آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 734 |
| تعداد مقالات | 8,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,824,083 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,303,784 |
بکُشتی، به گُشنی یا به کُشتی؟ (بررسیِ مجدّدِ چهار بیت بحث‌برانگیز شاهنامه دربارۀ ضحّاک) | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقاله 1، دوره 71، شماره 238، پاییز و زمستان 1397، صفحه 1-26 اصل مقاله (316.97 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
سجاد آیدنلو 
| ||
| دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور اورمیّه | ||
| چکیده | ||
| فردوسی در اوایل پادشاهی ضحّاک چهار بیت در بیان بی‌رسمیِ هوس‌آلود او سروده است: پس آیین ضحّاک وارونهخوی ز مردان جنگی یکی خواستی کجا نامور دختری خوبروی پرستنده کردیش در پیش خویش چنان بُد که چون می‌بدیش آرزوی بکشتی/ به گُشنی/ به کشتی که با دیو برخاستی به پرده اندرون پاک بیگفتوگوی نه رسم کیی بُد نه آیین کیش دشواری اصلیِ این قطعه در ضبط، قرائت و معنای مصراع دومِ بیت دوم و سپس ارتباط یا استقلال معناییِ دو بیتِ آغازین و دو بیت پایانی است. در نسخه‌های شاهنامه ده ضبط مختلف برای مصراع دومِ بیت دوم دیده می‌شود و شارحان و محقّقان هم ده معنا برای آن پیشنهاد کرده‌اند. نگارنده با نقد ضبط‌ها، خوانش‌ها و معانیِ گوناگون و بر پایۀ دلایل و قراینی مانندِ نگاشتۀ «بکشتی» در بیشترِ دست‌نویس‌ها، بودن مصراعی مشابه به لحاظِ نحوی و معنایی در جای دیگر شاهنامه، توجّه به دریافتِ سنّتیِ بعضی کاتبان و خوانندگان شاهنامه از طریقِ نسخه‌بدل‌های این ابیات، توضیح گزارشی در بندهش و... ضبط و قرائتِ «به کشتی که با دیو برخاستی» را محتمل‌تر می‌داند و برای هر چهار بیت به صورت پیوسته (موقوف‌المعانی) این تفسیر را پیشنهاد می‌کند که ضحّاک به هنگامِ برانگیخته شدن شهوتش دختری خوبروی و پاک‌دامن را در اختیار مردی جنگجو و دیوافکن می‌نهاد تا در برابر نگاه او با آن دختر نزدیکی کند و منظور فردوسی از «آیین ضحّاک وارونهخوی» احتمالاً همین کارِ ناشایست است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شاهنامه؛ تصحیح؛ خوانش؛ معنا؛ ضحّاک؛ وارونه‌خویی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Review of the Four Controversial Verses of Shahnameh about Zahhāk. (بکُشتی، به گُشنی یا به کُشتی؟) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| sajjad aydinloo | ||
| assistant professor of Persian literature and language department, urmiye payam noor university | ||
| چکیده [English] | ||
| A Review of the Four Controversial Verses of Shahnameh1 about Zahhāk2 بکُشتی، به گُشنی یا به کُشتی؟)) Sajjad Aydenloo Associate Professor, Payame Noor University of Urmia, E-mail: aydenloo@gmail.com Abstract Ferdowsi, in the early kingdom of Zahak has written four bits in expression of his concupiscible unconventional: پس آیین ضحّاک وارونهخوی ز مردان جنگی یکی خواستی کجا نامور دختری خوبروی پرستنده کردیش در پیش خویش چنان بُد که چون میبُدیش آرزوی بکشتی که با دیو برخاستی(؟) به پرده اندرون پاک، بیگفتوگوی نه رسم کییبُد نه آیین کیش The main difficulty of this piece is in the recording, reading and meaning of second hemistich of second line and then the connection or semantic independence of the two initial bits and the last two bits. In Shahnameh manuscripts, there are ten different recordings for second- hemistich of second bit and commentators and researchers have suggested ten meaning for it. The writer with criticism of the various recordings, readings and meanings based on reasons and witnesses like: writing "bekoshti" in most of the manuscripts, the existence of similar hemistich in terms of syntactically and semantically elsewhere in Shahnameh, paying attention to the traditional reception of some scribes and readers of the Shahnameh through the