| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,365 |
| تعداد مقالات | 16,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,031,467 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,744,965 |
ارزیابی و شبیهسازی تغییرات کاربری زمین پیرامون شهرها با استفاده از مدل CA-Markov (نمونه موردی: شهر میاندوآب) | ||
| جغرافیا و برنامهریزی | ||
| مقاله 8، دوره 20، شماره 58 - شماره پیاپی 2، بهمن 1395، صفحه 139-157 اصل مقاله (325.3 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 2 | ||
| نویسندگان | ||
| میرستار صدرموسوی1؛ رسول یزدانی چهاربرج2 | ||
| 1استاد گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تبریز | ||
| 2دانشجوی دوره دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تبریز. | ||
| چکیده | ||
| توسعه سریع شهری در دهههای اخیر موجب تغییرات وسیعی در الگوی کاربری زمین پیرامون شهرها شده و تأثیرات زیستمحیطی و اجتماعی–اقتصادی زیادی را به همراه داشته است. در این زمینه، ارزیابی تغییرات کاربری زمین و شبیهسازی تغییرات آتی آن میتواند در برنامهریزیها و سیاستگذاریهای شهری راهگشا باشد. ترکیب سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) میتواند ابزار مناسبی برای گردآوری دادهها و تحلیل تغییرات کاربری زمین باشد. این مقاله برای ارزیابی و شبیهسازی تغییرات کاربری زمین صورت گرفـته در شهر میاندوآب از مدل CA-Markov استفاده مینماید. ابتدا، با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانهای مربوط به سالهای 1363، 1376 و 1390 نقشههای پوشش/کاربری زمین شهر و اراضی اطراف آن ایجاد گردید و تغییرات صورت گرفته مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حکایت از افزایش 1013 هکتاری مساحت شهر و مناطق ساختهشده اطراف شهر و کاهش 1114 هکتاری کاربری مزارع طی 27 سال گذشته دارد. سپس، با استفاده از مدل مارکوف، ماتریس مناطق گذار کاربریها در فاصله سالهای 1390-1363 محاسبه گردید. در مرحله بعد، نقشههای تناسب مکانی کاربریها با استفاده از روشهای ارزیابی چندمعیاره (MCE) ایجاد گردید. در نهایت، برای پیشبینی تغییرات آتی کاربری زمین تا سال 2025 از مدل CA-Markov استفاده گردید. نتیجه شبیهسازی، حاکی از روند مداوم کاهشی در اراضی کشاورزی و روند مداوم افزایشی در اراضی شهری میباشد. بنابراین، اگر روند کنونی تغییرات بدون اتخاذ یک سیاست توسعه پایدار ادامه یابد افت شدید شاخصهای زیستمحیطی و اجتماعی-اقتصادی را بهدنبال خواهد داشت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تغییر کاربری زمین؛ مدل CA-Markov؛ رشد شهری؛ سنجش از دور؛ شهر میاندوآب | ||
| مراجع | ||
|
ـ بریاسولیس، هلن (1388)، «الگوهای تحلیلی تغییر کاربری زمین؛رویکردهای نظری و مدلسازی»، مترجمان: مجتبی رفیعیان و مهران محمودی، انتشارات آذرخش، تهران. ـ خوشگفتار، محمدمهدی و محمد طالعی (1389)، «شبیهسازی رشد شهری در تهران با استفاده از مدل CA-Markov»، سنجش از دور و GISایران، 2، صص 17-34. ـ دونای،ژان-پل، بارنسلی، مایک و پل لانگلی (1385)، «سنجش از دور و آنالیز شهری»، مترجمان: آرزو فیضالهبیگی و فاطمه مسیبی، مرکز تحقیقات سازمان نقشهبرداری کشور، تهران. ـ رضازاده، راضیه و مهرداد میراحمدی (1388)، «مدل اتوماسیون سلولی، روشی نوین در شبیهسازی رشد شهری»، نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزش، جلد4 ، شماره 1، صص 55-47. ـ صدرموسوی، میرستار و رسول قربانی (1385)، «پیامدهای زیستمحیطی گسترش سکونتگاهها؛ مطالعه موردی: دره اسکوچای»، مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، شماره 8،1 صص 56-137. ـ ضیائیان فیروزآبادی، پرویز؛ شکیبا، علیرضا، متکان، علیاکبر و علی صادقی (1388)، «سنجش از دور (RS)، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل سلولهای خودکار (CA) بهعنوان ابزاری برای شبیهسازی تغییرات کاربری اراضی شهری (مطالعه موردی: شهر شهرکرد)»، علوم محیطی، سال هفتم، شماره اول، صص 133-148. ـ علیمحمدی سراب، عباس؛ متکان، علیاکبر و بابک میرباقری (1389)، «ارزیابی کارایی مدل سلولهای خودکار در شبیهسازی گسترش اراضی شهری در حومه جنوبغرب تهران»، مدرس علوم انسانی-برنامهریزی و آمایش فضا، دوره چهاردهم، شماره 2، صص 81-102. ـ مهندسان مشاور زیستا (1377)، «طرح توسعه و عمران شهر میاندوآب و حوزه نفوذ». ـ ولیشریعتپناهی، مجید؛ مشیری، سیدرحیم؛ استعلاجی، علیرضا؛ محمدی، شکراله و جمیله فتوحی (1384)، «راهکارهای بررسی و تحلیل تغییرات کاربری اراضی با تأکید بر سنجش از دور و با تحلیل کاربری بر روی ناحیه گرگان». -Araya, Y. & Cabral, P. (2010), “Analysis and modeling of urban land cover change in Setubal and Sesimbra, Portugal”, Journal of Remote Sensing, 2, PP.1549-1563.
-Eastman, R. (2006), “IDRISI ANDES tutorial”, Clark labs, Clark University, 284.
-Garcia, A, Sante, I, Crecente, R, Miranda, D. (2011), “An analysis of the effect of the stochastic component of urban cellular automata models”, Computers, Environment and Urban Systems, 35, PP.289-296
-Guan, D., Li, H., Inohae, T., Su, W., Nagaie, T., Hokao, K. (2011), “Modeling urban land use change by the integration of cellular automaton and Markov model”, Ecological Modeling, 222, PP. 3761-3772.
-Jokar Arsanjani, J., Helbich, M, Kainz, W., Darvishi Bloorani, A. (2012) “Integration of logistic regression, Markov chain and cellular automata models to simulate urban expansion”, International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation.
-Liu, Y., Liu, (2009), “Modelling urban development with geographical information systems and cellular automata”, CRC Press, 188.
-Lopez, E., Bocco, G., Mendoza, M., Duhau, E. (2001), “Predicting land-cover and land-use change in the urban fringe, A case in Morelia city, Mexico”, Landscape and Urban Planning, 55, PP. 271-285.
-Sang, L., Zhang, C., Yang, J., Zhu, D., Yun, W, (2011), “Simulation of land use spatial pattern of towns and villages based on CA-Markov model, Mathematical and Computer Modeling, 54, PP. 938-943.
-Sante, I, Garcia, A, Miranda, D, Crecente, R. (2010), “Cellular automata models for the simulation of real-world urban processes: A review and analysis”, Landscape and urban planning, 96, PP. 108-122.
-United Nations, Department of Economic and Cocial Affairs (2010), “World urbanization prospects: The 2010 revision”, NewYork, United nation publication, 323. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,535 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,449 |
||
