آمار
| تعداد نشریات | 44 |
| تعداد شماره‌ها | 1,323 |
| تعداد مقالات | 16,270 |
| تعداد مشاهده مقاله | 52,954,409 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,625,008 |
بررسی و تحلیل واقعۀ بلوای نان در اصفهان و کشته شدن حاج محمدجعفر خوانساری 1329/1911 | ||
| فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
| مقاله 1، دوره 9، شماره 17، مهر 1397، صفحه 1-28 اصل مقاله (351.6 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| علی اکبر جعفری* 1؛ مرتضی نورائی2؛ سید رسول ابطحی3 | ||
| 1دانشیار دانشگاه اصفهان | ||
| 2استاد دانشگاه اصفهان | ||
| 3دانشجوی دکترای تاریخ دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| در جریان بلوایی که به علت کمبود نان و گرانی ارزاق در 7 جمادی الاول 1329ق/ 6 مه 1911م، در اصفهان رخ داد، حاج محمدجعفر خوانساری، معاون یا کفیل بلدیۀ شهر، به طرز فجیعی کشته شد و تعدادی از نهادهای تازه تأسیس اداری شهر تخریب گردید. در گزارش و تحلیل این واقعه، روایت‌های گوناگونی ابراز شده است که این نوشتار سعی دارد با توجه به این روایت‌ها و با توجه به عوامل قدرت در شهر اصفهان و شرایط حاکم بر شهر در آن دوره، به بررسی و تحلیل این واقعه بپردازد و پیچیدگی‌های آن را با تأکید بر حادثۀ کشته شدن خوانساری واکاوی نماید. براین اساس سئوال اصلی پژوهش این است که: چگونه مشکل کمبود نان و گرانی ارزاق در اصفهان در سال 1329ق، به درگیری عوامل مختلف قدرت در شهر منجر شد؟ روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و شیوۀ گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و مبتنی بر منابع مکتوب و روزنامه‌های منتشره در آن دوره می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که عوامل گوناگون قدرت در اصفهان با توجه به شرایط حاکم بر شهر که ناشی از وقوع انقلاب مشروطه بود، برای بیرون کردن یکدیگر از عرصۀ قدرت و ضربه زدن به همدیگر، محمدجعفر خوانساری را در شورشی ساختگی به بهانۀ کمبود نان و گرانی ارزاق کشتند و تعدادی از نهادهای مدنی شهر را غارت و تخریب نمودند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بلوای نان؛ اصفهان؛ مشروطه؛ محمدجعفر خوانساری؛ نهادهای مدنی | ||
| مراجع | ||
|
− آبراهامیان، یرواند (1394)، ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران، نشرنی. − آفاری، ژانت (1385)، انقلاب مشروطۀ ایران، ترجمۀ رضا رضایی، تهران، نشر بیستون. − - آوری، پیتر (1387)، تاریخ ایران دورۀ افشار، زند و قاجار (از مجموعة تاریخ کمبریج)، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، دفتر اول از جلد هفتم، تهران، انتشارات جامی. − ابطحی، سیدعلیرضا (1385)، مروری بر حکومت سردار ظفر در اصفهان (1331-1330ق)، مجموعه مقالات همایش اصفهان مشروطۀ اصیل ایرانی، به اهتمام محمدعلی چلونگر، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری. − ابوالحسنی‌ترقی، مهدی (1385)، زندگی، آثار و اندیشه‌های میرزا حسن خان جابری انصاری، مجموعه مقالات همایش اصفهان مشروطۀ اصیل ایرانی، به اهتمام محمدعلی چلونگر، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری. − اشرف، احمد؛ بنوعزیزی، علی (1387)، طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمۀ سهیلا ترابی فارسانی، تهران، انتشارات نیلوفر. − الفت، لاله (1384)، گنج زری بود در این خاکدان (شرح احوال، جمع آوری و تصحیح آثار منثور فارسی محمدباقر الفت)، به اهتمام لالة الفت، اصفهان، نشر نوشته. − الگار، حامد (1369)، دین و دولت در ایران (نقش عالمان در دورۀ قاجار)، ترجمۀ ابوالقاسم سری، تهران، انتشارات توس. − بامداد، مهدی (1347)، شرح حال رجال ایران در قرن 12و13و14 هجری، جلد دوم و چهارم، تهران، انتشارات زوار. − بشیریه، حسین (1376)، جامعه‌شناسی سیاسی (نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی)، تهران، نشرنی. − پورعصار، رضوان (1385)، نگرشی بر ضعف‌های سیاسی جنبش مشروطیت اصفهان، مجموعه مقالات همایش اصفهان مشروطۀ اصیل ایرانی، به اهتمام محمدعلی چلونگر، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری. − جابری انصاری، میرزا حسن (132۲)، تاریخ اصفهان و ری و همۀ جهان، اصفهان، روزنامه و مجلۀ خرد. − جابری انصاری، میرزا حسن (بی‌تا)، آگهی شهان از کار جهان، جلد سوم، بی‌جا، بی‌نا. − جناب، ضیاءالدین (1395)، ایام پرتلاطم (نگاهی به تحولات مشروطه و بنیاد آموزش نوین در اصفهان)، به اهتمام رضا بیطرفان و مولود ستوده، تهران، انتشارات شیرازه. − جناب، میرسیدعلی (1385)، رجال و مشاهیر