تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,900 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,450 |
فاصلهگذاری روایی در منظومههای نظامی | ||
زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
مقاله 5، دوره 68، شماره 231، خرداد 1394، صفحه 77-108 اصل مقاله (564.82 K) | ||
نویسندگان | ||
فیروز فاضلی* 1؛ محمد اصغرزاده2 | ||
1استادیار دانشگاه گیلان- ریاست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گیلان | ||
2دانشجوی دکترا دانشگاه گیلان | ||
چکیده | ||
فاصله گذاری نمایشی به شکل مدوّن، نخستین بار توسط برتولت برشت نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر آلمانی مطرح شد اما ریشة این عنوان به تقسیمبندیهای افلاطون و ارسطو در باب تراژدی و حماسه باز میگردد. ارسطو تراژدی را نمایشی و حماسه را روایی میدانست. از آنجایی که برشت معتقد بود توهم عینیت در نمایش مخاطب را از نگاه مستقل به آن بازداشته و قدرت قضاوت را از او سلب میکند، با نگاه به نظریة ارسطو در باب حماسه و مطالعة داستانهای شرقی نوعی نمایش مبتنی بر روایت و فاصلهگذاری پدید آورد. در ادبیات کلاسیک فارسی نمایشنامهنویسی وجود نداشت و منظومههای حماسی و غناییِ نمایشی در قالبی روایی سروده میشد و این در تضاد با نظریة ارسطو در باب غیرروایی بودن داستانهای تراژیک است؛ در نتیجه آثار غناییِ نمایشی فارسی نیز مانند آثار حماسی برخوردار از فاصلهگذاریهایی است که بیشتر از آنکه دلایلی برشتی داشته باشند، ریشه در سنّت اندیشهای جهان شرق دارند. در این پژوهش بعد از تشریح فاصلهگذاری در حماسة ارسطویی و تئاتر برشتی، فاصلهگذاریهای منظومههای نظامی به عنوان برجستهترین آثار غناییِ نمایشی فارسی مورد تدقیق قرار میگیرند تا از سویی، به استدراک جهان معنایی داستان فارسی پرداخته و از دیگر سو، روایت فاصلهگذارانة این آثار را به عنوان یک نقصان در دوری آنها از عینیت و انسجام نمایشی مورد واکاوی قرار دهیم. | ||
کلیدواژهها | ||
فاصلهگذاری؛ روایت؛ نمایش؛ برشت؛ نظامی | ||
مراجع | ||
- استارمی، ابراهیم و الناز قدوسی شاهنشین، (1392)، «بررسی تطبیقی تئاتر ارسطویی و روایی با استناد به نمایشنامههای ادیپ شهریار اثر سوفکلس و ننه دلاور و فرزندانش اثر برشت»، پژوهشهای ادبیات تطبیقی، شماره2: 1-22. - ایگلتون، تری، (1371)، «برتولت برشت و تئاتر حماسی»، ترجمه فرزین یزدانفر، کلک، شماره29: 238-241. - براکت، اسکار.گ، (1389)، تاریخ تئاتر جهان. ج1. ترجمه هوشنگ آزادیور، تهران: مروارید، چاپ پنجم. - برشت، برتولت، (1357)، زندگی تئاتری من. ترجمه فریدون ناظری، تهران، انتشارات جاویدان. - بینا، (1384)، «نظامی»، دائرهالمعارف اسلام"شاعران پارسی"، (گرداوری توسط انتشارات لیدن ای جی بریل)، ترجمه حمید قهرمانی: 186-213، تهران: انتشارات آدنا. - تسلیمی، علی و سارا کشوری، (1390)، «فاصلهگذاری در بوف کور»، زبان و ادب فارسی(دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)، سال64، شماره224: 43-61. - جولایی، احمد، (1389)، قابلیتهای دراماتیک ادبیات کهن فارسی. تهران: انتشارات افراز. - دامود، احمد، (1387)، اصول کارگردانی تئاتر، چاپ هشتم. تهران: کتاب ماد. - داوسن، س.و، (1386)، درام، چاپ سوم، ترجمه فیروز مهاجر، تهران: نشر مرکز. - رضوی، سید نوراله، (1389)، بررسی داستانهای شاهنامه از نگاه ادبیات نمایشی. مشهد: امید مهر. - رهنما، فریدون، (1381). واقعیتگرایی فیلم، ویراست دوم، تهران: موسسه فرهنگی هنری نوروز. - ریاحی، لیلی، (1376)، قهرمانان خسرو و شیرین، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر. - شمیسا، سیروس، (1389)، انواع ادبی، چاپ چهارم از ویرایش چهارم، تهران: میترا. - علی آبادی، همایون، (1371)، «وجوه اشتراک و افتراق نمایش آیینی و درام معاصر ایران(تعزیه) با تئاتر غرب»، مجله هنر، شماره22: 169-178. - فروزان، فرناز، (1384)، شبح اغواگر شکسپیر(پژوهشی در تأثیر ادبیات پیشین ایرانی بر شکسپیر). مترجم احمد فروزان، تهران: یزدانی. - فنائیان، تاجبخش، (1389)، تراژدی و تعزیه (مقایسه). تهران: دانشگاه تهران. - کازرونی، سید احمد، (1387)، شرح حال شاعران ادب فارسی(همراه با ویژگی ها و نمونه اشعار28 تن از شاعران). تهران: ارمغان. - لوته، یاکوب، (1388)، مقدمهای بر روایت در ادبیات و سینما، چاپ دوم، ترجمه امید نیک فرجام، تهران: مینوی خرد. - معافیِ غفاری، فرزاد، (1385)، «نگاهی به کلان نظریههای درام(ارسطو و برشت)»، رهپویه هنر، شماره1: 34-39. - نظامی گنجوی، الیاس ابن یوسف، (1389)، اسکندرنامه. تهران: نیک فرجام. - ـــــــــــــــــــــــــــــــ ،(1389)، خسرو و شیرین، تصحیح و حواشی: حسن وحید دستگردی(به کوشش سعید حمیدیان)، چاپ یازدهم، تهران: قطره. - ـــــــــــــــــــــــــــــــ ، (1364)، لیلی و مجنون. تصحیح و حواشی: بهروز ثروتیان، تهران: طوس. - ـــــــــــــــــــــــــــــ ، (1364)، هفت پیکر. تصحیح و حواشی: حسن وحید دستگردی(به کوشش سعید حمیدیان)، چاپ هشتم، تهران: قطره. - نکو روح، حسن، (1370)، «تئاتر حماسی برشت و حماسه شاهنامه»، کلک، شماره17: 107-110. - هولتن، اورلی، (1384)، مقدمه بر تئاتر، چاپ سوم، ترجمه محبوبه مهاجر، تهران: سروش. - یاری، منوچهر، (1380)، «ساختار شناسی روایت قصهها و متلهای ایرانی و تاثیر آن بر سینمای کیارستمی»، همکنش زبان و هنر. «فرهاد ساسانی»: 45-68، تهران: حوزه هنری. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,582 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 814 |