تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,323 |
تعداد مقالات | 16,270 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,953,790 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,624,464 |
تحلیل فضایی و اولویتبندی استانهای ایران به منظور برنامهریزی و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 11، دوره 21، شماره 59 - شماره پیاپی 2، اردیبهشت 1396، صفحه 197-220 اصل مقاله (320.17 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 15 | ||
نویسندگان | ||
اصغر ضرابی1؛ رسول بابانسب1؛ علیرضا رحیمی چم چانی2؛ جبار علیزاده اصل1 | ||
1دانشگاه اصفهان کشورایران شهراصفهان | ||
2دانشگاه اهوازآآزاداسلامی کشورایران شهر اهواز | ||
چکیده | ||
فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)[1] به عنوان پارادایم جدید حاکم بر توسعه، با اثرگذاری بر نحوه تفکر و عمل و تغییر الگوهای کار و زندگی، محوریت تمامی جنبههای تحول و پیشرفت قرار گرفته و در واقع هم علت توسعه و هم نشان توسعهیافتگی محسوب میشود. با توجه به رشد روزافزون منفعتهای اتخاذ این فناوری جهت پیشبرد اهداف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و نیل به توسعه پایدار، تدوین و تبعیت از استراتژیها و رویکردهای مناسب جهت بهکارگیری ICT در کشور ما نیز یک الزام است. در این میان با توجه به نقش بنیادی فناوری اطلاعات و ارتباطات در دستیابی به توسـعه پایدار و با علم بـه اینکه شـکاف دیجیتال میان مناطق، عدالت فـضایی و جغرافیایی را تحتالشعاع قرار داده و توسعه نامتعادل مناطق کشور را دامن میزند؛ لذا هر طرح و برنامهای در زمینه توسعه ICT، باید بر اساس مطالعه و شناخت وضع موجود فناوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق و در جهت حذف و یا کاهش شکاف دیجیتال صورت گیرد. در این پژوهش با بهرهگیری از 40 شاخص و استفاده از نرمافزارها و مدلهای کمی نظیر GIS، SPSS، TOPSIS، ضریب پراکندگی، تکنیک وزندهی رتبهای، روش بیمقیاس کردن خطی، همبستگی پیرسون و ... به مطالعه توسعهیافتگی استانهای کشور از لحاظ شاخصهای ICT پرداخته و آنها را از این منظر رتبهبندی و سطحبندی کرده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که استانهای کشور از نظر شاخصهای فناوری اطلاعات و ارتباطات وضعیت مطلوبی ندارند و استان تهران بهعنوان رتبه اول از این منظر در سطح نیمهتوسعهیافته قرار دارد. میان استانهای کشور از لحاظ توسعهیافتگی فناوری اطلاعات و ارتباطات، تا حدودی عدم تعادل و ناهمگونی یا بهعبارتی دیگر شکاف دیجیتال وجود دارد؛ بهطوری که استان دارای رتبه اول (تهران) نسبت به استان دارای رتبه آخر (خراسان شمالی) بیش از دو و نیم برابر و در مجموع استانهای سطح اول نسبت به استانهای سطح پنجم نزدیک به دو برابر توسعهیافتهتر است. همچنین توسعهیافتگی ICT با میزان جمعیت و بهخصوص درصد شهرنشینی رابطه مستقیم داشته؛ بدین معنی که، در مجموع بیشتر امکانات و استفاده از ICT در استانهایی متمرکز است که جمعیت و درصد شهرنشینی بیشتری دارند. در نهایت بهمنظور حذف و یا کاهش شکاف دیجیتال و ایجاد تعادل در زمینه توسعه در درازمدت، استانهای کشور جهت توسعه ICT اولویتبندی شدهاند [1]- Information and Communication Technology | ||
کلیدواژهها | ||
: فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ توسعه؛ عدالت فضایی؛ شکاف دیجیتال؛ استانهای ایران | ||
مراجع | ||