اصفهان (الاصفهان)، تدوین و تصحیح رضوان پورعصار، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری. − چلونگر، محمدعلی؛ دهقان‌نیری، لقمان، (به اهتمام و با مقدمه) (1385)، روزنامۀ انجمن مقدس ملی اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری. − چلونگر، محمدعلی (1388)، روزنامه‌ها و نشریه‌های بلدیۀ اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری. − حائری، عبدالهادی (1364)، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران، انتشارات امیرکبیر. − خوانساری، محمد (تنظیم و تدوین) (1385)، زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی استاد جلال‌الدین همایی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. − دانشورعلوی، نورالله (1335)، تاریخ مشروطۀ ایران و جنبش وطن‌پرستان اصفهان و بختیاری، به کوشش حسین سعادت‌نوری، تهران، کتابخانۀ دانش. − دولت‌آبادی، سید علی‌محمد (1362)، خاطرات سید علی‌محمد دولت‌آبادی، تهران، انتشارات فردوسی. − دهقان‌نیری، لقمان؛ رجایی، عبدالمهدی (1390)، «ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻈﺎم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮی اﺻﻔﻬﺎن در ﺻﺪر ﻣﺸﺮوﻃﻪ»، تحقیقات تاریخ اجتماعی، ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، سال اول، شمارۀ اول. − رجایی، عبدالمهدی (1385)، تاریخ مشروطیت اصفهان، اصفهان، انتشارات سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان. − رجایی، عبدالمهدی (1386)، اصفهان از انقلاب مشروطه تا جنگ جهانی اول (گزیدۀ روزنامه‌ها)، اصفهان، انتشارات دانشگاه اصفهان. − رجایی، عبدالمهدی (1389)، «محمدجعفر تاجرخوانساری»، دانشنامۀ تخت‌فولاد، زیر نظر اصغر منتظرالقائم، جلد اول، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری. − رضازادۀ‌ملک، رحیم (به اهتمام) (1377)، انقلاب مشروطۀ ایران به روایت اسناد وزارت امور خارجۀ انگلیس (کتاب‌های آبی)،تهران، انتشارات مازیار و معین. − روشه، گی (1381)، تغییرات اجتماعی، ترجمۀ منصور وثوقی، تهران، نشر نی. − عسکرانی، محمدرضا (1384)، نقش مردم اصفهان در نهضت مشروطیت ایران، اصفهان، نشر نوشته. − فلور، ویلم (66-۱۳۶۵)، جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر قاجار، ترجمۀ ابوالقاسم سری، جلد اول و دوم، تهران، انتشارات توس. − گارثویت، جن راف (1373)، تاریخ سیاسی اجتماعی بختیاری، ترجمۀ مهراب امیری، تهران، نشر آنزان. − مجلسی، فضل الله (1363)، خاطراتی از مالیۀ مملکت در دورۀ قاجار، خاطرات وحید، جلد دوم، تهران، انتشارات علمی. − مکرم اصفهانی، محمدعلی (بی‌تا)، دیوان مکرم اصفهانی، بی‌جا، بی‌نا. − معاصر، حسن (1353)، تاریخ استقرار مشروطیت در ایران (مستخرجه از روی اسناد وزارت امور خارجة انگلستان)، جلد دوم، تهران، انتشارات ابن‌سینا. − ملک‌زاده، مهدی (1387)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، جلد اول، تهران، انتشارات سخن. − موسوی بجنوردی، کاظم (زیرنظر) (1393)، تاریخ جامع ایران، جلد دوازدهم، تهران، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی. − مهدوی، سیدمصلح الدین (1367)، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دو قرن اخیر، جلد سوم، قم، نشرالهدایه. − نورائی، مرتضی (1383)، «راهزنی در جاده‌های ایالت اصفهان و اتباع بیگانه»، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ش: 36 و37. − همامی، علی (1394)، خاطرات همامی، به تصحیح عبدالمهدی رجایی، قم، نشر مجمع ذخائر اسلامی. − همایی، جلال‌الدین (1342)، مقدمۀ دیوان طرب از طرب بن همای شیرازی اصفهانی، تهران، کتابفروشی فروغی. − همایی، جلال‌الدین (1395)، تاریخ اصفهان حوادث و وقایع و حکام و سلاطین اصفهان، به کوشش ماهدخت بانوهمایی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. روزنامه‌ها − پروانه، محل نشر: اصفهان، مدیر سیدحسن مؤمن‌زاده. − چهلستون، محل نشر: اصفهان، مدیر محمدصدرهاشمی. − زاینده‌رود، محل نشر: اصفهان، مدیر معین‌الاسلام خوانساری. مصاحبه − تویسرکانی، محمد، پزشک پاتولوژیست، 72 ساله، اصفهان، 17/4/1396، مصاحبه کننده: سیدرسول ابطحی. − Bakhtiar, A.A. (2005): "Prince Massoud Qajar Zell os Soltan and his Family", Qajar Studies, V: 5, Rotterdam, Barjesteh van Waalwijk van Doom & Co´s.
− Iran Political Diaries (IPD), Burrell, R.M. (Editor), (1997): V: 5, London, National Archive Edition. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 667 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 559 |
||