manuscript copies of these verses, explaining the report in “Bondaheshn” and … recording and reading “be koshtikeba div barkhasti” knows more likely and for every four bits continuously (enjambment), this interpretation is suggested: Zahhak when his lust was excited the beautiful girl and virgin was given to a man of warrior up against his eyes sexual intercourse with that girland Ferdowsi's intention of “ayine Zahhakevaroonehkhooy” this is the unbecoming work. Key words: Shahnameh, correction, reading, meaning, Zahak. At the beginning of Zahhāk's kingdom in Shahnameh, after referring to the prevalence of the oppression of his time and killing two young people every day to feed the snakes on Zahhāk's shoulders, and solving the problem by Armaeel et Garmaeelin that case, there are four verses concerning one of the Zahhāk's perverse behaviors, which appear in the second edition of Dr. Khalequi-Motlagas as follows: پس آیین ضحّاک وارونهخوی ز مردان جنگی یکی خواستی کجا نامور دختری خوبروی پرستنده کردیش در پیش خویش چنان بُد که چون میبُدیش آرزوی بکشتی که با دیو برخاستی(؟) به پرده اندرون پاک، بیگفتوگوی نه رسم کییبُد نه آیین کیش At the end of the second hemistich of the second verse,the sign (?) indicates that it is written and its meaning, -the first verse and the other two verses - is a place of doubt and need to be investigated. From the seventh to eleventh centuries, the above mentioned hemistich in the manuscripts of Shahnameh has been recorded in a number of different ways, which indicates its ambiguity. These different forms are as follows: 1. بکشتی چو با دیو برخاستی 2. بکشتی که باد تو برخاستی 3. بگفتی و با او بیاراستی 4. که کشتی چو با دیو برخاستی 5. بکشتی چو بازو برافراختی 6. به گیتی چو با دیو برخاستی 7. بکشتی و با دیو برخاستی But the prevailing recording of the versions is: «بکشتی که با دیو برخاستی» And all the editors and the authors kept this written version with the same spelling of the manuscript in the vast majority of low-credibile, semi-authoritative or credible editions of Shahnameh as mentioned above. The main point of the four verses in question about Zahhāk is in the recording, reading and meaning of the second hemistich of the second verse, and the other is the relation or the lack of semantic communication between the first and second verses with the two others (third and fourth). At the second hemistich of the first verse, the word "wish" means "sexual desire". In this verse, the verb (می‌بدیش) should also be read as a past continuous tense. There are ten different views which have been taken into account on the fundamental difficulty of these verses, namely, recording, reading and meaning of the second hemistich of the second verse of Shahnameh, many of which are well illustrated by the degree of complexity and ambiguity of the subject. Some of the most important reports are: 1. In 1989, in his critique of Dr. Khaleqi-Motlag's first correctional volume and in order to record «بکشتی» in the majority of the editions, Dr. Ravaghi proposed «گُشنی» which is Dr. Quiasi's correction, and he reported the second verse in this way: "Whenever a wish and inner desire was dominated over Zahhāk and whenever a wish-demon smiled on him, he would call in one of the warriors to mate with". Dr. Quiasi's correction and Dr. Ravaghi's suggested meaning, which has been accepted and repeated by a number of other reserchers, attracted the attention of the scholars of Shahnameh to these verses of the Zahhāk monarchy and has led to the opening of various discussions about