تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,306 |
تعداد مقالات | 16,052 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,622,671 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,297,952 |
تحلیلی بر مفهوم امنیت و جایگاه آن در نظریۀ سیاسی خلیفه ـ سلطان از منظر اندیشهگران اسلامی | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 6، دوره 9، شماره 17، مهر 1397، صفحه 155-178 اصل مقاله (424.37 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
رسول عربخانی* | ||
استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور | ||
چکیده | ||
نظریة خلیفه ـ سلطان در حقیقت بازتولید شرایط پراگماتیک جامعه اسلامی بود. ظهور خاندانهای حکومتگر و بالاخص ترکان به عنوان بازوی نظامی ممالک اسلامی، از یک سو منجر به استقرار قدرت سلطان و اقتدار معنوی خلیفه شد. از سوی دیگر اندیشه گران اسلامی را واداشت با ابداع نظریه خلیفه-سلطان درصدد توجیه فقهی نظم جدید به عنوان یکی دیگر از شیوههای کسب قدرت برآیند. در این نظریه دو رویکرد قرینه وجود دارد، همچون دو روی یک سکه. در رویکرد اول اندیشه گران سیاسی بر آنند تا نظام تغلبیه (غلبه سلطان بر ممالک اسلامی از طریق قوه نظامی) را توجیه و تصدیق فقهی کنند و دیگر اینکه برقراری امنیت را علت اساسی این تصدیق قرار دهند. بنابراین غلبه و امنیت جوهرة اصلی این نظریه است که در یک رابطه متقابل فهم و درک میشود. در این جستار کوشش بر این است تا مقولة امنیت را با توجه به آرای اندیشه گرانی چون نظام الملک، غزالی و ماوردی در چارچوب نظریه خلیفه ـ سلطان مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم. | ||
کلیدواژهها | ||
امنیت؛ نظریه خلیفه ـ سلطان؛ اندیشه سیاسی ایران و اسلام | ||
مراجع | ||
− قرآن کریم − ابو العلی المودودی ( 1363)، خلافت و ملوکیت، ترجمه خلیل احمدی حامدی، تهران، انتشارات فرهنگ قرآن. − افضل الدین کاشانی (1311ش)، ساز و پیرایۀ شاهان پر مایه، به کوشش مبصر السلطنه اصفهانی، تهران. − بارتولد، و.و (1377)، خلیفه و سلطان و مختصری درباره برمکیان، ترجمه سیروس ایزدی، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر. − حبیبی، حسن (1375)، «اندیشه و عمل سیاسی ماوردی» در مجموعه «آیینه حقوق» زیر عنوان، مجله کلک، شماره47. − روزبهان خنجی، فضل الله (بیتا)، سلوک الملوک، تصحیح و مقدمه محمد علی موحد، تهران. − سروش، عبدالکریم ( 1388)، قصه ارباب معرفت، تهران، موسسه فرهنگی صراط. − شامی، نظام الدین (1937)، ظفرنامه، براک، مؤسسه شرقیه چکسلواکی. − شریف. میان، محمد (۱۳۶۵)، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. − فخر رازی، حدائق الانوار، نسخه خطی، کتابخانه ملی، شماره 3057، برگ 89. − فیرحی، داود ( ۱۳۷۸)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران: نشر نی. − قادری،حاتم ( 1370)، اندیشة سیاسی غزالی، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه. − قادری، حاتم (1389)، اندیشههای سیاسی در اسلام و ایران، تهران: انتشارات سمت. − طباطبایی، سید جواد (1375)، زوال اندیشه سیاسی در ایران، چ دوم، تهران، انتشارات کویر. − طباطبایی، سید جواد (1368)، در آمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، چ دوم، تهران، دفتر مطالعات سیاسی بین المللی وزارت امور خارجه. − طه حسین (1382)، فلسفه اجتماعی ابن خلدون، ترجمه امیر هوشنگ دانایی، تهران، نگاه. − غزالی، ابو حامد محمد (1419ق)، احیاء علوم الدین، ج 1، تحقیق و تنفیح عبدالله الخالدی، انتشارات دارالارقم. − غزالی، ابوحامد محمد (1361)، نصیحه الملوک، تصحیح و حواشی جلال الدین همایی،تهران، انتشارات بابک. − لمبتون،آ.ن (1382)، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران، نشر نی. − لمبتون، آن .ک. س (1379)، نظریه دولت در ایران، ترجمه چنگیز پهلوان، تهران، نشر گیو. − ماوردی (1406ق.)، الاحکامالسلطانیه، قاهره، مطبعه الوطن. افست: قم دفتر تبلیغات اسلامی. − ماوردی (1988م)، نصیحةالملوک بتحقیق فواد عبدالمنعم احمد، اسکندریه مؤسسه شبّاب الجامعه. − میرزای قمی ( بیتا)، اصول دین، به کوشش رضا استادی، تهران، انتشارات رجاء. − نامه تنسر به گشنسب (1354)، به تصحیح: مجتبی مینوی، انتشارات خوارزمی، تهران: انتشارات خوارزمی. − نراقی، ملا احمد (1415 ق ـ 1373 ش)، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، تحقیق مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، مشهد، مؤسسه آل البیت، ج 8. − نظام الملک طوسی (1372)، سیرالملوک، به اهتمام هیربرت دارک تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. − نظام الملک طوسی (1367)، وصیت نامه، به کوشش منصور ثروت،تهران: امیرکبیر. − هانری لائوست (1354)، سیاست و غزالی، ترجمه مهدی مظفری، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ج1. − Gibb, Hamilton Alexander: Studies on the Civilization of Islam, London , 1962. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 520 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 567 |