تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,487,612 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,214,474 |
برآورد و ارزیابی روند تغییرات تبخیر– تعرق مرجع سالانه براساس پارامترهای اقلیمی مؤثر در شمال شرق ایران | ||
دانش آب و خاک | ||
مقاله 20، دوره 26، شماره 3 بخش 2، آذر 1395، صفحه 257-269 اصل مقاله (687.71 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
حمزه احمدی* 1؛ غلامعباس فلاح قالهری2؛ اکبر شائمی3 | ||
1دانشجوی دکتری آب و هواشناسی کشاورزی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار | ||
2استادیار گروه آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار | ||
3استادیار آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نوراصفهان، اصفهان | ||
چکیده | ||
تحلیل روند تغییرات تبخیر – تعرق مرجع در هر منطقه از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. در مطالعه حاضر، از آمار پارامترهای اقلیمی دوازده ایستگاه هواشناسی واقع در شمال شرق کشور، برای تخمین تبخیر – تعرق مرجع براساس مدلهای تجربی پاپاداکیس و پنمن مونتیث فائو استفاده گردید. خروجی مدلها براساس روشهای مختلف درونیابی ارزیابی و سپس نتایج روش کوکریجینگ با RMSE کمتر در محیط نرمافزارArcGIS10/2، بهصورت پهنههای هم تبخیر- تعرق مرجع مشخص گردید. روند تغییرات با آزمون ناپارامتری من –کندال (MK) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین تبخیر– تعرق مرجع بهترتیب، در ایستگاههای واقع در استانهای خراسان جنوبی و شمالی رخ میدهد. تبخیر – تعرق مرجع کل منطقه در مقیاس سالانه، از شمال به جنوب روندی افزایشی دارد. ارتفاع و عرض جغرافیایی در تعیین پهنههای هم تبخیر– تعرق مرجع از وزن بیشتری برخوردار بودند. روند تغییرات زمانی ETO سالانه در حالت افزایشی معنیدار مشاهده شد. در گناباد، سبزوار، بشرویه و قائن روند افزایشی ETO در سطح 05/0 معنیدار بود. شیب کاهشی تا 14- میلیمتر در سال در ایستگاههای بجنورد و قوچان و شیب افزایشی تا 17 میلیمتر در سال در ایستگاههای فردوس و مشهد در سری سالانه تخمین زده شد. روند تغییرات سالانه پارامترهای اقلیمی، فقط برای بارش و رطوبت نسبی ایستگاه بیرجند معنیدار بود. در پارامترهای کمینه دما، بیشینه دما و ساعات آفتابی در تمام ایستگاهها، شیب تغییرات فقط افزایشی و برای سرعت باد، بارش و رطوبت نسبی تغییرات شیب هم بهصورت افزایشی و هم بهصورت کاهشی مشاهده شد. بنابراین، عامل اصلی افزایش تبخیر– تعرق مرجع در منطقه، روند افزایشی پارامترهای کمینه دما، بیشینه دما و ساعات آفتابی بوده و در اولویت دوم، تغییرات افزایشی و کاهشی پارامترهای رطوبت نسبی، بارش و سرعت باد نیز حائز اهمیت میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
پاپاداکیس؛ پنمن مونتیث؛ تبخیر- تعرق مرجع؛ روند؛ کوکریجینگ | ||
مراجع | ||
اسمعیل پور م و دینپژوه ی،1391. تحلیل روند بلند مدت تبخیر و تعرق پتانسیل در حوضه جنوبی رود ارس. نشریه جغرافیا و برنامهریزی محیطی، جلد 23، شماره 3، صفحههای 193 تا 210. دین پژوه ی، 1389. بررسی روند تبخیر– تعرق پتانسیل ماهانه گیاه مرجع در زابل. مجله علمی و فنی نیوار، شماره 70 و 71، صفحههای 23 تا 34. دین پژوه ی و شریفی ع، 1392. حساسیت تبخیر – تعرق گیاه مرجع به تغییر در پارامترهای هواشناسی (مطالعه موردی: سنندج و سبزوار). نشریه دانش آب و خاک، جلد 23، شماره 3، صفحههای 25 تا 42. سبزی پرور عا و شادمانی م،1390. تحلیل روند تبخیر و تعرق مرجع با استفاده از آزمون من – کندال و اسپیرمن در مناطق خشک ایران. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 25، شماره 4، صفحههای 823 تا 834. زارع ابیانه ح، بیات ورکشی م، سبزی پرور عا، معروفی ص و قاسمی ع، 1389. ارزیابی روشهای مختلف برآورد تبخیر – تعرق گیاه مرجع و پهنهبندی آن در ایران. پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 74، صفحههای 95 تا 110. سلطانی ا، 1389. برآورد تبخیر- تعرق مرجع با استفاده از دادههای محدود هواشناسی در شرایط اقلیمی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشگاه تربیت مدرس. شریفان ح وهزارجریبی ا، 1389. اصول و عملیات هوا و اقلیمشناسی از دیدگاه کشاورزی. انتشارات آژند، سبزوار، 488 صفحه. شیر غلامی ه و قهرمان ب، 1384. بررسی روند تغییرات دمای متوسط سالانه در ایران. نشریه علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 1، صفحههای 9 تا 23. صبحخیز س، 1384. مطالعه بیلان آبی و کاربرد نتایج آن در کشاورزی (در ایستگاههای منتخب حوضه آبریز ارومیه). پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده جغرافیا و برنامهریزی، گروه جغرافیایی طبیعی، دانشگاه تبریز. طبری ح، سبزی پرور عا و معروفی ص، 1387. بررسی روند تغییرات سالانه پارامترهای هواشناسی در دو اقلیم سرد و گرم ایران. پژوهشهای کشاورزی: آب، خاک وگیاه در کشاورزی، شماره 1، صفحههای 161 تا 175. علیجانی ب، محمودی پ، سلیقه م و ریگی چاهی اب، 1390. بررسی تغییرات کمینهها و بیشینههای سالانه دما در ایران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 3، صفحههای 102 