تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,301 |
تعداد مقالات | 15,911 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,177,529 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,954,231 |
توان های اقلیمی ایران برای کشت سویا | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 6، دوره 20، شماره 56، مرداد 1395، صفحه 89-105 اصل مقاله (1.22 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
حسن ذوالفقاری* 1؛ بهمن فرهادی* 2؛ حمید رحیمی* 3 | ||
1گروه جغرافیای دانشگاه رازی | ||
2گروه مهندسی آب دانشگاه رازی | ||
3مخاطرات آب و هوایی دانشگاه رازی | ||
چکیده | ||
بررسی شرایط محیطی بهویژه شرایط اقلیمی محصولات زراعی از جمله سویا که ارزش غذایی و اقتصادی فراوانی برای کشور دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا برای تعیین توان اقلیمی کشت سویا در ایران، محدودههای نهایی که دارای حداقلهای اقلیمی مورد نیاز کشت این گیاه هستند، مشخص شد. با انتخاب یک دوره آماری 20 ساله از سال 1989 تا 2008 و ترسیم نقشه هم بارش ایران بر مبنای تمام ایستگاههای موجود کشور که بالای 20 سال داده های روزانه کاملی داشتند، سه محدوده دارای بارش سالانه بیش از 500 میلیمتر در شمال، غرب و جنوب غرب مشخص گردید. برای افزایش دقت کار، با ایجاد ایستگاههای مجازی بر اساس آستانه دماهای حداقل و حداکثر روزانه، نقاط خارج از محدوده حذف و محدودههای داخلی هر کدام از نواحی مناسب، جهت توانسنجی نهایی مورد تأیید قرار گرفتند. با استفاده از نرمافزار CGMS دادههای دمای حداقل، حداکثر، فشار بخار، ساعات آفتابی و باد، برآورد شدند و برای برآورد بارش از روش زمین آمار اسپلاین کاملاً منظم (CRS) و همچنین جهت تخمین درصد رطوبت نسبی از روش اسپلاین منظم (SR) استفاده شد. در مرحله بعدی میانگین میزان کاهش بازدهی گیاه سویا در شرایط دیم با استفاده از نرمافزار CROPWAT تعیین شد. در ادامه کار، میزان ارزش سه لایه بارش، رطوبت نسبی و دمای حداکثر تبیین و با بهرهگیری از روش AHP، میزان وزن هر لایه تعیین و بر هم منطبق شدند. یافتههای این پژوهش نشان داد که نواحی غرب و جنوب غرب با درصد کاهش بازدهی بیش از 50 درصد به لحاظ استعداد کشت دیم سویا دارای شرایط ضعیف تا متوسط هستند ولی نیمه غربی ناحیه شمالی کشور، بهعنوان منطقه مستعد کشت سویا میتواند در نظر گرفته شود. محاسبات نشان داد که کسری بازدهی این پهنه کمتر از 10 درصد بوده و از این نظر استعداد خوبی برای کشت سویا بهصورت دیم دارد. همچنین معلوم شد که برای شروع کشت محصول سویا بهصورت دیم در همه پهنهها، اردیبهشت ماه نسبت به ماههای دیگر مناسبتر است. | ||
کلیدواژهها | ||
توان سنجی اقلیمی؛ سویا؛ نرم افزار CGMS؛ نرم افزار CROPWAT؛ شمال و غرب ایران | ||
مراجع | ||
ـ جهانبخش، سعید؛ گریگوریان، وازگین و معصومه امامقلیزاده (1388)، «بررسی شرایط آب و هوایی شمال آذربایجان غربی به منظور کشت زیتون و پهنهبندی زراعی آن»، جغرافیا و توسعه، 14، صص 26-5. ـ رسولی، سیدجواد و علیرضا قائمی (1389)، «پهنهبندی کشت کلزا بر اساس نیازهای دمایی اقلیمی با استفاده از GIS در استانهای خراسان»، مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، 3، صص 138-121. ـ رمضانی، بهمن و لادن کاظمی راد (1386)، «شناخت نواحی مستعد کشت گیاه صنعتی آفتابگردان در جلگه شرق گیلان»، فضای جغرافیایی، 19، صص 127-142. ـ ساریصراف، بهروز، بازگیر، سعید و غلامحسن محمدی (1388)، «پهنهبندی پتانسیلهای اقلیمی کشت گندم دیم در استان آذربایجان غربی»، جغرافیا و توسعه، 13، صص 26-5. ـ سیفی، سیدمحمدرضا؛ پیکرستان، بابک و مرضیه کلهر (1390)، «زراعت و پرورش دانههای روغنی»، آموزش و ترویج کشاورزی، ص 290. ـ عظیمی، فریده؛ شکیبا، علیرضا و نوشین سعیدی (1388)، «پهنهبندی اقلیم کشاورزی جنوب و جنوب غرب ایران با استفاده از روش تجزیه خوشهای، فصلنامه