تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,629 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,159 |
سنجش عوامل آسیب¬رسان ناشی از زلزله در منطقه یک شهر تهران با استفاده از GIS | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 5، دوره 17، شماره 43، خرداد 1392، صفحه 93-122 اصل مقاله (2.21 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
علی شماعی* 1؛ نجمه حیدرزاده2؛ بابک لطفی مقدم2 | ||
1دانشگاه خوارزمی تهران، نویسنده مسئول | ||
2جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران | ||
چکیده | ||
ایران از جمله کشورهای زلزلهخیز جهان است. نود درصد خاک ایران بر روی کمربند زلزله واقع است. کلانشهر تهران بر اساس نقشههای پهنهبندی زلزله، جزو مناطق پرخطر محسوب میشود. منطقه یک شهرداری تهران بر روی یکی از اصلیترین گسلهای شهر تهران به نام گسل شمال تهران واقع است. از آنجایی که شناسایی عوامل آسیبرسان در کاهش مخاطرات ناشی از زلزله نقش به سزایی دارد، لذا سنجش عوامل آسیبزا به منظور کنترل این عوامل و کاهش خسارات جانی و مالی میتواند در کاهش آسیبها نقش بسزایی داشته باشد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی مهمترین عوامل تشدیدکننده آسیبرسان ناشی از زلزله در منطقه یک شهرداری تهران و همچنین شناسایی آسیبپذیرترین نواحی در سه گروه نواحی با آسیبپذیری زیاد، متوسط و آسیبپذیری کم میباشد. دادهها و اطلاعات جمعآوری شده در این پژوهش، دادههای فضایی، آماری و توصیفی است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی با بهرهگیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است. نتایج حاصله مشخص میسازد مهمترین عوامل تشدیدکننده آسیبها در منطقه یک به ترتیب اولویت؛ فاصله از گسل، شیب زمین، همجواری با کاربریهای ناسازگار، عمر بنا، تراکم زیاد جمعیت، عدم دسترسی به فضاهای باز شهری و مساحت نامناسب قطعات زمین کاربریها میباشد. همچنین آسیبپذیرترین نواحی در این منطقه به ترتیب اولویت نواحی؛ هشت، شش، ده و چهار میباشند | ||
کلیدواژهها | ||
عوامل آسیب¬رسان؛ زلزله؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)منطقه یک شهرداری تهران | ||
مراجع | ||
1ـ ابلقی، علیرضا (1384)، «یادداشتهای سردبیر»، مجله هفتشهر، سازمان عمران و بهسازی شهری، شماره 19. 2ـ احدنژاد روشـنی، محسن؛ مـهدی، قرخلو؛ زیاری؛ کرامتالله (1389)، «مدلسازی آسیبپذیری ساختمانی شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسلهمراتبی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی نمونه شهر زنجان»، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 19، ص 198-171. 3ـ بحرینی، سیدحسین (1372)، «نقش فرم، الگو و اندازه سکونتگاهها در کاهش خطرات ناشی از وقوع زلزله»، جلد اول، مرکز مطالعات مقابله با سوانح ایران، انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. 4ـ بحرینی سیدحسین (1373)، «برنامهریزی و طراحی شبکه ارتباطی شهر رشت با هدف کاهش آسیبپذیری ناشی از زلزله، طرح بسیج، توان فنی کشور برای مقابله با آثار زلزله»، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات مقابله با سوانح طبیعی ایران 5ـ پرتوی، پروین (1374)، «بررسی موانع، محدودیتها و تقابل در زمینه اجرای معیارهای کاهش آسیبپذیری در برابر زلزله»، مجموعه مقالات دومین کنفرانس بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، موسسه بینالمللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله. 6ـ جایکا (1379)، «گزارش نهایی پروژه پهنهبندی لرزهای تهران بزرگ»، مرکز مطالعات زلزله و زیست محیطی تهران بزرگ و آژانس همکاریهای بینالمللی ژاپن. 7ـ حاتمینژاد حسین؛ فتحی، حـمید؛ عشقآبادی، فرشید (1388)، «ارزیابی مـیزان آسیبپذیـری لرزهای در شهر»، نمونه مورد مطالعه منطقه 10 شهرداری تهران، مجله پژوهشهای جغرافیایی انسانی، شماره 68، ص20. 8ـ حبیب، فرح (1371)، «نقش فرم شهر در کاهش خطرت ناشی از زلزله»، مجموعه مقالات اولین کـنفرانس بینالمللی بـلایای طبیعی در مـناطق شهری، بخش اول، موسـسه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله. 9ـ حسینی، مازیار (1381)، «چالشها و راهبردهای مدیریت بحران در شهر تهران»، سازمان مدیریت بحران، مجموعه مقالات دومین کنفرانس بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، جلد دوم ،تهران 10ـ زهرایی، سیدمهدی و ارشاد، لیلی (1384)، «بررسی آسیبپذیری لرزهای ساختمانهای شهر قزوین»، نشریه دانشکده فنی دانشگاه تهران، جلد 39 . 