منابع - اذانی، مهری؛ رحیمی، علیرضا؛ کهزادی، اسفندیار و ذبیحالله شهریاری (1391)، «برآورد شکاف دیجیتال میان شهرستانهای استان اصفهان و اولویتبندی به منظور کاهش آن»، پنجمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام، ایران، صص: 11-1. - آقازمانی، علیمحمد (1392)، «فاوا، موتور متحرک برنامه پنجم توسعه کشور»، ماهنامه توسعه کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات (تکفا)، سال دهم، شماره 2، صص: 99-95. - بختیاری، صادق (1388)، «عدالت، عدالت اسلامی و سهام عدالت»، مجله راهبرد، سال هجدهم، شماره 52، صص: 96-72. - پاپلییزدی، محمدحسین (1383)، «عدالت اجتماعی و توسعه؛ کاربرد فلسفه و ایدئولوژی در آمایش سرمین»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، دوره نوزدهم، شماره 3 (پیاپی 74)، صص: 29-1. - پوراحمد، احمد (1385)، «قلمرو و فلسفه جغرافیا»، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. - پورفتحیفرد، جواد و امامعلی عاشری (1389)، «تحلیل نابرابری فضایی سکونتگاههای روستایی شهرستان اهر»، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال دهم، شماره 32، صص: 116-95. - توکل، محمد علی و قاضی نوری نائینی، رضا (1389)، «وضعیت انتشار و موانع بهکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت ایران: مطالعه بخشهای منتخب»، فصلنامهسیاستعلموفناوری، سال سوم، شماره 2، صص: 49-31. - توکلینیا، جمیله و محمد شالی (1391)، «نابرابریهای منطقهای در ایران»، فصلنامه آمایش محیط، دوره پنجم، شماره 18، صص: 15-1. - جمشیدی، محمدتقی (1390)، «تعیین سطوح توسعه کشاورزی و نابرابریهای منطقهای در استان زنجان»، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 42-2، شماره 1، صص: 78-67. - جمعهپور، محمود (1392)، «تحلیل سطح توسعه منطقهای و عدم تعادل نواحی در استان تهران با تأکید بر نقش شهرهای کوچک و میانی»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 61، صص: 143-111. - حبیبی، کیومرث، علیزاده، هوشمند، مرادی مسیحی، واراز، ولدبیگی، سیوان و ساسان وفایی (1390)، «بررسی و تحلیل وضعیت عدالت اجتماعی در ساختار فضایی شهر سنندج»، دو فصلنامه آرمانشهر، شماره 7، صص: 112-103. - حکمتنیا، حسن و میرنجف موسوی (1385)، «کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامهریزی شهری و ناحیهای»، چاپ اول، یزد، انتشارات علم نوین. - خیرالدین، رضا (1392)، «پویشی در ترجمان فضایی-کالبدی مفهوم اسلامی عدالت با تحلیل کارتوگرافیک تعادل فضایی در نواحی 112گانة کلانشهر تهران»، فصلنامه پژوهشهای معماری اسلامی، سال اول، شماره 1، صص: 58-43. - دهقان، حسین (1386)، «فرصتها و تهدیدها برای آموزش و پرورش در مواجهه با نابرابری فضایی در فناوری اطلاعات و ارتباطات»، فصلنامهتعلیموتربیت، دوره بیست و سوم، شماره 3 (پیاپی 91)، صص: 163-125. - زرآبادی، زهراسادات (سعیده) و گلنار فرزام (1392)، «ارزیابی نقش شهرهای میانی شمال استان فارس در تعادل منطقهای با استفاده از روش تحلیل شبکه»، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال پنجم، شماره 14، صص: 103-89. - شکوئی، حسین (1382)، «اندیشههای نو در فلسفه جغرافیا»، چاپ ششم، انتشارات گیتاشناسی. - شیخ بیگلو، رعنا، تقوایی، مسعود و حمیدرضا وارثی (1391)، «تحلیل فضایی محرومیت و نابرابریهای توسعه در شهرستانهای ایران»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 46، صص: 214-189. - ضرابی، اصغر، بابانسب، رسول و علیرضا رحیمی (1392)، «بررسی و ارزیابی میزان تحقق شاخصهای شهر الکترونیک در مناطق شهری استانهای ایران»، فصلنامهجغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، موسسه آموزش عالی قشم، سال چهارم، شماره 1، صص 72-51. - ضرابی، اصغر، علیزاده اصل، جبار، رحیمی، علیرضا و بابانسب، رسول (1393)، «تحلیل فضایی و اولویت بندی شهرستانهای آذربایجان غربی به منظور توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاهش