تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,047 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,589,914 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,269,145 |
ارزیابی ریسک زلزله مبتنی بر مخاطره و آسیب پذیری در نواحی روستایی مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان مرند | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 1، دوره 20، شماره 57، آذر 1395، صفحه 1-21 اصل مقاله (1.07 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 2 | ||
نویسندگان | ||
محسن آقایاری هیر1؛ کلثوم ذاکری میاب2 | ||
1استادیار دانشگاه تبریز | ||
2دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
شناخت و تحلیل ریسک زلزله در نواحی روستایی در کاهش خسارات و تلفات آنها، عامل تعیین کنندهای است. چرا که در چرخه مدیریت پیش از بحران، برنامهریزی و شناخت خطرپذیری سکونتگاههای روستایی برای دستیابی به سیاست عدم اتلاف منابع و بهرهگیری از حداکثر توانها ضرورت دارد. بهعبارتی بسیاری از خطرپذیریهای روستاها در برابر زلزله، با شناخت دقیق و کاهش ریشههای آسیبپذیری، قابل پیشگیری میباشد. بنابراین پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل ریسک زلزله در سکونتگاههای روستایی بخش مرکزی شهرستان مرند با روششناسی توصیفی- تحلیلی پرداخته است. جامعه آماری این تحقیق شامل 74 روستای بخش مرکزی شهرستان مرند میباشد که بهصورت تمامشماری مورد مطالعه قرار گرفتهاند. برای ارزیابی ریسک زلزله در منطقهی مورد مطالعه، ابتدا مدل ارزیابی ریسک زلزله در نواحی روستایی مبتنی بر چهارچوب مفهومی و عملیاتی ارائه گردید و سپس با وزندهی به شاخصها با استفاده از نظر متخصصان دانشگاهی و پردازش اطلاعات در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، میزان در معرض خطر بودن (با استفاده از تحلیلهای سیستم اطلاعات جغرافیایی) و آسیبپذیری (با استفاده از تکنیک تاپسیس) محاسبه گردید. در نهایت با استفاده از تحلیل رویهمگذاری لایهها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، ارزیابی ریسک زلزله در منطقه مورد مطالعه صورت گرفت. براساس نتایج حاصله، حدود 32 درصد از روستاهای مورد مطالعه در پهنههای دارای ریسک بسیار بالا و بالا قرار گرفتهاند که ضرورت برنامهریزی مبتنی بر اصول مدیریت بحران را مطرح مینماید. | ||
کلیدواژهها | ||
مدلسازی؛ مخاطره؛ آسیب پذیری؛ ریسک زلزله؛ روستا؛ شهرستان مرند | ||
مراجع | ||
ـ احدنژاد روشتی، محسن؛ مولایی قلیچی، محمد؛ جوادزاده اقدم، هادی و افشار حاتمی (1391) «تحلیل الگوی پراکنش فضایی مراکز آموزشی و ساماندهی مناسب کالبدی آن با استفاده از GIS (منطقه 8 تبریز)»، مجله پژوهش و برنامهریزی شهری، شماره 8، صص 18-1. ـ افتخاری، عبدالرضا رکنالدین؛ قدیری، محمود و پرهیزگار، اکبر و سیاوش شایان (1388) «تحلیلی بر دیدگاههای نظری آسیبپذیری جامعه نسبت به مخاطرات طبیعی»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 13، شماره 1، بهار ، صص. 62-31. ـ امینی، الهام و مریم برومند (1390)، «بررسی نقش الگوی بافت شهر در کاهش آسیبهای کالبدی ناشی از زلزله، نمونه موردی: شهرک غرب و درکه (منطقه 2 تهران)»، فصلنامه آمایش محیط، شماره17، زمستان، صص 130-111. ـ بحرینی، سیدحسین (1375)، «تحلیل و برنامهریزی فضایی-مکانی سکونتگاهها برای کاهش خطر زلزله»، تهیهکننده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، بهار . ـ پورطاهری، مهدی؛ پریشان، مجید؛ رکنالدین افتخاری، عبدالرضا و علی عسگری (1390)، «سنجش و ارزیابی مؤلفههای مبنایی مدیریت ریسک زلزله، مطالعه موردی: شهرستان قزوین»، فصلنامه پژوهشهای روستایی، سال دوم، شماره یکم، بهار، صص150-115. ـ ذاکری میاب، کلثوم ( 1392) تحلیل فضایی نظام سکونتگاهی روستایی با تأکید بر کاهش خطر زلزله (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان مرند)»، پایاننامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی روستایی دانشگاه تبریز. ـ راهنما، امیرحسین و محمد طالعی (1391)، «اولویتبندی بازسازی مناطق شهری تهران در برابر زلزله با مدل