تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,490,208 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,630 |
تأثیر آموزههای تصوّف بر مقتلنگاری واعظ کاشفی در روضة الشّهداء | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 1، دوره 6، شماره 10، فروردین 1394، صفحه 1-32 اصل مقاله (419.5 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): - | ||
نویسندگان | ||
عباس برومند اعلم* 1؛ عباس حسن خانی2 | ||
1استادیار گروه تاریخ /دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) | ||
2دانشآموخته حوزه علمیه و کارشناس ارشد تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی (نویسنده مسئول مقاله) | ||
چکیده | ||
چکیده همزمان با بسط اندیشههای صوفیانه در جهان اسلام از قرن هفتم هجری به بعد و نزدیکی تصوّف و تشیّع به یکدیگر، رویکردهای صوفیانه در مقتلنگاری کربلا بهمانند برخی دیگر از مکتوبات دینی و تاریخی وارد شد. این مطلب بامطالعهی متون مکتوب این دوره و ردیابی شاخصههای اندیشهی تصوّف در این متون قابل بررسی است. در پژوهش حاضر سعی شده با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر پژوهش کتابخانهای به این سؤال پاسخ داده شود که مقتل روضةالشهدا نگاشتهی حسین واعظ کاشفی- قرن دهم هجری- بهعنوان یکی از مقاتل مهم و مشهور واقعهی کربلا، از اندیشههای صوفیانه چه تأثیراتی پذیرفته است؟ در پاسخ مدعای این نوشتار این است که روضةالشهدا که به زبان فارسی نگاشته شده و شامل مناقب و مصائب اهلبیت (ع) خصوصاً امام حسین (ع) است با توجّه به گرایش واعظ کاشفی به طریقت نقشبندی، کاملاً متأثر از گفتمان صوفیانه است؛ بهگونهای که ویژگیهای اندیشهی تصوّف در مباحث مختلفی که نویسنده به آنها اشاره میکند آشکار است. تأثیرپذیری از مقولات صوفیانه حتی باعث برخی تحریفات در روایت واقعهی کربلا در این کتاب شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
واژگان کلیدی: تصوّف؛ حسین واعظ کاشفی؛ روضةالشّهدا؛ کربلا؛ مقتلنگاری | ||
مراجع | ||
منابع و مآخذ − قرآن کریم − ابن اثیر، عزّالدّین (1385 ه.ق)، الکامل فی التّاریخ، بیروت: دار صادر و دار بیروت. − بخاری، ابوبکر محمد بن اسحاق (بیتا)، التّعرّف لمذهب أهلالتّصوّف، تحقیق آرتر جون آربری، بیروت: بیت الورّاق. − ابومخنف، لوط بن یحیی (1387ه.ش)، وقعة الطّف یا مقتل الحسین، تحقیق محمدهادی یوسفیغروی، ترجمه علیمحمد موسویجزایری، قم: انتشارات بنی الزّهرا (س). − اسپناقچی پاشازاده، محمّدعارف (1379ه.ش)، انقلابالإسلام بین الخواصّ و العوامّ، تصحیح رسول جعفریان، قم: انتشارات دلیل. − باخرزی، ابوالمفاخر یحیی (1383ه.ش)، اوراد الاحباب و فصوص الآداب، بهکوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. − برتلس، یوگنی ادواردویچ (1356ه.ش)، تصوّف و ادبیّات تصوّف، ترجمه سیروس ایزدی، تهران: امیر کبیر. − پارسا، محمّد بن محمّد (1381ه.ش)، فصل الخطاب، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. − ___، (1354ه.ش)، قدسیّه (کلمات بهاء الدّین نقشبند)، تهران: کتابخانه طهوری. − پازوکی، شهرام، «تصوّف علوی؛ گفتاری در باب انتساب سلاسل صوفیّه به حضرت علی (ع)»، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، شماره اوّل و دوم، پاییز و زمستان 1379. − تبریزی، شرفالدّین حسین بن فتی (1377 ش)، رشف الالحاظ فی کشف الالفاظ، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران: انتشارات مولی. − جامی، عبد الرحمان (1378 ه.ش)، دیوان جامی، مصحّح اعلاخان افصحزاد، تهران: مرکز مطالعات ایرانی. − جامی عبدالرحمان (1366 ه.ش)، نفحاتالانس من حضراتالقدس، مصحّح مهدی توحیدیپور، تهران: سعدی. − جعفریان، رسول (1383 ه.ش)، تاریخ ایران اسلامی دفتر سوم از یورش مغولان تا زوال ترکمانان، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر. − ___، (1375 ش)، تاریخ تشیّع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری، قم: انصاریان. − حسنزاده آملی، حسن (1378 ه.