them. 2. The late Dr. Joweiny, in his description of the first volume of the booklet of the Florence edition, kept the word «بکشتی»in this manuscript, but he meant it «به کشتی گرفتن». According to a narrative of Bundahishn3, Zahhāk forces the demon to have a relationship with a young woman and a young man with a fairy in front of her look, and considering the fact that the four verses related to Zahhāk are not exactly consistent with Bundahishn report, these four verses have been mutually interconnected. "Zahhāk whose behavior was abnormal, whenever his inner desire and passion hits him, he calls in one of the brave men on the ship who was in debate with his opponent demon, and the beautiful girl sitting somewhere calmly and quietly, made her obey the warrior to have a sexual relation in front of him, that this act was neither a custom of kings, nor a religion". 3. Dr. Khatibi accepts Dr. Guiasi's correction of «گُشنی», and according to two witnesses from Middle Persian, it means "the intercourse of the man with the demon", and "Demon" is considered here as a female species of these creatures. He has reported the first two verses independently of the third and fourth ones with these preliminaries and attention to the narrative of Bundahishn (we noticed that Dr. Joweiny, for the first time, had been careful to discuss these verses of Shahnameh). "Therefore, Zahhāk's evil spirit was such that whenever he wished, he would summon one of the warriors for having a sexual relation with the female demon in front of him". 4. Dr. Khaleqi-Motlaq in«آویزه‌ای بر یادداشت‌های شاهنامه», which is based on their previous descriptions, suggests that we might be able to read the word«بکشتی»in the form of «به کشتی», and the verb«برخاستن»means«مقابله کردن، پای داشتن». With this kind of reading and according to his persumption, Zahhāk wrestles with a warrior. "So Zahhāk, as a demon had a quirky behavior and whenever he wished, he would be able to summon a war man to wrestle with himself, whether he would force a demon to wrestle with". According to the author, there is not a firm bond with the independent view of two final verses and the reports of those who passed with the inversion of Zahhāk, and the excitement of his desire (lust) as stated in the first verse, and the hemistich«نه رسم کییبُد نه آیین کیش». Despite the fact that bringing beautiful and good-natured girls to the Zahhāk palace from anywhere and provoking them as a housemaid is a cruel affair with regard to the social structure and ritualism of the ancient times - and not with the contemporary look and analysis - it is not contrary to the custom of that time to regard it as the inalienable inwards of Zahhāk. There is evidence that both righteous and authoritarian kings, both in national/ narrative and in the real history of Iran, brought beautiful girls and women from different areas of their realms to their courts and took them as servants or spouses. Probably the reading and recording of the second hemistich of the second verse of those four verses is correct as follows: «به کُشتی که با دیو برخاستی» And we should consider it in the sense of the "ability to wrest" of the warrior with demon and his description as mentioned in the first hemistich, and we should interpret each of the four verses continuously. The quotes confirming this recording and meaning are: A) Register more copies of the bits. B) Similar to the semantic and syntactic aspects of the works being studied, elsewhere in the Shahnameh. The quotes confirming