فازی و GIS»، فصلنامه آمایش محیط، شماره 16، بهار، صص. 75-51. ـ سیاح مفصلی، اردشیر و ندیمه صحفی (1389)، «تبیین روششناسی استفاده از مدل مدیریت ریسک در مدیریت بحران در مناطق شهری (مطالعه موردی: منطقه 13 شهر تهران)»، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال دوم، شماره دوم، تابستان. ـ فرجزاده، منوچهر و احدنژاد، محسن و جمال امینی (1390)، «ارزیابی آسیبپذیری مساکن شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: منطقه 9 شهرداری تهران»، فصلنامه مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال سوم، شماره 9، تابستان، صص. 36-19. ـ قائـدرحمتی، صفر؛ باستانـیفر، ایمان و لیلا سلطانی (1390)،« بررسـی تأثیرات تـراکم بر آسیبپذیری ناشی از زلزله در شهر اصفهان (با رویکرد فازی)»، مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، شماره پیاپی44، سال 22، شماره1، بهار، صص. 122-107. ـ قدرتی امیری، غلامرضا؛ اثمری سعدآباد، سهیل و علی زارع حسینزاده (1392)، «تحلیل ریسک زلزله با استفاده از سیستم استنتاجگر فازی و کاربرد آن در مـطالعات بهسازی لرزهای ساختمانهای موجود»، مجله عمران مدرس، دوره سیزدهم، شماره 3، پاییز ، صص. 84-71. ـ کرمی، محمدرضا (1391)، «ارزیابی خطر زلزله و آسیبپذیری شهرها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی»، رساله دکتری رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تبریز. ـ شمس، مجید؛ معصومپور، جعفر؛ سعیدی، شهرام و حسین شهبازی (1390)، «بررسی مدیریت بحران زلزله در بافتهای فرسوده شهر کرمانشاه، مطالعه موردی: محله فیضآباد»، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 13، صص. 66-41. ـ گلی، علی و علی عسگری (1387)،« زلزلة تهران و ارزیابی فضایی آسیبپذیری بنگاههای اقتصادی: مطالعه موردی شبکه بانکی شهر تهران»، فصلنامه مدرس علوم انسانی- برنامهریزی و آمایش فضا، دوره چهاردهم، شماره 3، پاییز. ـ مرکز ملی آمایش سرزمین (1385)، «راهنمای انجام مطالعات برنامه آمایش استان، نشر سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور»، زاهدان، 22و 23 شهریور 1385. ـ مرکز آمار ایران (1392)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390. ـ وفائیان، محمود (1371)، «مکانیک سنگ»، یزد، انتشارات دانشگاه یزد. -Arya, Anand S., (2000), “Recent Developments toward Earthquake Risk Reduction in India”, Current Science, Vol. 79, No. 9- 10, pp. 1270-1277.
-Coles, Jennifer Robyn, (2011), "The Disaster Risk Reduction Educational Program for Primary Schools in the City of Tshwane: a Critical Analysis", http:/hdI.handle.net/10394/8071, Accessed Oct 2011.
-Ferdinand, Idelia and O’Brien, Geoff and O’Keefe, Phil and Jayawickrama, Janaka, (2012), "The Double Bind of Poverty and Community Disaster Risk Reduction", International Journal of Disaster Risk Reduction, Volume 2, December 2012, Pages 84–94.
-Himayatullah Khan and Abuturab Khan, (2008), "Natural Hazards and Disaster Management in Pakistan", 12. October 2008, Online at http://mpra.ub.uni-muenchen.de/11052/, pp 16.
-López L, D. (2009), "Spatial Analysis and Modeling to Assess and Map Current Vulnerability to Extreme Weather Events in the Grijalva – Usumacinta Watershed", IOP Publishing, (http://iopscience.iop.org/1755-1315/8/1/012021). -Mitchell, D., (2011), "Assessing and Responding to Land Tenure Issues in Disaster Risk Management", Fao Training Manual, March 2011.
-Ofori, G. (2004), "Construction in Disaster Management" http://buildnet.csir.co.za/cdcproc/docs/3rd/ofori02.pdf, Accessed 20 Oct 2011.
- Wisner b., Blaikie P., Cannon T. and Ian Davis (2005), "At Risk: Natural Hazards, People’s Vulnerability and Disasters", Taylor & Francis, 2005. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,674 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,025 |