ش)، ممد الهمم در شرح فصوص الحکم، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و انتشارات اسلامی. − حسینیفسایی، میرزا حسن (1382 ه.ش)، فارسنامه ناصری، تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران: امیر کبیر. − دوغلات، میرزا محمّد حیدر (1383 ه.ش)، تاریخ رشیدی، مصحّح عبّاسقلی غفّاری فرد، تهران: میراث مکتوب. − خوارزمی، تاجالدّین حسین بن حسن (1368 ه.ش)، شرح فصوص الحکم، تهران: انتشارات مولی. − دبیران، حکیمه و تسنیمی، علی، «کاشفی و نقد و بررسی روضة الشهدا»، فصلنامه پژوهشهای ادبی، شماره 20، تابستان 1387. − رادمنش، عطامحمد و همّتی، امیرحسین، «خوارق عادات و انواع آن در تصوف اسلامی»، فصلنامه ادب و عرفان، شماره 6، بهار 1390. − راوندی، مرتضی (1382 ه.ش)، تاریخ اجتماعی ایران، تهران: انتشارات نگاه. − رهنما، زینالعابدین (1346 ه.ش)، ترجمه و تفسیر راهنما، تهران: انتشارات کیهان. − زرّینکوب، عبدالحسین (1382 ه.ش)، ارزش میراث صوفیّه، تهران: مؤسسه امیر کبیر. − سعیدی، گلبابا (1384 ه.ش)، فرهنگ اصطلاحات عرفانی ابن عربی، تهران: انتشارات شفیعی. − سیدین، علی (1387 ه.ش)، پشمینه پوشان فرهنگ سلسله های صوفیّه، تهران: نشر نی. − شیبی، کاملمصطفی (1387 ه.ش)، تشیع و تصوف تا آغار سده ی دوازدهم هجری، مترجم: علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: امیرکبیر. − سمنانی، علاءالدّوله (1369 ه.ش)، مصنّفات فارسی، به اهتمام نجیب مایل هروی، تهران: علمی و فرهنگی. − شیرازی، محمّدمعصوم (1318 ه.ق)، طرائق الحقایق، مصحّح محمّد جعفر محجوب، تهران: کتابخانه سنایی. − شیعی سبزواری، ابوسعید حسن بن حسین (1375 ه.ش)، راحۀ الارواح، به کوشش محمّد سپهری، تهران: اهل قلم. − صحّتی سردرودی، محمّد (1386 ه.ش)، تحریف شناسی عاشورا و تاریخ امام حسین (ع)، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل. − صفا، ذبیح اللّه (1378 ه.ش)، تاریخ ادبیّات در ایران، تهران: انتشارات فردوس. − طهرانی، شیخ آقابزرگ (1408 ه.ق)، الذّریعة إلی تصانیف الشّیعة، قم: ناشر اسماعیلیان قم و کتابخانه اسلامیّه تهران. − قوامیرازی، بدرالدّین (1334 ه.ش)، دیوان قوامی رازی، مصحّح میر جلال الدّین حسینی اُرموی، تهران: چاپخانه سپهر. − قونوی، صدرالدّین (1371 ه.ش)، فکوک، ترجمه محمّد خواجوی، تهران: انتشارات مولی. − کاشانی، عبدالرزّاق (بیتا)، إصطلاحات الصوّفیّه، مصحّح: مجید هادی زاده، تهران: انتشارات حکمت. − کاشفی، حسین بن علی (1362 ه.ش)، انوار سهیلی یا کلیله و دمنه کاشفی، تهران: انتشارات امیر کبیر. − ___، (1390 ه.ش)، روضة الشّهداء، تصحیح: حسن ذوالفقاری و علی تسنیمی، تهران: انتشارات معین. − ___، (1362 ه.ش)، الرّسالةالعلیّة فی الأحادیث النّبویّة، تصحیح: جلال الدّین حسینی اُرموی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. − کاشفی، فخرالدّینصفی (1357 ه.ش)، رشحات عین الحیات، تصحیح: علی اصغر معینیان، تهران: بنیاد نوریانی. − محدّث نوری (1395 ه.ق)، لؤلؤ و مرجان در شرط پلّه اوّل و دوّم منبر روضه خوانان، تهران: دارالکتب الاسلامیّة. − مطهّری، مرتضی (1364 ه.ش)، حماسه حسینی، تهران: انتشارات صدرا. − مولانا، جلالالدّینمحمّد بلخی (1380 ه.ش)، مثنوی معنوی، بر اساس نسخه ی رینولد نیکلسون، تهران: انتشارات ماهرنگ. − میرحامد حسین (1366 ه.ش)، عبقات الأنوار فی إمامة الأئمّة الأطهار، اصفهان: کتابخانه عمومی امام علی (ع). − میسن، هربرت (1387 ه.ش)، حلّاج، ترجمه مجدالدّین کیوانی، تهران: نشر مرکز. − نسفی، عزیزالدّین (1362 ه.ش)، الانسان الکامل، تصحیح ماریژان موله فرانسوی، تهران: کتابخانه طهوری. − هندوشاه استرآبادی، محمدقاسم (1387 ه.ش)، تاریخ فرشته از آغاز تا بابر، تصحیح محمّدرضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,145 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,054 |