تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,586 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,076 |
بررسی آسیبپذیری شهرها در برابر زلزله با استفاده از مدل MIHWP (مطالعه موردی منطقه 10 تبریز) | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 6، دوره 20، شماره 58 - شماره پیاپی 2، بهمن 1395، صفحه 101-118 اصل مقاله (324.18 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 2 | ||
نویسندگان | ||
کیومرث حبیبی1؛ محمد عزتی2؛ کمال ترابی3؛ بختیار عزت پناه4 | ||
1دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران | ||
2ـ دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تبریز. | ||
3کارشناس ارشد شهرسازی- برنامهریزی شهری و منطقهای از دانشگاه علم و صنعت ایران، کارشناس شهرسازی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تبریز. | ||
4استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند. | ||
چکیده | ||
باتوجه به تراکم بالای جمعیتی و ساختمانی، سازههای کمدوام، عرض کم معابر و درجه محصوریت بالا در شهرها، انجام مطالعات و برنامهریزیهای دقیق در راستای به حداقل رساندن آسیبهای ناشی از این رویداد طبیعی ضروری است. برای این منظور یکی از مهمترین اقدامات میتواند شناسایی عوامل مؤثر در کاهش آسیبپذیری شهرها در برابر زلزله باشد. شناخت و بررسی آسیبپذیری شهرها بهویژه محدودههایی که بهصورت اسکان غیررسمی و بافت فرسوده میباشد، اهمیت زیادی دارد. میتوان با مشخص کردن پهنههای آسیبپذیر در برابر زلزله و با آگاهی از خسارتهای ناشی از آنها، شهرها را بهگونهای طراحی و برنامهریزی کرد که به هنگام وقوع زلزله کمترین آسیب به آنها وارد شود. دراین پژوهش شاخصهای کاربری زمین، عرض خیابان، تعداد طبقات، درجه محصوریت، تراکم جمعیتی، دانهبندی قطعات، سطح اشغال، تراکم ساختمانی، کیفیت ابنیه، نوع سازه، قدمت ابنیه، دسترسی به فضاهای باز و دوری و نزدیکی به گسلهای اصلی انتخاب و با استفاده از مدل MIHWP و بهکارگیری قابلیتهای نرمافزار Arc GIS در محاسبه، تجمیع و روی همگذاری دادهها و لایه نقشههای شاخصهای منتخب، آسیبپذیری منطقه 10 شهر تبریز در مقابل زلزله مشخص شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که قطعاتی که دارای خیابانهای کم عرض، تعداد طبقات و درجه محصوریت بالا، مساحت کمتر، سطح اشغال، تراکمهای ساختمانی و جمعیتی بالا، کیفیت ابنیه پایین، نوع سازه کمدوام، قدمت ابنیه قدیمی، فاصله زیاد تا فضایهای باز و فاصله نزدیکی به گسلهای اصلی بودهاند، دارای امتیاز آسیبپذیری بالایی بوده و در نتیجه آسیبپذیر نشان داده شدهاند. همچنین در محدوده منطقه، با حرکت از سمت شمال غرب به طرف مرکز و شمال شرق به میزان آسیبپذیری شهر افزوده میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
آسیبپذیری؛ زلزله؛ تبریز؛ MIHWP؛ GIS | ||
مراجع | ||
ـ احدنژاد روشتی، محسن؛ قراخانلو، مهدی و کرامتالله زیاری (1389)، «مدلسازی آسیبپذیری ساختمانی شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش فرایند سلسله مراتبی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی- نمونه موردی شهر زنجان»، جغرافیا و توسعه، شماره 19، سال هشتم، صص 171-198. ـ احمدی، حسن (1376)، «نقش شهرسازی در کاهش آسیبپذیری شهر»، مسکن و انقلاب، شماره زمستان 1376. ـ ترابی، کمال (1388)، «بررسی نقش شبکههای ارتباطی در کاهش اثرات ناشی از زلزله- مورد مطالعه: منطقه 6 شهرداری تهران با تأکید بر ناحیه 1»، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران. ـ حبیبی، کیومرث (1385)، «ارزیابی سیاستهای توسعه کالبدی، بهسازی و نوسازی بافتهای کهن شهری با استفاده از GIS»، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران. ـ حبیبی، کیومرث و همکاران (1387)، «تعیین عوامل ساختمانی موثر در آسیبپذیری بافت کهن شهری زنجان با استفاده از GIS و FUZZY LOGIC»، هنرهای زیبا، شماره 33، سال سی و سوم، صص 27-36. ـ حمیدی، ملیحه (1371)، «ارزیابی الگوهای قطعهبندی اراضی و بافت شهری در آسیبپذیری مسکن»، مجموعه مقالات سمینار سیاستهای توسعه مسکن در ایران، تهران. ـ خاکپور براتعلی، زمردیان؛ محمدجعفر، صادقی، و احد سلمان مقدمی (1390) «تحلیل آسیب فیزیکی-کالبدی منطقه 9 شهر مشهد از دیدگاه زلزلهخیزی»، جغرافیا و توسعه ناحیهای، شماره 16، سال نهم، صص 1-34. ـ خدابخش، محمدحسین (1390)، «بررسی میزان کارایی شبکههای ارتباطی در کاهش اثرات ناشی از زلزله- مورد مطالعه: مناطق یک و پنج طرح تفصیلی تبریز»، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند. ـ زنگیآبادی، علیمحمدی؛ جمال، صفایی؛ همایون، قاید و صفر رحمنی (1387) «تحلیل شاخصهای آسیبپذیری مساکن شهری در برابر خطر