جغرافیای طبیعی، 4، صص 58-47. ـ عسکری، محمدصادق؛ خدادادی، مارال؛ سرمدیان، فریـدون و رضا گزنی (1388)، «کارایی شبکههای عصبی مصنوعی در برآورد محصولات گندم، جو و ذرت دانهای، زراعت (پژوهش و سازندگی)، 85، صص 71-62. ـ فرهنگ آسا، کیوان؛ سیادت، عطاا... و غلامرضا قدرتی (1389)، «بررسی اثر تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام زودرس سویا در شرایط دزفول»، فیزیولوژیگیاهانزراعی، 1، صص 127-111. ـ کردوانی، پرویز (1387)، «منابع و مسائل آب در ایران»، دانشگاه تهران، ج 1، ص 419. ـ کمالی، غلامعلی؛ صدقیانیپور، علی و عبداله صداقت کردار (1387)، «بررسی پتانسیل اقلیمی کشت گندم دیم در استان آذربایجان شرقی»، آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 2، صص 483-468. ـ محمدی، حسین (1386)، «آب و هواشناسی کاربردی»، دانشگاه تهران، ص 260. ـ محمدی، حسینمراد (1381)، «تأثیر آب وهوا برکشت سویا در منطقه بندر گز»، مجلهدانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 164، صص 386-367. ـ نصیری محلاتی، مهدی و علیرضا کوچکی (1388)، «پهنهبندی آگرواکولوژیکی گندم در استان خراسان: برآورد پتانسیل و خلأ عملکرد»، پژوهشهای زراعی ایران، 2، صص 709-695. ـ نصیری محلاتی، مهدی و علیرضا کوچکی (1388)، «پهنهبندی آگرواکولوژیکی گندم در استان خراسان: آنالیز ریسک»، پژوهشهای زراعی ایران، 2، صص 307-298. ـ وزارت جهاد کشاورزی، (1392)، «گزارش دفتر آمار و فناوری». -Allen, Richard, Pereira, Luis, Raes, Dirk and Smith, Martin (1998), “Crop Evapotranspiration”,, FAO Irrigation and Drainage Paper, No. 56, 300 p.
-Boogaard, H.L, Eerens, H, Supit, I, van Diepen, C.A, Piccard, I and Kempeneers, P (2002), “CGMS Version 9.2 User Manual and Technical Documentation Draft”, METAMP Methodology Assessment of MARS Predictions Report, 1/3, 180 P.
-Brouwer, C and Heibloem, M (1985), “Irrigation Water Management: Irrigation Water Needs”, FAO, Vol. 3, 102 p.
-Caldiz, D.O, Gaspari, F.J, Haverkort, A.J and Struik, P.C (2001), “Agro-ecological zoning and potential yield of single or double cropping of potato in Argentina”, Agricultural and Forest Meteorology, Vol. 109: 311-320.
-Vera Diaz, Maria and Kaufmann R.K, (2008), “An interdisciplinary model of soybean yield in the AmazonBasin: The climatic, edaphic, and economic determinants”, Ecological Economics, Vol. 65: 420-431.
-Hoogenboom, G,, White, J.W, Jones, J.W. & Boote K.J. (1991), “Dry bean crop groth simulation model”, Florida Agricultural Experiment Station Journal, Vol. 5: 122-141.
-Kandel, Hanse (2010), “Soybean Production”, NDSU Extension Agronomist, 174 p.
-Kassam, Amir and Smith, Martin (2001), “FAO Methodologies on Crop Water Use and Crop Water Productivity”, Expert meeting on crop water productivity, Rome, 1-18.
-Kirda, C, (2002), “Deficit irrigation scheduling based on plant growth stages showing water stress tolerance”, Deficit Irrigation Practices, Vol. 22: 109-112.
-Nogueira, R.B, Boote, K.J. & Sau, F. (2001), “Calibration and use of CROPGRO-soybean model for improving soybean management under rainfed conditions”, Agriculture System, Vol. 68:151-173.
-Rager, Danny (1997), “Soybean Production Handbook”, KansasStateUniversity, First Edition, 33 p.
-Ziaei, A.N & Sepaskhah, A.R. (2003), “Model for simulation of winter wheat yield under dryland and irrigated condition”, Agriculture Water Management, Vol. 58: 1-17. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 9,174 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,826 |