شکاف دیجیتال»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال بیست و نهم، شماره 2، صص: 38-15. - طاهرخانی، مهدی (1386)، «کاربرد تکنیک TOPSIS در اولویتبندی مکانی استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی در مناطق روستایی»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال ششم، شماره 3، صص: 73-59. - غضنفرپور، حسین (1393)، «تحلیل فضایی میزان برخورداری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در استان کرمان»، فصلنامهآمایشمحیط، دوره هفتم، شماره 24، صص: 126-105. - کریمیان بستانی، مریم و مولایی هشجین، نصرالله (1391)، «ارزیابی عدالت فضایی مراکز آموزشی در شهر زاهدان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS»، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره 40، صص 145-130. - مرکز آمار ایران (1387)، «چکیده یافتههای طرح آمارگیری از کارگاههای خدمات تلفن همراه»، درگاه مرکز آمار ایران به آدرس www.amar.org.ir. - مرکز آمار ایران (1387)، «چکیده یافتههای طرح آمارگیری از کارگاههای خدمات اینترنت»، درگاه مرکز آمار ایران به آدرس www.amar.org.ir. - مرکز آمار ایران (1387)، «نتایج آمارگیری از کاربران اینترنت»، www.amar.org.ir. - مرکز آمار ایران (1388)، «سالنامه آماری»، درگاه مرکز آمار ایران به آدرس www.amar.org.ir. - مهرگان، محمدرضا (1386)، «مدلهای تصمیمگیری با چندین هدف»، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران. - نوری، مرضیه (1389)، «تحلیل شکاف دیجیتالی جغرافیایی بین کشورهای اسلامی»، مجموعه مقالاتچهارمینکنگرهبینالمللیجغرافیدانانجهاناسلام، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان. - وارثی، حمیدرضا، زنگیآبادی، علی و حسین یغفوری (1387)، «بررسی تطبیقی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی، مورد؛ زاهدان»، جغرافیا و توسعه، شماره 11، صص: 156-139. - هزار جریبی، جعفر (1390)، «بررسی احساس عدالت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی شهر تهران)»، فصلنامه جامعهشناسی کاربردی، سال بیست و دوم، شماره 3 (پیاپی 43)، صص 62-41. - Alexandru, Adriana (2006)، “ICT and Its Impact upon the Globalization and Accessibility of the Education in the Health Domain”، online in: www.ici.ro. - Anyasi, F.I, Onianwa, C.U, Akpaida, V.O.A, Idiakheua, L.O, Ebegba, D (2012), “Promoting Sustainable Development in Nigeria through Information and Communication Technology (ICT)”, IOSR Journal of Electronics and Communication Engineering (IOSR-JECE), Vol. 3, Issue 3 (Sep-Oct. 2012), PP. 5-11. - Kisla, Tarik, Arikan, Y. Deniz and Firat Sarsar (2009), “The investigation of the usage of ICT in university lecturers’ courses, World Conference on Educational Sciences, PP. 502-507. - Sedimo, Nonofo C, Kelvin J. Bwalya and Tanya Du Plessis (2011), “Conquering the digital divide: Botswana and South Korea digital divide status and interventions”, SA Journal of Information Management, 13(1). - Talvitie, Juha (2003), “The Impact of Information and Communication Technology on Urban and Regional Planning”, Kiinteistöopin ja talousoikeuden julkaisuja, Espoo 2003, 1-35. - United Nations (2005), “Human Development Report 2005”, Published for the United Nations Development Program (UNDP), New York. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,519 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 855 |