تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,718 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,367 |
پژوهشی بر نکتههای نویافته محل زندگی خاقانی و جغرافیای تاریخی تبریز (بر اساس سفینه تبریز) | ||
زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
مقاله 7، دوره 69، شماره 233، شهریور 1395، صفحه 141-160 اصل مقاله (2.45 M) | ||
نویسندگان | ||
حسین شهبازی* 1؛ ساناز جعفرپور ناصر2؛ کریم میمنت نژاد حکم آباد3 | ||
1دانشجوی دکتری تخصصی زبان وادبیات فارسی، دانشگاه تبریز، ایران | ||
2دانشجوی دوره دکتری دانشگاه هنر اصفهان | ||
3کارشناس ارشد فناوری اطلاعات | ||
چکیده | ||
سفینة تبریز (723-721ق)، نوشتة ابوالمجد محمد بن مسعود تبریزی، آینهای است که اوضاع فرهنگی و علمی و ادبی تبریز را در فاصله قرن ششم تا اواسط قرن هشتم نشان میدهد. این اثر، تنها منبع شناخته شدهای است که به نقل از «امالی» امینالدین حاجی بُله تبریزی (م.720ق) به محل زندگی خاقانی شروانی در تبریز اشاره دارد. چنانکه بر اساس حکایت آمده در سفینه، خانة خاقانی در میدان کهن تبریز واقع بوده است. هدف این جستار، پاسخ به پیشنهاد علمی دکتر شفیعیکدکنی، دربارة یافتن اطلاعاتی در خصوص میدان کهن و اهمیت داشتن این امر جهت شناسایی محدودة خانة خاقانی است. براساس یافتههای تحقیق، عرصة میدان کهن تبریز واقع در محله مهادمهن در سیر تطور زمان از میان رفته و اینک یادگارهایی از آن با قراین تاریخی باقی مانده است. نویسندگان این مقاله با پرداختن به قراین موجود، علاوه بر بررسی محدوده میدان طی قرن ششم تا زمان حاضر، بنابر شواهد و مستندات تاریخی سعی در بازشناسی مسیر بازگشت خاقانی از ضیافتی از راه دروازه سنجاران و دیدارش با اثیرالدین اخسیکتی در کوچة صاینالدین دارد. روش تحقیق پژوهش، میدانی و تحلیلی، براساس مستندات کتابخانهای است. | ||
کلیدواژهها | ||
سفینة تبریز؛ خاقانی شروانی؛ میدان کهن تبریز؛ دروازه سنجاران؛ کوچة صاینالدین | ||
مراجع | ||
ابن فوطی، عبدالرزاق بن احمد، (1374)، مجمع الآداب فی معجم الالقاب، دوره شش جلدی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ـ تبریزی، ابوالمجد محمد بن مسعود، (1381)، سفینه تبریز، چاپ عکسی از روی نسخه خطی کتابخانه شورای اسلامی، با مقدمههای عبدالحسین حائری و نصرالله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ـ حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله، (1380)، زبدة التواریخ، دوره چهار جلدی، تصحیح: کمال حاج سید جوادی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ـ حشری انصاری تبریزی، محمدامین، (1371)، روضه اطهار؛ مزارات متبرکه و محلات قدیمی تبریز و توابع، تصحیح: عزیز دولتآبادی، تبریز: ستوده. ـ روملو، حسن بیگ، (1384)، احسن التواریخ، به اهتمام؛ عبدالحسین نوایی، تهران: اساطیر. ـ سعیدی، عباس، (1368)، بینش اسلامی و پدیدههای جغرافیایی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی. ـ سمرقندی، دولتشاه بن بختیشاه، (1382)، تذکرة الشعراء، به اهتمام: ادوارد براون، تهران: اساطیر. ـ سمرقندی، کمالالدین عبدالرزاق، (1353)، مطلع السعدین و مجمع البحرین (تألیف: 880 ه.ق.)