this recording and meaning are: A) In most versions «بکشتی که با دیو برخاستی»is recorded. B) There is similar semantics and syntactic structure of the studied hemistich at the other part of the Shahnameh. Several scribes and readers also deduced from the second hemistich the subject of the "Battle" of the first hemistich with a demon, based on the recordings of some versions of Shahnameh in the tradition of its reading. With the explanations and reasons presented, recording, reading, marking and meaning of the four verses will be discussed as follows: پس آیین ضحّاک وارونهخوی ز مردان جنگی یکی خواستی کجا نامور دختری خوبروی پرستنده کردیش در پیش خویش چنان بُد که چون میبُدیش آرزوی - به کشتی که با دیو برخاستی- به پرده اندرون پاک؛ بیگفتوگوی نه رسم کییبُد نه آیین کیش That is, the manner of ill-natured Zahhāk was so bad that when his lust provoked, he summoned one of the warrior men who could wrestle with demon, and then, whenever there was a beautiful and pure girl, he immediately forced her into the intercourse with the man in his presence, and in this regard, his behavior was neither in accordance with the dignity and conduct of the king, nor with religious principles. Notes [1]. It is the name traditionally given to an encyclopedic collection of Zoroastrian cosmogony and cosmology written in Book Pahlavi. 2. The Shahnameh ("The Book of Kings", also transliterated Shahnama) is a long epic poem written by the Persian poet Ferdowsi between c. 977 and 1010 CE. 3. Zahhāk is an evil figure in Persian mythology, evident in ancient Persian folklore as AžiDahāka (Persian: اژی‌دهاک), the name by which he also appears in the texts of the Avesta. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Shahnameh, correction, reading, meaning, Zahak | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
- آیدنلو، سجّاد. (1382). «ملاحظاتی در باب یادداشت‌های شاهنامه»، نامۀ ایران باستان، سال سوم، شمارۀ دوم، پاییز و زمستان، صص39- 71. - آیدنلو، سجّاد. (1390). دفتر خسروان (برگزیدۀ شاهنامه)، تهران: سخن. - ابن‌اسفندیار، بهاء‌الدین محمّد. (1389). تاریخ طبرستان، تصحیح استاد عبّاس اقبال آشتیانی، تهران: اساطیر. - اکبری مفاخر، آرش. (1395). «دیو»، دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران، تهران: دایرۃالمعارف بزرگ اسلامی، ج5، صص426- 437. - امیدسالار، محمود. (1380). «بکشتی یا بگشنی در شاهنامه و نکته‌ای در تصحیح متن»، ایران‌شناسی، سال سیزدهم، شمارۀ 49، بهار، صص139- 144. - اوستا. (1377). گزارش و پژوهش دکتر جلیل دوستخواه، چ4، تهران: مروارید. - ایرانشان بن ابی‌الخیر. (1377). کوش‌نامه، تصحیح دکتر جلال متینی، تهران: علمی. - برگ‌نیسی، کاظم (توضیحات). (1386). شاهنامه، چ2 (ویراست1)، تهران: فکر روز. - بندهش هندی. (1368). تصحیح و ترجمۀ رقیّه بهزادی، تهران: موسّسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی. - بهفر، مهری (شرح). (1380). شاهنامه، تهران: هیرمند، ج1. - بهفر، مهری (تصحیح و توضیح). (1391). شاهنامه، تهران: نشر نو، ج1. - پاکزاد، فضل‌الله. (1379). «واژه‌ای در شاهنامه»، ایران‌شناسی، سال دوازدهم، شمارۀ2، تابستان، صص380- 382. - تاریخنامۀ طبری. (1374). گردانیدۀ منسوب به بلعمی، تصحیح و تحشیۀ محمّد روشن، تهران: سروش. - ترجمۀ ترکی شاهنامه (کتابت 1077 ه.