بخش چـهارم، زمینشناسی عمومی، مرکز مطالعات و برنامهریزی و اقتصاد کشاورزی. وزارت نیرو. 1367.معیارهای کیفی آب آشامیدنی، طرح تهیه استانداردهای صنعت آب کشور، 18-1. Bolourchi, M.H. 1978. Geological map of Avaj, scale: 1/100000, Geological and Mineral Survey of Iran, sheet: 5861.
Canfora, L., Benedetti, A., Francaviglia, R. 2015. Land use, salinity and water quality, the case study of the coastal system in central Italy, EQA – Environmental quality, 18: 29-42.
Chow, V.T., Maidment, D.R., Mays, L.W. 1988. Applied hydrology, McGraw Hill.
Condon, M.R., Traver, R.G., Fergusson, W.B., Chadderton, R.A. 1993.Parameter Estimation for a Groundwater Model, Water Resource Bulletin, 29: 36-41.
Diersing, N. 2009. Water quality: frequently asked questions.Florida Brooks National Marine Sanctuary, 2p.
Gibbs, R.J. 1970. Mechanisms controlling world water geochemistry, Science, 170: 1088-1090.
Hajalilou, B., and Khaleghi, F. 2009. Investigation of hydrogeochemical factors and groundwater quality assessment in Marand Municipality, northwest of Iran: A multivariate statistical approach, J. of food and Agriculture & Environment, 7 (3&4): 930-937.
Huber, H., Eftekhar-Nejad, J. 1978.Geological map of Iran, Sheet No. 1, NW Iran, National Iranian Oil Company. Kefford, B.J. 1998. Is salinity the only water quality parameter affected when saline water is desposed in rivers? Int. J. of Salt Lake Res, 7: 285-300. Parry, M.A.J., Reynolds, M., Salvucci, M.E., Rains, C.H., Andralojc, P.J., Zhu, X.G., Price, G.D. 2011.Condon efficiency, J. of Botany, 62: 453-467.
Smol, J. P. 2008. Pollution of lakes and rivers: a paleoenvironmental perspective, 2nd ed., Blackwell Publishing. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 765 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 805 |