؛ بهاهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: کتابخانه طهوری. ـ شاردن، ژان، (1372)، سفرنامه شاردن، ترجمه: اقبال یغمایی، دوره پنج جلدی، تهران: نشر توس. ـ طباطبایی، محمدرضا بن محمدصادق، (1389)، اولاد الاطهار، به کوشش محمد الوانساز خویی، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. ـ فصیح خوافی، احمد بن جلالالدین، (1386)، مجمل فصیحی، مقدمه: سید محسن ناجی نصرآبادی، تهران: اساطیر. ـ فضلالله همدانی، رشیدالدین، (1356)، الوقفیّة الرشیدیّه بخط الواقف فی بیان شرائط امور الوقف و المصارف، چاپ حروفی از روی نسخه اصل، به کوشش: مجتبی مینوی و ایرج افشار، با همکاری عبدالعلی کارنگ، سلسله انتشارات انجمن آثار ملی (شماره 139)، تهران: 2536 (1356). ـ قبادیانی مروزی، ناصرخسرو، (1381)، سفرنامه، با حواشی و تعلیقات و فهارس اعلام تاریخی و جغرافیائی و لغات، به کوشش: محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار. ـ کارری، جوانی فرانچسکو جملی، (1348)، سفرنامه، ترجمه: عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، تبریز: اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی. ـ کربلائی، حافظ حسین، (1383)، روضات الجنان و جنات الجنان، تصحیح: جعفر سلطان القرائی، تبریز: ستوده. ـ مستوفی، حمدالله بن ابیبکر، (1364)، تاریخ گزیده، به اهتمام: عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر. ـ ــــــــــــــــــــــــــ ، (1381)، نزهة القلوب، محقق محمد دبیر سیاقی، قزوین: حدیث امروز. ـ میرخواند، محمد بن خاوندشاه، (1380)، تاریخ روضة الصفا فی سیرة الانبیاء و الملوک و الخلفا (تألیف: 892 ه.ق.)، دوره پانزده جلدی، تصحیح: جمشید کیانفر، تهران: اساطیر. ـ نادر میرزا، (1373)، تاریخ و جغرافی دارالسلطنه، تصحیح: غلامرضا طباطبایی مجد، تبریز: ستوده. ـ مقالات ـ افشار، ایرج، (1354)، «وقفیه ابواب البرّ خواجه شیخ غیاثالدین محمد کججی»، مجله فرهنگ ایران زمین، شماره 21، 169-208. ـ پورجوادی، نصرالله، (1379)، «عرفان اصیل ایرانی در سفینة تبریز»، نامة بهارستان، سال اول، شمارة دوم، پاییز و زمستان، صص 59-64. ـ جعفرپور ناصر، ساناز، (1392)، «بررسی روند توسعه شهری طی شهرسازی ایلخانی با تحلیل بر توسعه شهری تبریز»، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، دانشگاه علم و صنعت ایران، شماره 6، صص 89-102. ـ جلالپور، حسین، (1394)، «دیوان ظهیر فاریابی در سفینه تبریز»، متنشناسی ادب فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره1، پیاپی 25، صص 114-93. ـ جمالی، شهروز، (1390)، «سفینة تبریز؛ گنجینة ارزشمند علم و ادب»، عرفانیات در ادب پارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، سال دوم، شماره 8، صص 62-80. ـ شفیعیکدکنی، محمدرضا، (1381)، «نکتههای نویافته دربارة خاقانی»، نشریه زبان و ادب فارسی، دانشگاه تبریز، دوره 45، شماره 185، صص 1-6. ـ ــــــــــــــــــــــ ، (1382)، «خاقانی و محیط ادبی تبریز» نامة بهارستان، سال چهارم، شماره اول و دوم، زمستان، دفتر 7 و8، صص 159-164. ـ کراچی، روحانگیز، (1390)، «زنان شاعر در سفینه تبریز» کهننامه ادب فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی، سال دوم، شماره 2 (پیاپی 4)، صص89-96.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,195 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,163 |