ق)، نسخۀ شمارۀ Ture 326 کتابخانۀ ملّی پاریس. - ثعالبی، ابومنصور. (1900). غرر اخبار ملوک‌الفرس و سیرهم، به کوشش ه. زوتنبرگ، پاریس. - جیحونی، مصطفی. (1379). «بررسی بیت‌هایی از شاهنامه» (بخش سوم)، فرهنگ اصفهان، شمارۀ 17 و18، صص56- 67. - خالقی‌مطلق، جلال. (1369). «شاهنامۀ دیگران»، کیهان فرهنگی، شمارۀ74، اردیبهشت، صص36- 39. - خالقی‌مطلق، جلال. (1390). «یادداشت‌هایی در تصحیح انتقادی بر مثال شاهنامه»، شاهنامه از دستنویس تا متن، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب، صص263- 371. - خالقی‌مطلق، جلال. (1391). یادداشت‌های شاهنامه، با همکاری دکتر محمود امیدسالار و ابوالفضل خطیبی، چ2، تهران: مرکز دایرۃالمعارف بزرگ اسلامی. - خالقی‌مطلق، جلال. (1395). نقدی در ترازوی نقد، گزارش میراث، دورۀ دوم، ضمیمۀ شمارۀ 5، پاییز. - خطیبی، ابوالفضل. (1390). «تفسیری تازه از بیت‌های بحث‌انگیز دربارۀ وارونه‌خویی ضحّاک»، نامۀ فرهنگستان، دورۀ دوازدهم، شمارۀ اوّل (پیاپی45)، بهار، صص45- 63. - دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامه، چ2 از دورۀ جدید، تهران: دانشگاه تهران. - دهقانی، محمّد. (1395). شاهنامۀ فردوسی (برگزیده)، تهران: نی. - راوندی، مرتضی. (1383). تاریخ اجتماعی ایران، چ4، تهران: نگاه. - رضی، هاشم. (381). دانشنامۀ ایران باستان، تهران: سخن. - رواقی، علی. (1368). «شاهنامه‌ای دیگر» (2)، کیهان فرهنگی، سال ششم، شمارۀ 12 (پیاپی72)، اسفند، صص31- 35. - رواقی، علی. (1390). فرهنگ شاهنامه، تهران: فرهنگستان هنر. - سام‌نامه. (1392). تصحیح دکتر وحید رویانی، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب. - سعیدی سیرجانی، علی‌اکبر. (1368). ضحّاک ماردوش، تهران: روزبهان. - شمیسا، سیروس. (1396). شاهِ نامه‌ها، تهران: هرمس. - صادقی، علی‌اشرف (سرپرست). (1390). فرهنگ جامع زبان فارسی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ج1. - صدیقیان، مهین‌دخت. (1375). فرهنگ اساطیری- حماسی ایران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ج1. - طاووسی، محمود و عبدالرسول صادق‌پور و یاسین راشدی. (1387). ترکیب در شاهنامه، شیراز: نوید شیراز. - طبری، محمّد بن جریر. (1387). تاریخ الامم و الملوک، تصحیح محمّد ابوالفضل ابراهیم، چ2، بیروت: روائع التراث العربی. - طومار نقّالی شاهنامه. (1391). تصحیح سجّاد آیدنلو، تهران: به‌نگار. - عوفی، محمّد. (1350). جوامع‌الحکایات (بخش مربوط به ایران)، به کوشش دکتر جعفر شعار، تهران: دانشسرای عالی. - غفوری، رضا. (1394). «بررسی صفات و خویش‌کاری‌های دیوان در مجموعه روایات فردوسی‌نامه»، جستارهای ادبی، سال چهل و هفتم، شمارۀ چهارم (پیاپی191)، زمستان، صص47- 64. - فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه، نسخۀ مورّخ 831 ه.ق آرشیو ملّی دهلی، به شمارۀ 1972. - فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه، نسخۀ کتابخانۀ مجلس، احتمالاً کتابت قرون 8 و9 ه.ق، به شمارۀ 61682. - فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه، نسخۀ کتابخانۀ ملّی پاریس، احتمالاً کتابتِ قرن نهم، به شمارۀ Suppl. Pers. 1280. - فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه، نسخۀ مورّخ 905 ه.ق کتابخانۀ ملّی پاریس، به شمارۀ Persan 228. - فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه، نسخۀ ناقص کتابخانۀ ملّی پاریس، تاریخ مقدّمه 950 ه.ق، به شمارۀ Persan 489. - فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه، نسخۀ مورّخ 1012 ه.ق کتابخانۀ ملّی پاریس، به شمارۀ Suppl. Pers. 490. 15413. - فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه، نسخۀ مورّخ 1055 ه.ق کتابخانۀ مجلس، به شمارۀ 61432. - فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه، نسخۀ مورّخ 1223 ه.ق استراسبورگ، به شمارۀ MS.4. 692. - فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه، نسخۀ کتابخانۀ ملّی از دورۀ صفوی (در تصویر نسخه فاقد شمارۀ ثبت است). - فردوسی، ابوالقاسم. (1272). شاهنامه، چاپ سنگی به خطّ اولیا سمیع شیرازی، کتابفروشی وصال. - فردوسی، ابوالقاسم. (1829). شاهنامه، به کوشش ترنر ماکان، کلکته. - فردوسی، ابوالقاسم. (1880). شاهنامه، به اهتمام یوهان آگوستون فوللرس، لیدن: بریل. - فردوسی، ابوالقاسم. (1350). (1350). شاهنامه (چاپ عکسی از روی نسخۀ خطّی بایسنغری)، تهران: شورای جشنهای شاهنشاهی. - فردوسی، ابوالقاسم. (1363). شاهنامه، تصحیح ژول‌مول، چ3، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبیی. - فردوسی، ابوالقاسم. (1373). شاهنامه، به کوشش مهدی قریب و محمّدعلی