تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,546,962 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,249,459 |
نقش اثرات الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر در نوسان پذیری دماهای بیشینه ایران | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 13، دوره 20، شماره 56، مرداد 1395، صفحه 239-255 اصل مقاله (1.19 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
یوسف قویدل رحیمی* 1؛ منوچهر فرج زاده اصل* 2؛ داریوش حاتمی زرنه* 3 | ||
1آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تربیت مدرس | ||
2سنجش از دور و سیستم اطلاات جغرافیایی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
3آب و هواشناسی کاربردی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر بهعنوان یکی از الگوهای پیوندازدور جوی تأثیرگذار تراز 500 هکتوپاسکال، نقش مهمی در تغیرپذیری منطقهای دمایی و هیدرواقلیم شرق مدیترانه دارد. در پژوهش حاضر بهبررسی ارتباط بین الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر با نوسانات دماهای بیشینه ایران در یک دوره بلندمدت 60 ساله (۱۹۵0-۲۰۱۰) پرداخته شده است. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون بهعنوان روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش مبیّن وجود رابطه معنیدار و معکوس بین دمای بیشینه اکثر ایستگاههای منتخب با الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر است. این امر حاکی از کاهش دما در فاز مثبت الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و افزایش دما در فاز منفی میباشد. از نظر زمانی، ضرایب همبستگی مورد محاسبه نشان از ارتباط معکوس و معنیدارتری بین دمای ایستگاهها و الگوی دریای شمال-خزر در ماههای ژانویه، فوریه، مارس و تقریباٌ ارتباط مستقیم اکثر ایستگاهها در ماه آگوست است. در بازه زمانی ماهانه بیشترین میزان همبستگی ماهانه در بین ایستگاه ها با 342/0- در ماه ژانویه مورد محاسبه قرار گرفت. بررسی ضرایب همبستگی فصلی نیز بیانگر ضریب همبستگی معنیدار دماهای بیشینه زمستان به میزان 212/0- دارد. به لحاظ دورهای، نتایج بیانگر ارتباط قوی دوره سرد در اکثر ایستگاهها با الگوی مورد مطالعه میباشد. تحلیل آرایش الگوهای جوّی تراز 500 هکتوپاسکال در فازهای منفی و مثبت نشان میدهد که در فاز مثبت، اسقرار ناوهای عمیق بر روی دریایخزر، عراق، ترکیه و ایران و همچنین قرارگیری ایران در بخش شرقی محور ناوه و از طرفی اسقرار پشتهای بر روی دریای شمال و اروپا باعث انتقال دماهای سرد شمال اروپا و جنب قطبی به سمت ایران میشود. اما در فاز منفی قرارگیری ایران در زیر محور پشته مستقر بر روی ایران منجر به ایجاد جوّی پایدار با وزش ضعیف مداری و دماهای گرم شده است. بنابراین با وزش هوای گرم و خشک آفریقا، عربستان و عرضهای پایین، دمای ایران بالاتر میرود. | ||
کلیدواژهها | ||
دمای بیشینه؛ پیوند از دور؛ الگوی دریای شمال-خزر؛ ایران | ||
مراجع | ||
ـ احمدی، محمد (بیتا)، «تحلیل ارتباط الگوهای پیوند از دور با ویژگیهای بارش ایران»، رساله دکتری اقلیمشناسی، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس تهران. ـ قویدل رحیمی، یوسف؛ فرجزاده، منوچهر؛ و داریوش حاتمی زرنه (1394)، «تحلیل رابطه پیوند از دور بین الگوی دریای شمال-خزر و دماهای حداقل ایران»، فضای جغرافیایی، شماره 52، صص 159-137 . ـ قویدل رحیمی، یوسف؛ حاتمی، داریوش و محمد رضایی (1392)، «نقش الگوی پیوند از دور جو بالای دریای شمال-خزر در تغییرات زمانی بارش سواحل جنوبی دریای خزر»، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 31، صص 46-29 . ـ قویدل رحیمی، یوسف؛ فرج زاده، منوچهر و سعید کاکاپور (1393)، «نقش الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر در نوسانات بارشهای پاییزی مناطق شمال غرب و غرب ایران»، مجله جغرافیا و برنامهریزی، شماره 49، صص 230-217 . ـ مطلبیزاد، سلماز (1394)، «شناسایی، طبقهبندی و تحلیل سینوپتیک امواج سرمایی منطقه شمال غرب ایران»، پایاننامه مخاطرات آب و هوایی، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس تهران. -Brunetti, M; H, Kutiel (2011), “The relevance of the North-Sea Caspian Pattern (NCP) in explaining temperature variability in Europe and the Mediterranean”, Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 11, 2881–2888. -Ciarlo, M. (2008), “Investigating relationships between oscillation patterns around Europe and their influence on aerosol transport using a Regional Climate Model (RegCM4)”, MSc (by research) Dissertation”, Department of Physics, Faculty of Science, University of Malta, Malta.