تا 122. فتحی هفشجانی ا، بیگی هرچگانی حا، داودیان دهکردی ع و طباطبایی سح، 1392. مقایسه چند روش درونیابی مکانی و انتخاب مناسبترین روش برای پهنهبندی نیترات و فسفات در آب زیرزمینی شهرکرد. فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، شماره 15، صفحههای 51 تا 63. معصومپور سماکوش ج، رجایی س و یگانهفر م، 1393. تغییر پذیری زمانی – مکانی و روند تبخیر– تعرق گیاه مرجع در ایران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 34، صفحههای 7 تا 25. موسوی بایگی م، عرفانیان م و سرمد م، 1388. استفاده از حداقل دادههای هواشناسی برای برآورد تبخیر – تعرق گیاه مرجع و ارائه ضرایب اصلاحی (مطالعه: موردی استان خراسان رضوی). مجله آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 23، شماره 1، صفحههای 91 تا 99. Allen RG, Pereira LS, Raes D, Smith M, 1998. Crop evapotranspiration: Guidelines for computing crop water requirement. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 56, FAO Rome, Italy.
Croitoru AE, Piticar A, Dragotă CS, Burada DC, 2013. Recent changes in reference evapotranspiration in Romania. Global and Planetary Change 111: 127-132.
El-Nesr M, Alazba A, Abu-Zreig M, 2010. Analysis of evapotranspiration variability and trends in the Arabian Peninsula. American Journal of Environmental Sciences 6(6): 535-547.
Anonymous 2007. Climate Change 2007: Impacts, Adaptation, and vulnerability. IPCC, UNEP WMO, Arendal, Norway.
Jhajharia D, Dinpashoh Y, Kahya E, Singh VP, Fakheri-Fard A, 2012. Trend in reference evapotranspiration in the humid region of northeast India. Hydrological Processes 26(3): 421-435.
Kendall M, 1975. Multivariate analysis. Charles Griffin Book, London. 218 p
Liu X, Zhang D, 2012. Trend analysis of reference evapotranspiration in Northwest China: The roles of changing wind speed and surface air temperature. Hydrological Processes 27(26): 3941-3948.
Mann H.B, 1945. Nonparametric tests against trend. Econometrica: Journal of the Econometric Society 13(3): 245-259.
Moratiel R, Snyder RL, Durán JM, Tarquis AM, 2011. Trends in climatic variables and future reference evapotranspiration in Duero Valley (Spain). Natural Hazards and Earth System Science 11(6): 1795-1805.
Moratiel YR, DuranAltisent JM, Snyder RL, 2010. Responses of reference evapotranspiration to changes in atmospheric humidity and air temperature in Spain. Climate Research 44(1): 27-40.
Nam W.H, Hong E.M, Choi JY, 2015. Has climate change already affected the spatial distribution and temporal trends of reference evapotranspiration in South Korea. Agricultural Water Management 150: 129-138.
Papadakis J, 1966. Climate of the world and their agricultural potentialities, DAPCO. Rome. Singh SP, Singh CJ, Hundal SS, 2003. Verification of empirically estimated PET in South – Western Punjab. Journal of Agriculture Physics 3(1&2): 126-129.
Tabari H, Hosseinzadeh Talaee P, 2014. Sensitivity of evapotranspiration to climate change in different climates. Global and Planetary Change 115: 16-23.
Tang B, Tong L, Kang S, Zhang L, 2011. Impacts of climate variability on reference evapotranspiration over 58 years in the Haihe river basin of north China. Agricultural Water Management 98:1660-1670.
Thomas A, 2000. Spatial and temporal characteristics of potential evapotranspiration trends over china. International Journal of Climatology 20: 381-396.
Vicente-Serrano S.M, Azorin-Molina C, Sanchez-Lorenzo A, Revuelto J, López-Moreno J.I, González-Hidalgo J.C, & Espejo F, 2014. Reference evapotranspiration variability and trends in Spain, 1961–2011. Global and Planetary Change, 121: 26-40.
Xing W, Wang W, Shao Q, Peng S, Yu Z, Yong B, Taylor J, 2014. Changes of reference evapotranspiration in the Haihe river basin: present observation and future projection from climae variables through multi – model ensemble. Global and Planetary Change 115:1-15.
Xu Ch, Gong L, Jiang T, Chen D Singh VP, 2006. Analysis of spatial distribution and trend of reference evapotranspiration and pan evaporation in Changjiang (Yangtze River) catchment. Journal of Hydrology 327: 81-93.
Zongxing L, Qi F, Wei L, Tingting W, Yan G, Yamin W, Aifang C, Jingguo L, Li L, 2015. Spatial and temporal trend of potential evapotranspiration and related driving forces in Southwestern China, during 1961-2009. Quaternary International 336: 127-144. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,260 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 843 |