تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,274 |
تعداد مقالات | 15,729 |
تعداد مشاهده مقاله | 51,827,833 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,666,430 |
بررسی تغییرات شوری منابع آب زیرزمینی در دشت سراب (با استفاده از نقشه¬های کیفی و GIS) | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 5، دوره 16، شماره 38، بهمن 1390، صفحه 101-122 اصل مقاله (2.07 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسنده | ||
فریبا کرمی* | ||
گروه پژوهش-های جغرافیایی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
دشت سراب به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه که در بین تودة آتشفشانی سبلان در شمال و رشته کوه بزقوش در جـنوب قـرار دارد، دارای ذخایر غـنی آبهای زیرزمینـی مـیباشد. ولی این آبها در مسیر حرکـت از پایکوههای پیرامون به سمت مرکز دشت شور میشوند. در این راستا، مطالعه حاضر سعی دارد ضمن ارزیابی کیفیت شیمیایی آبهای زیرزمینی دشت سراب از نظر مصارف کشاورزی، با ترسیم پراکنش مکانی شوری آبهای زیرزمینی، تغییرات شوری آنها را در یک دورة ده ساله (1387-1378) بررسی کند. برای این منظور نتایج تجزیه شیمیایی نمونه آب 45 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق، شامل پارامترهای (EC)، (SAR) و (Cl) در خرداد ماه 1378 و 1387 مقایسه شدند و با استفاده از نرمافزار Arc/GIS پراکنش شاخصهای کیفی مزبور در دشت سراب با ترسیم نقشههای کیفی (شامل نقشههای هم ارزش EC، SAR و Cl) نشان داده شدند. نتایج این بررسی نشان میدهد که آبهای زیرزمینی با شوری کم و خیلی کم به پایکوههای ارتفاعات اطراف دشت اختصاص دارند و به سمت مرکز و غرب دشت بر میزان شوری آنها افزوده میشود. همچنین تغییرات شاخص EC در منطقه مشخص میکند که میزان آبهای زیرزمینی شیرین از خرداد 1378 تا 1387 تنزل یافته است. در عوض در این مدت مقدار آبهای با شوری کم 5/14 درصد افزایش نشان میدهد. در این دوره از آبهای زیرزمینی شور هم در حدود 7/6 درصد کاسته شده و بر میزان آبهای خیلی شور افزوده شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تغییرات شوری؛ منابع آب زیرزمینی؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ دشت سراب | ||
مراجع | ||
1ـ احسانی، مهرزاد؛ خالدی، هومن (1382)، «شناخت و ارتقای بهرهوری آب کشاورزی به منظور تأمین امنیت آبی و غذایی کشور»، یازدهمین همایش کمیتة ملی آبیاری و زهکشی ایران، صص 18-1. 2ـ جداری عیوضی، جمشید (1361)، «کویر کبودان»، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی 18، صص 28-1. 3ـ حجیآبادی، سیدحسن، اسماعیلنژاد، احسان، کمالی، غلامرضا، رحیمیپور، غلامرضا (1386)، «کاربرد سامانه GIS در تحلیل کیفی و کمی آبهای زیرزمینی نیشابور»، مجموعه مقالات اولین کنگره زمینشناسی کاربردی ایران، مشهد، ایران، صص 454-447. 4ـ روزنامه سرمایه (1387)، [1387www.Sarmayeh,nethttp:// ]. 5ـ زهتابیان، غلامرضا، سرابیان، لیلی (1383)، «بررسی علل شورشدن آب و خاک در دشت گنبد ـ آلاگل»، بیابان، جلد 9، شماره 2، صص 181-169. 6ـ زهتابیان، غلامرضا، امیری، بهرام (1383)، «بررسی تغییرات شوری در اراضی کشاورزی شهرستان خدابنده»، بیابان، جلد 9، شماره 1، صص 12-1. 7ـ زهتابیان، غلامرضا؛ احمدی، حسن؛ ترابی، سیدرضا؛ سوری، مهشید (1384)، «بررسی عوامل شور شدن آب و خاک در منطقه برم دامغان»، بیابان، جلد10، شماره 2، صص 291-279. 