بهبودی، تهران: توس. - فردوسی، ابوالقاسم. (1374). شاهنامه (بر اساس چاپ مسکو)، به کوشش دکتر سعید حمیدیان، تهران: قطره. - فردوسی، ابوالقاسم. (1375 الف). شاهنامه، به کوشش محمّد رمضانی، چ3، تهران: پدیده (کلالۀ خاور). - فردوسی، ابوالقاسم. (1375ب). شاهنامه از دستنویس موزۀ فلورانس، به اهتمام دکتر عزیزالله جوینی، تهران: دانشگاه تهران، ج1. - فردوسی، ابوالقاسم. (1376). شاهنامۀ امیربهادری، چ2، تهران: جاویدان. - فردوسی، ابوالقاسم. (1379 الف). شاهنامه همراه با خمسۀ نظامی، با مقدّمۀ دکتر فتح‌الله مجتبایی، تهران: مرکز دایرۃ المعارف بزرگ اسلامی. - فردوسی، ابوالقاسم. (1379ب). شاهنامه، تصحیح مصطفی جیحونی، اصفهان: شاهنامه‌پژوهی. - فردوسی، ابوالقاسم. (1380). شاهنامه (چاپ سنگی بمبئی 1276 ه.ق)، با حواشی ملک‌الشعرا بهار، به کوشش علی میرانصاری، تهران: اشتاد. - فردوسی، ابوالقاسم. (1385). شاهنامه (بر اساس چاپ مسکو)، به اهتمام دکتر توفیق ه. سبحانی، تهران: روزنه. - فردوسی، ابوالقاسم. (1386 الف). شاهنامه، تصحیح دکتر جلال خالقی‌مطلق، دفتر ششم با همکاری دکتر محمود امیدسالار و دفتر هفتم با همکاری ابوالفضل خطیبی، تهران: مرکز دایرۃ المعارف بزرگ اسلامی. - فردوسی، ابوالقاسم. (1386ب). شاهنامه (چاپ بروخیم)، تصحیح عبّاس اقبال آشتیانی، مجتبی مینوی و سعید نفیسی، به اهتمام بهمن خلیفه، تهران: طلایه. - فردوسی، ابوالقاسم. (1386ج). شاهنامه، به کوشش دکتر سیّد محمّد دبیرسیاقی، تهران: قطره. - فردوسی، ابوالقاسم. (1386د). شاهنامه، تصحیح مهدی قریب، تهران: دوستان. - فردوسی، ابوالقاسم. (1387). شاهنامه، ویرایش فریدون جنیدی، تهران: بلخ. - فردوسی، ابوالقاسم. (1389). شاهنامه (نسخه‌برگردان از روی نسخۀ کتابت اواخر سدۀ هفتم و اوایل سدۀ هشتم هجری قمری، کتابخانۀ شرقی وابسته به دانشگاه سن‌ژوزف بیروت، شمارۀ NC.43)، به کوشش ایرج افشار، محمود امیدسالار، نادر مطلّبی کاشانی، تهران: طلایه. - فردوسی، ابوالقاسم. (1391). شاهنامه (ویرایش نهایی چاپ مسکو)، زیر نظر مهدی قریب، تهران: سروش با همکاری دانشگاه خاورشناسی مسکو. - فردوسی، ابوالقاسم. (1393). شاهنامه، پیرایش دکتر جلال خالقی‌مطلق، تهران: سخن، 2ج. - فردوسی، ابوالقاسم. (1396). شاهنامه، پیرایش دکتر جلال خالقی‌مطلق، چ2، تهران: سخن، 4ج. - فرنبغ‌دادگی. (1369). بندهش، گزارنده دکتر مهرداد بهار، تهران: توس. - کتاب مقدّس (عهد عتیق و عهد جدید). (1388). ترجمۀ فاضل‌خان همدانی، ویلیام گرن و هنری مرتن، چ3، تهران: اساطیر. - کزّازی، میرجلال‌الدین. (1379). نامۀ باستان، تهران: سمت، ج1. - کریستن‌سن، آرتور. (1384). ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، ویراستار دکتر حسن رضایی باغ‌بیدی، چ4، تهران: صدای معاصر. - کریستن‌سن، آرتور. (1386). نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایرانیان، ترجمۀ دکتر ژاله آموزگار و دکتر احمد تفضّلی، چ3، تهران: چشمه. - لغت‌نامۀ فارسی (بزرگ). (1363). تهران: موسّسۀ لغت‌نامۀ دهخدا، ج1. - مجدی (مجدالدین محمّد الحسینی). (1362). زینه‌المجالس، تهران: سنایی. - مزداپور، کتایون. (1376). «ضحّاک و فریدون»، سخنواره (پنجاه‌و‌پنج گفتار پژوهشی به یاد دکتر پرویز ناتل خانلری)، به کوشش ایرج افشار- دکتر هانس روبرت رویمر، تهران: توس، صص633- 645. - مستوفی، حمدالله. (1377). ظفرنامه به انضمام شاهنامه (چاپ عکسی از روی نسخۀ خطّی مورّخ 807 هجری در کتابخانۀ بریتانیاOr.2833)، تهران و وین: مرکز نشر دانشگاهی و آکادمی علوم اتریش. - مقدسی، مطهّر بن طاهر. (1386). آفرینش و تاریخ، مقدّمه، ترجمه و تعلیقات: دکتر محمّدرضا شفیعی‌کدکنی، چ3، تهران: آگه. - مهرآبادی، میترا. (1387). متن کامل شاهنامۀ فردوسی به نثر پارسی سره، چ2، تهران: روزگار. - الناسخ التستری، علی بن احمد. (1389). تحفه‌الملوک، تصحیح اسماعیل حاکمی و محمّد فرهمند، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی. - هرودوت. (1389). تاریخ هرودوت، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران: اساطیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 134 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 81 |
||
