تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,021 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,491,927 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,218,596 |
تبیین علل و روند بازتاب شخصیت و شورش بهرام چوبین در تاریخنگاری دوره ایلخانان | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 7، دوره 9، شماره 16، فروردین 1397، صفحه 183-213 اصل مقاله (431.2 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
ذکر اله محمدی* 1؛ مسعود آدینه وند2 | ||
1دانشیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا تهران | ||
2دانشجوی دوره دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین | ||
چکیده | ||
هدف این مقاله شناخت علل ثبت رویداد شورش بهرام چوبین بر ضد هرمزد چهارم ساسانی (590-579 م)، در متون تاریخی دوره ایلخانان با رویکرد اندرزنامهای است. متأثر از نظریه عبرت در تاریخ، مورخان این دوره با ذکر داستان بهرام چوبین که بررسی آن، مسئله این مقاله است، سعی داشتند به حکام یادآوری کنند با رعایت جانب حق و عدل و خودداری از رفتار ناشایست، مانع از شورش زیردستان و رجال سیاسی- نظامی شوند؛ گرچه پارهای از آنان رفتار بهرام را نقد کردهاند، اما اکثراً عامل بروز این رویداد را رفتار نادرست و غیرعادلانه هرمز ساسانی دانسته و بدینوسیله، ایلخانان را از تکرار اینگونه اشتباهات بر حذر داشتند. در این پژوهش سعی میگردد با نگاه به متون تاریخی و برخی کتب ادبی دوره ایلخانان، دیدگاه مورخان این دوره درباره شورش بهرام چوبین شناخته شود. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای است. نتایج نشان میدهد که گرچه بیشتر مورخان، به اصطلاح درباری بودند، اما با ذکر حادثه بهرام چوبین اندیشه حکومتداری بر اساس عدل و تدبیر را به حکام ایلخانی گوشزد کردهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
بهرام چوبین؛ حکومتداری؛ شورشهای داخلی؛ تاریخنگاری؛ ایلخانان | ||
مراجع | ||
منابع - آیتی، عبدالمحمد (1346)، تحریر تاریخ وصاف، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. - ابن العبری (1415ق)، تاریخ مختصرالدول، لبنان، دارالرائد. - ابن الندیم، محمد بن اسحاق (1382)، الفهرست، ترجمه و تحشیه محمدرضا تجدد، تهران، اساطیر. - ابن بلخی (1385)، فارسنامه، تصحیح و تحشیه گای لسترنج و رینولد نیکلسون، تهران، اساطیر. - اشپولر، برتولد (1388)، تاریخنگاری در ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران، گستره. - ایمانپور، محمدتقی و گیلانی، نجمالدین (1389)، نقش بهرام چوبین در تضعیف و فروپاشی دولت ساسانی، «تاریخ اسلام و ایران»، سال بیستم، شماره 8، پیاپی 89، صفحات 1 تا 28. - بارتولد، ولادیمیر (1344)، تاریخ سیاسی و اجتماعی آسیای مرکزی تا قرن دوازده میلادی، ترجمه علی محمد زهما، به کوشش اسدالله حبیب، افغانستان، پوهنی. - بایمتف، لقمان (1380)، بازنگری بارتولد به جهانگشای جوینی: شورش محمود تارابی، «کیهان فرهنگی»، شماره 178، صفحات 66 تا 71. - براون، ادوارد (1335)، تاریخ ادبی ایران: از قدیمیترین روزگاران تا زمان فردوسی، ج1، ترجمه و تحشیه علی پاشا صالح، تهران، ابن سینا. - بلعمی، ابوعلی (1354)، تاریخ بلعمی، ج2، به تصحیح محمدتقی بهار، به کوشش محمد پروین گنابادی، تهران، زوار. - بن زیار، عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر (1335)، نصیحتالملوک: قابوسنامه، تصحیح و مقدمه محمد امین بدوی، تهران، ابن سینا. - بناکتی، فخرالدین ابوسلیمان داود (1348)، روضه اولی الالباب فی معرفه التواریخ و الانساب، به کوشش جعفر شعار، تهران، انجمن آثار ملی. - بویل، ج. آ (1389)، تاریخ کمبریج، ج5، ترجمه حسن انوشه، تهران، امیرکبیر. - بهار، محمدتقی (2535)، سبک شناسی، ج3، تهران، امیرکبیر. - بیضاوی، عبدالله بن عمر (1382)، نظام التواریخ، به کوشش میرهاشم محدث، تهران، بنیاد موقوفات دکتر ایرج افشار. - پیگولوسکایا، ن (1367)، شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمه، تهران، علمی و فرهنگی. - تنکابنی، حمید (1383)، درآمدی بر دیوانسالاری در ایران، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. - ثعالبی، ابومنصور عبدالملک (1368)، تاریخ ثعالبی: غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، با مقدمه زتنبرگ و دیباچه مجتبی مینوی، تهران، نقره. - جاحظ، ابوعثمان عمر (1343)، التاج، ترجمه محمدعلی خلیلی، تهران، کتابخانه ابن سینا. - جوانشیر، ف. م (1388)، حماسه داد: بحثی در محتوای سیاسی شاهنامه فردوسی، بیجا، انتشارات حزب توده ایران. - جوینی، علاءالدین عطاءالملک (1370)، تاریخ جهانگشا، جلد 1، به سعی و اهتمام محمد بن عبدالوهاب