زلزله نمونه موردی: مساکن شهر اصفهان»، جغرافیا و توسعه، شماره 12، سال ششم، صص 61-79. ـ زهرایی، سیدمهدی و لیلی ارشاد (1384) «بررسی آسیبپذیری لرزهای ساختمانهای شهر قزوین» نشریه دانشکده فنی دانشگاه تهران، جلد 39، انتشارات دانشگاه تهران. ـ شیعه، اسماعیل؛ حبیبی، کیومرث و کمال ترابی (1388)، «بررسی آسیبپذیری شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی معکوس(IHWP) و GIS-مطالعه موردی منطقه 6 شهرداری تهران»، چهارمین کنگره بینالمللی جغرافیدانان جهان اسلام، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان. ـ قاید رحمتی، صفر و روحالله قانعی بافقی (1391) «تحلیل گسترش فضایی شهر تهران در افزایش آسیبپذیری ناشی از زلزله (دوره زمان گسترش فیزیکی 200 سال اخیر)»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره پیاپی 105، سال 27، شماره صفحه پیاپی 18218-18240. ـ محمدی احمدیانی، جمال؛ صحرائیان، زهرا و فرامرز خسروی (1389) «نقش عوامل موثر در آسیبپذیری کالبدی شهر جهرم در برابر زلزله»، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 17، سال دهم، صص 121-143. ـ مرکز آمار ایران، «سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390»، تهران. ـ موسوی، سیدهفاطمه (1384)، «تمهیدات شهرسازی بهمنظور کاهش آسیبپذیری شهر در برابر زلزله- نمونه مطالعه شهر چالوس»، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران. -Antonioni, G. Gigliola, S. and Valerio Cozzani (2007), “A methodology for the quantitative risk assessment of major accidents triggered by seismic events”, Journal of Hazardous Materials, Vol. 147, Issues 1–2, PP. 48–59.
-Cova, T.J. (2005), “GIS in emergency management”, Geographic Information Systems: Principle Techniques, PP. 845-858. -Clark, JK, McChesney R, Munroe DK, Irwin EG (2009). “Spatial characteristics of exurban settlement pattern in the United States”, Landscape and Urban Planning, Volume 90 Issues 3–4, PP. 178-188.
-Fischer W. Henri, Scharnberger K. Charles & Geiger J. Charles, (1996) “Reducing Seismic Vulnerability in low to moderate risk areas”, Disaster Prevention and Management, Vol. 5, Number 4, MCB University, ISSN 0965-3562.
-Guzey, E. Aksoy, A.C. Gel, Ö. Anil, N. Gültekin, S.O. Akbas (2013), “An inter-disciplinary approach for earthquake vulnerability assessment in urban areas: A case study of Central District, Yalova, Regional Studies Association”, Annual European Conference, 2013, University of Tampere, Tampere, Finland.
-Ilanlu M, Ardakani A, paknezhad H, eEbrahimi G.M & Aziz Soltani Y. (2013), “Identifying the urban vulnerable areas against the earthquake with GisCase studyradio darya st.chalous”, International Journal of Advanced Studies in Humanities and Social Science”, Vol. 1, Issue 4, 2013 , PP. 255-263.
-Lantada N, Pujades LG, Barbat A (2003), “Vulnerability and seismic damage scenarios for Barcelona by using GIS”, Geophysical Research Abstracts, 5:09103.
-Mansouri Daneshvar M. R, Rezayi S, Khosravi S, (2013) “Earthquake vulnerability zonation of Mashhad urban fabric by combining the quantitative models in GIS”, northeast of Iran, International Journal of Environmental Protection and Policy, Vol. 1, No. 4, PP. 44-49.
-Nakabayashi, Itsuki (1994), “Urban Planning Based on Disaster Risk Assessment,” In Disaster Management in Metropolitan Areas for the 21st Century, Proceedings of the IDNDR Aichi/Nagoya International Conference, 1-4 November, Nagoya, Japan, PP. 225-239.
-Rashed, K and Weeks, J. (2003), “Assessing vulnerability to earthquake hazards through spatial multicriteria analysis of urban areas”, International Journal of Geographic Information Science, Volume 17, No. 6, PP. 547-576.
-Servi, M.M. (2004), “Assessment of Vulnerability To Earthquake Hazards Using Spational Multicriteria Analysis: Odunpazari, Eskisehir Case Study”, School of Natural and applied Sciences, Middle East Technical University.
-Tilio, L., Murgante, B., Di., Trani, F., Vona, M. and Masi, A. (2012) "Mitigation of urban vulnerability through a spatial multicritera approach", Disaster Advances, Vol. 5, No. 3, PP. 138-143. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,936 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,099 |