11ـ سعیدنیا، احمد (1378)، «کاربری زمین شهری»، نشریه شماره 99، انتشارات مرکز مطالعات برنامهریزی شهری. 12ـ شریفزادگان، محمدحسین؛ فتحی، حمید (1387)، «طراحی و کاربرد مدلهای فضایی ارزیابی و تحلیل آسیبپذیری لرزهای در برنامهریزی و مدیریت شهری» دوفصلنامه صفه؛ شماره 46؛ بهار و تابستان 1387؛ 13ـ شماعی، علی و پوراحمد، احمد (1391)، «بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه جغرافیا»، دانشگاه تهران، چاپ پنجم. 14ـ شیعه اسماعیل؛ حبیبی، کیومرث؛ ترابی کمال (1389)، «بررسی آسیبپذیری شبکههای ارتباطی شهرها در مقابل زلزله با استفاده از روش IHWP و GIS»، منطقه 6 تهران، مجله باغ نظر، شماره 13، سال 7. 15ـ عبدالهی، مجید (1382)، «مدیریت بحران در نواحی شهری»، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور ، تهران 16ـ عبدی پرویز (1386)، «بررسی فعالیتهای لرزهای استان زنجان»، مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، انتشارات موسسه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله. 17ـ عزیزی، محمدمهدی (1383)، «نقش شهرسازی در کاهش آسیبهای زلزله، تجربه بم»، گزارش نهایی طرح پژوهشی معاونت پژوهشی، دانشگاه تهران، تهران. 18ـ عزیزی محمدمهدی، اکبری، رضا (1387)، «ملاحظات شهرسازی در سنجش آسیبپذیری شهرها از زلزله»، نمونه منطقه فرحزاد تهران، نشریه هنرهای زیبا، شماره 34، صص36-25 . 19عسگری، علی؛ قدیری، محمودعلی (1381)، «کاربرد روشهای برنامهریزی شهری (کاربری زمین) در کاهش آسیبپذیری خطرات زلزله با جیآیاس»، نمونه منطقه 17 تهران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 67، صص63-78. 20ـ فخم، نسیم (1385)، «ایجاد یکSDD جهت مدیریت بحران زلزله»، پایاننامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر محمدحسین شریفزادگان، برنامهریزی شهری و منطقهای، دانشگاه شهید بهشتی، تهران. 21ـ مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران (1376)، «پهنهبندی خطر نسبی زمین لرزه در ایران»، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی، تهران. 22ـ منزوی، مهشید؛ سلیمانی، محمد؛ تولایی، سیمین؛ چاووشی، اسماعیل (1389)، «آسیبپذیری بافتهای فرسوده بخش مرکزی شهرتهران در برابر زلزله» (مورد: منطقه 12)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 73، پاییز 1389، صص 18-1. 23ـ مهرزاد، جمال (1389)، «نآسیبپذیری شهرها با تأکید بر مخاطرات طبیعی (زمین لرزه)»، همایش کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامهریزی محیطی، 5 و 6 خرداد 1389، دانشگاه آزاد اسلامی خرمآباد. 24ـ مهندسین مشاور بافت شهر (1384)، «تهیه الگوی توسعه و طرح تفصیلی منطقه و همکاری با شهرداری منطقه یک»، دی ماه 1384. 25ـ ویسه یدالله (1378)، «نـگرشی بر مطالعات شـهرسازی و برنامهریزی شـهری در مناطق زلزلهخیز»، پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، تهران. 26- A.Ebert, N. Kerle (2008), "Urban Social Vulnerability Assessment Using Object-oriented Analysis of Remot Sensing and GIS Data", A Case Study for Tegucigalpa, Honduras, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Vol. xxxVll, part B7, Beijing, pp1307-1311.
27- Charveriat C. (2000), "Natural Disasters in Latin America and the Caribbean: Anoverview of risk; Inter-American Development Bank", Research Department Working Papers Series, 434, October 2000.
28- Hakan A. Nefeslioglu, Muammer Tun, Can Ayday (2002), "Change Detection of Structures in the Earthquake Hazard Zoning Map of Eskisehir City, Turkey, by Using Satellite Images", 2nd GRSS/ISPRS Joint Workshop on Data Fusion and Remote Sensing over Urban Areas, pp177-181.
29- NÆss, Petter (2001), "Urban Planning and Sustainable Development", European Planning Studies, Vol. 9, No. 4, pp 503-524.
30- T. Rashed, J. Weeks (2003), "Exploring the Spatial Association between Measures from Satellite Imagery and Patterns of Urban Vulnerability to Earthquake Hazard", Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Vol. xxxVll, Part B7, Beijing 2008, pp 987-990. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7,223 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,805 |