قزوینی، تهران، ارغوان. - خالقیمطلق، جلال (1379)، درباره لقب بهرام، سردار مشهور ساسانی، «یادنامه دکتر احمد تفضلی»، به کوشش علی اشرف صادقی، تهران، سخن، صفحات 160 تا 161. - خواندمیر، غیاث بن همام الدین (1317)، دستورالوزراء، به تصحیح و مقدمه سعید نفیسی، تهران، اقبال. - دینوری، ابوحنیفه (1371)، اخبارالطوال، ترجمه محمود دامغانی، تهران، نشر نی. - رابینسن، چیس. اف (1389)، تاریخنگاری اسلامی، ترجمه مصطفی سبحانی، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام. - رجبزاده، هاشم (1355)، آئین کشورداری و در عهد رشیدالدین فضلالله، تهران، توس. - رستگارفسایی، منصور (1369)، فرهنگ نامهای شاهنامه، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. - روزنتال، فرانتس (1365)، تاریخ تاریخنگاری در اسلام، ج 1، ترجمه اسدالله آزاد، مشهد، آستان قدس رضوی. - ریپکا، یان (1389)، ادبیات ایران در زمان سلجوقیان و مغولان، در بویل، جی.آ، «تاریخ ایران کمبریج»، ج 5، ترجمه حسن انوشه، تهران، امیرکبیر. - شبانکارهای، محمد بن علی بن محمد (1381)، مجمع الانساب، ج1، به کوشش میرهاشم محدث، تهران، امیرکبیر. - طبری، محمد بن جریر (1362الف)، تاریخ طبری، ج2، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر. - ____________ (1362ب). بهرام چوبین، به کوشش ذبیحالله صفا، تهران، امیرکبیر. - طوسی، خواجه نصرالدین (1373)، اخلاق ناصری، به تصحیح و تنقیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران، خوارزمی. - _____________ (1347)، سیرالملوک: سیاستنامه، به کوشش هیوبرت دارک، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - فردوسی، ابوالقاسم (1361)، شاهنامه، ج 5، به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران، علمی. - کاتوزیان، محمدعلی (1380)، تضاد دولت و ملت در ایران، ترجمه علیرضا طیّب، تهران، نی. - کریستینسن، آرتور (1368)، تاریخ ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران، دنیای کتاب. - __________ (1385)، داستان بهرام چوبین، ترجمه منیژه احدزادگان آهنی، تهران، طهوری. - گردیزی، ابوسعید عبدالحی (1363)، تاریخ گردیزی، به تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران، دنیای کتاب. - گیرشمن، رومن (1372)، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تهران، علمی و فرهنگی. - مرتضوی، منوچهر (1358)، مسائل عصر ایلخانان، تهران، تاریخ و فرهنگ ایران. - مستوفی قزوینی، حمدالله (1362الف)، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر. - ______________ (1362ب)، نزهه القلوب، به تصحیح گای لسترنج، تهران، دنیای کتاب. - ______________ (1387)، ظفرنامه: قسم احکامیه، ج 4، با مقدمه و تصحیح روح انگیز کراچی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - مسعودی، علی بن حسن (1382)، مروج الذهب، ج1، مترجم ابوالقاسم پاینده، تهران، علمی فرهنگی. - منفرد، افسانه (1377)، بهرام چوبین، «دانشنامه جهان اسلام»، ج 4، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، صفحات 785 تا 788. - میثمی، جولی اسکات (1391)، تاریخنگاری فارسی، ترجمه محمد دهقانی، تهران، ماهی. - میراحمدی، مریم (1390)، تاریخ تحولات ایرانشناسی، تهران، طهوری. - ناشناس (1341)، تحفه: در اخلاق و سیاست، به اهتمام محمدتقی دانش پژوه، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - ناشناس (1355)، تاریخ شاهی قراختائیان، به اهتمام و تصحیح محمد ابراهیم باستانی پاریزی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. - نرشخی، ابوبکر محمد (1351)، تاریخ بخارا، ترجمه احمد بن محمد نصر قباوی، به تصحیح مدرس رضوی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. - همدانی، رشیدالدین فضلالله (1364ق)، مکاتبات رشیدی، گردآورنده محمد ابرقویی، مصحح محمد شفیع، لاهور، پنجاب. - _______________ (1392)، جامع التواریخ، تصحیح و تحشیه محمد روشن، تهران، میراث مکتوب. - هیلنز، جان (1368)، شناخت اساطیر ایران، ترجمه ژاله آموزگار و محمود تفضلی، تهران، چشمه. - یثربی، سیدیحیی (1387)، مقدمهای بر فلسفه سیاست در اسلام، تهران، امیرکبیر. - یعقوبی، ابن واضح (1366)،تاریخ یعقوبی، ج 1، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران، علمی و فرهنگی. - Pourshariati, Parvaneh (2009), Decline and fall of the Sassanian Empire: The Sassanian–Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran, London.
- Yarshater, Ehsan(2006), The Cambridge History of Iran, Cambridgr University press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 586 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 642 |