-Ghasemi, A; D, Khalili, (2008), “The effect of the North Sea-Caspian pattern (NCP) on winter temperatures in Iran”, Theor. Appl. Climatol, 92: 59–74.
-Ghavidel, Y; P, Baghbanan; M, Farajzadeh )2016(, “The Statistical Detection of Linking between Thunderstorm Frequency and teleconnection patterns in Iran”, Arabian Journal of Geosciences, 9 (426): 1-12. DOI: 10.1007/s12517-016-2453-3
-Göktürk, O; MM, Karaca, (2006), “Influence of north Sea-Caspian pattern on the hydro climate of Turkey”, Geophysical Research Abstracts, 8: 00314.
-Gündüz, M; E, Özsoy, (2005), “Effects of the North Sea Caspian pattern on surface fluxes of Euro-Asian-Mediterranean seas”, Geophysical Research Letter, 32: L21701.
-Hatzaki, M; H,A, Flocas; P, Maher as; D,N, Asimakopoulos; C, Giannakopoulos, (2006), “Study of future climatic variations of a teleconnection pattern affecting Eastern Mediterranean”, Global NEST Journal, 8(3): 195-203.
-Kutiel, H; M, Türkes, (2005), “New evidences for the role of the North Sea–Caspian Pattern on the temperature and precipitation regimes in continental central Turkey”, Geografiska Annaler, 87 (4): 501–513.
-Kutiel, H, (2011), “A Review on the Impact of the North Sea–Caspian Pattern (NCP) on Temperature and Precipitation Regimes in the Middle East”, Environmental Earth Sciences, Survival and Sustainability, Book Chapter, Part 7, P 1301-1312.
-Kutiel, H; Y, Benaroch, (2002), “North Ses-Capian Pattern (NCP)- an upper level atmospheric teleconection affecting the Eastern Mediterranean: Identification and definition”, Theoretical and Applied Climatology, 71: 17-28.
-Tatly, H, (2007), “Synchronization between the North Sea–Caspian pattern (NCP) and surface air temperatures in NCEP”, International Journal of Climatology, 27: 1171–1187.
-Wallace, J.M; D.S. Guzzler (1981), “Teleconnections in the geopotential height field during the northern hemisphere winter”, Monthly Weather Review, 109: 784-812
-Yetmen, O; T, Yalcin (2009), “Climatic parameters and evaluation of energy consumption of the Afyon geothermal district heating system”, Afyon, Turkey, Renewable Energy, 34: 706-710.
-Kutiel, H; Y, Benaroch, (2002), “North Ses-Capian Pattern (NCP) - an upper level atmospheric teleconection affecting the Eastern Mediterranean: Identification and definition”, Theoretical and Applied Climatology, 71: 17-28.
-Kutiel, H; P, Maheras; M, Türkes; S, Paz. )2002(, “North Sea Caspian Pattern (NCP) - an upper level atmospheric teleconnection affecting the eastern Mediterranean: Implications on the regional climate”, Theoretical and Applied Climatology, 72:173-192.
-Tatly, H, (2007), “Synchronization between the North Sea–Caspian pattern (NCP) and surface air temperatures in NCEP”, International Journal of Climatology, 27: 1171–1187.
-Wallace. J. M; D.S. Guzzler (1981), “Teleconnections in the geopotential height field during the northern hemisphere winter”, Monthly Weather Review, 109: 784-812
-Yetmen, O; T, Yalcin; (2009), “Climatic parameters and evaluation of energy consumption of the Afyon geothermal district heating system”, Afyon, Turkey, Renewable Energy, 34: 706–710.
-https://crudata.uea.ac.uk/cru/data/ncp/ سایت داده های پیوند از دور
-http://www.esrl.noaa.gov/psd/data/gridded/data.ncep.reanalysis.html سایت دادههای جوّ بالا | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,726 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,701 |