8ـ دادرسی، ابوالقاسم؛ یمانی، مجتبی؛ پاکپرور، مجتبی؛ داورزنی، زهرا (1385)، «بررسی روند تغییرات شوری خاک با استفاده از دادههای سنجش از دور و سامانههای اطلاعات جغرافیایی در ناحیه گرم و خشک شهرستان سبزوار»، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 7، صص 184-173. 9ـ سازمان مدیریت منابع آب ایران (1387)، «نتایج تجزیه شیمیایی چاههای نمونه دشت سراب»، آب منطقهای استان آذربایجان شرقی. 10ـ سبزواری، مهدی (1387)، «افت سطح آب زیرزمینی، یک مشکل جهانی»، سایت خبری وزارت نیرو [www.wnn.ir]. 11ـ علویپناه، سیدکاظم (1380)، «مـطالعه پدیدههای طـبیعی با اسـتفاده از روش تـجزیه به مولفههای اصلی»، مجله منابع طبیعی ایران، جلد 54، شماره 3، صص232-221. 12ـ کردوانی پرویز (1386)، «منابع و مسائل آب در ایران»، آبهای شور، جلد دوم، انتشارات دانشگاه تهران. 13ـ وزارت نیرو (1377)، «مطالعات پتانسیل آبهای زیرزمینی دشت سراب و بهرهبرداری بهینه از آنها»، جلد چهارم. Bennetts, B.A., Webb, J.A., Stone, D.J., Hill, D.M. (2006), “Understanding the Salinisation Process for Groundwater in an Area of South-eastern Australia”, Journal of Hydrology 323, 178-192.
Dent, D., (2007), Environment Grophyscs Mapping Salinity and Water Resources”, International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 9, 130-136.
Ghosh, N.G., Sharma, K.D. (2006), “Groundwater Modeling and Management”, Capital Publishing Company.
Ghyoumina, J. Mohseni Saravi, M. Feiznia, S. Nouri, B and Malekian, A. (2007), Application of GIS Techniques to Determine Areas Most Suitabale for Artificial Groundwater Recharge in Southern Iran, Journal of Asian Earth Sciences, Vol.30(2): 364- 374.
Harrington, N.M., Herczeg, A.L., Salle, C. 2008. Hydrological and Geochemical Processes Controlling Variation in Na, Mg, Cl, So4, Groundwater Brines, South Eastern Australia, Chemical Geology 251, 8-19.
Langford, R.P., Rose, J.M., White, D.E. (2009), “Groundwater Salinity as a Control on Development of Ealian Landscape: White Sands of New Mexico”, Geomorphology, 105, 39-49.
Li, S., Zhang, Q. (2008), “Geochemistry of UpperHanRiver Basin”, Chaina, Applied Geochemstry, 23, 3535-3544.
Martos. F., Bosch, A.P., Calaforra, J.M. (1999), “Hydrogeochemical Processes in an Arid Region of Europe”, Almeria, SE Spain, Applied Geochemisrty, 14, 735-745.
McNeil, V.H., Cox, M.E., Perda, M. (2005), “Assessment of Chemical Water Types and Their Spatial Variation Using Multi-stage Cluster Analysis”, Queenland Australian, Journal of Hydrology, 310, 181-200.
Mencio, A., Mas Pla, J. (2008), “Assessment by Multivariate Analysis of Groundwater Surface Interactions in Urbanized Mediterranean Streams”, Journal of Hydrology, 352: 355-366.
Tood, D.K. (1980), “Groundwater Hydrology”, John wiely and Sons.
Yaouti, F., Mandour, A., Khattach, D., Benavente, J., Kaufman, O. (2009), “Salinization Prossesses in the Unconfines Aquifer of Bou-Areg (NE Morocco)”, Ageostastistical, Geochemical and Tomographic Study, Applied Geochemistry, 24, 16-31. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,791 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,573 |