تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,203 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,216,890 |
بررسی تأثیر هوازدگی بر هیدروژئوشیمی رودخانههای زهکشکننده سنگهای آتشفشانی (مطالعه موردی: رودخانه بیدخوان واقع در جنوبشرق بردسیر کرمان) | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 9، دوره 19، شماره 53، مهر 1394، صفحه 203-226 اصل مقاله (1.74 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سارا شیخ فخرالدینی* 1؛ احمد عباس نژاد2 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد زمینشناسی زیست محیطی، دانشگاه شهید باهنر کرمان. | ||
2دانشیار بخش زمینشناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان. | ||
چکیده | ||
چکیده رودخانه بیدخوان کالدرای آتشفشان غیرفعال بیدخوان را زهکش میکند که در 40 کیلومتری جنوبشرق بردسیر کرمان واقع شده است. هدف این تحقیق تعیین منشأ عناصر و ترکیبات محلول در آب و ارزیابی تأثیر هوازدگی شیمیایی بر کیفیت آب آن است. بدین منظور تعداد 12 نمونه از نقاط مختلف مسیر این رودخانه برداشت و هدایت الکتریکی (EC)، pH و درجه حرارت آنها در صحرا و غلظت یونهای اصلی و چند فلز سنگین با روشهای استاندارد آزمایشگاهی تعیین گردید. پس از کنترل صحت و دقت نتایج آنالیز، از نـمودار پایپر، نسبتهای یونی و تـکنیکهای آماری (آنالیز چندمتغیره، آنالیز خوشهای و ماتریس همبستگی) برای تحلیل و تفسیر دادهها استفاده شد. برمبنای آن، تمامی نمونهها در محدوده آبهای با سختی موقت قرار داشته و تیپ آنها بیکربناته کلسیک و بیکربناته منیزیک میباشد. نسبتهای یونی هوازدگی سیلیکات را نشان میدهند. در تفسیر فاکتورها، کاتیونهای لیتیم، استرانسیم، باریم، کلسیم، سدیم و منیزیم و آنیونهای بیکربنات، سولفات و کلرید در فاکتور 1 قرار گرفتند که منشأ کاتیونها هوازدگی سیلیکات، منشأ عمده کلرید آب باران، منشأ بیکربنات گاز دیاکسیدکربن هوا و خاک و منشأ سولفات آب باران و احتمالاً تا حدی هوازدگی پیریت در نظر گرفته میشود. آهن، منگنز و آلومینیوم هر سه در فاکتور 2 قرار دارند که بهمعنی منشأ یکسان است (هوازدگی سیلیکاتهای تیره). لذا منبع اصلی کاتیونهای اصلی و فلزات سنگین هیدرولیز سیلیکاتهای منطقه است. براساس ترکیب شیمیایی آب، هم سیلیکاتهای روشن و هم تیره، نقش داشتهاند. این امر با تنوع جنس سنگهای تشکیلدهنده این آتشفشان هماهنگی دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
هوازدگی شیمیایی؛ هیدروژئوشیمی؛ رودخانه بیدخوان؛ سنگهای آتشفشانی | ||
مراجع | ||
منابع ـ احمدیپور، حمید (1372(، «بررسی دینامیزم فعالیتهای آتشفشانی کوه مزاحم (شهربابک)»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 366 صفحه. ـ ایبای، جینلسون (2004)، «مبانی زمین شیمی زیستمحیطی»، ترجمه فریدمر، سروش مدبری و گیتی فرقانی تهرانی، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول، دانشگاه شیراز، 670 صفحه. ـ خلیلیمبرهن، شهرام (1390)، «آتشفشانشناسی، ژئوشیمی و پتروژنز آتشفشان بیدخوان واقع در جنوب بردسیر- استان کرمان»، رساله دکترا، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، 265 صفحه. ـ درویش زاده، علی (1383)،« آتشفشانها و رخسارههای آتشفشانی»،انتشارات دانشگاه تهران، 587 صفحه. ـ راشت، محمدحسین و سیف، عبدالله (1373)، «دیاپیریسم و نقش آن در آلودگی رودخانه دایکی»، نهمین کنگره جغرافیدانان ایران، دانشگاه تبریز، صص 88-87. ـ شهسواریپور، ناهید؛ اسماعیلیساری، عباس؛ صالحی، آزاده؛ موسویکشکا؛ معصومه و ملازاده، نسترن (1386)، «بررسی کیفیت آب رودخانه هراز جهت آبیاری و تعیین منابع آلوده کننده آب رودخانه»، نهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر، صص 167-166. ـ عطاپور، حبیبه؛ طاهری، مژگان و رحمانی، فرح (1389)، «ژئوشیمی زیست محیطی سنگ، خاک، آب و گیاه در محدوده ورقه 1:50000 کرمان با نگرشی بر زمینشناسی پزشکی»، وزارت صنایع و معادن، 496 صفحه. ـ عطاپور، حبیبه (1386)، «تکوین ژئوشیمیایی و متالوژنی سنگهای آذرین پتاسیمدار در کمربند آتشفشانی - نفوذی دهج- ساردوئیه استان کرمان با نگرش ویژه به عناصرخاکی»، رساله دکترای دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنرکرمان، 401 صفحه. ـ علیزاده، امین (1385)، «اصول هیدرولوژی کاربردی»، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ بیستم، 807 صفحه. ـ مهدوی، محمد (1384)، «هیدرولوژی کاربردی»، جلد دوم، انتشارات دانشگاه تهران، 441 صفحه. ـ میسون، برایان و کارلتون ب.مر (1982)، « اصول ژئوشیمی»، ترجمه فریدمر و اصغر شرفی، مرکز نشر دانشگاه شیراز، چاپ هفتم، دانشگاه شیراز، 566 صفحه. ـ هوشمند، عبدالرحیم؛ سیدکابلی، حسام و دلقندی، مهدی (1386)، «مطالعه وضعیت کیفی آب رودخانهها با استفاده از شاخصهای کیفیت آب WQI)،OWQI ، (CWQI (مطالعه موردی: بازه ملاثانی- اهواز رودخانه کارون)»، نهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر، صفحه 128. ـ یوسفی، جابر و مرادیان، عباس (1391)، «الگوی کانهزایی کانسار مس- طلا چهارگنبد (سیرجان)، با استفاده از مطالعات کانی شناسی، دگرسانی، ژئوشیمیایی و آزمونهای آماری چندمتغیره»، مجله زمین شناسی اقتصادی، شماره 1، جلد 4، صص 153-135. - Ahmad, T., Khanna, P.P., Chakrapani, G.J., Balakrishnan, S., (1998), “Geochemical characteristics of water and sediment of the Indus river, Trans-Himalaya, India: constraints on weathering and erosion, Journal of Asian Earth Sciences, Vol. 16, pp. 333-346.
- Anazawa, K., Ohmori, H., (2001), “Chemistry of surface water at a volcanic summit area, Norikura, Central Japan: Multivariate statistical approach”, Chemosphere, No 45: 807-816.
- Anazawa, K., Yoshida, M., (1996), “Multivariate analysis of Japanese volcanic rocks: Volatile and major elements”,J.Geochem, No. 30: 355-372.
- Dimitrijevic, M.D., (1973), “Geology of Kerman Region:Geological. survey of Iran”, Rep.Noyu/52, 334p.
- Gibbs, R.J., (1972), “Water Chemistry of the Amazon River”, Geochemica et Cosmochemica Acta, Vol. 36, pp 1061-1066- Hounslow, A.W., (1995), WATER QUALITY DATA: Analysis and Interpretation, Lewis Publishers, 397p.
- Khalili, Sh., Viccaro, M., Cristofolini, R., Ahmadipour, H., (2008), “Differentiation of high-K calcalkaline magmas at Mount Bidkhan volcano (Central Iranian Volcanic Belt)”, Geochemica and Cosmochemica Acta. Specialsupplement, A467.
- Likens, G.E., Borman, F.H., Pierce, R.S., Eaton, J.S., Johnson, N.M., (1977), “Biogeochemistry of a Forested Ecosystem”, Springer-Verlag, 135p.
- Miller, W.R., Drever, J.K., (1977), “Chemical weathering and related controls on surface water chemistry in the Absarok Mountains, Wyoming”, Geochemica etCosmochemica Acta, Vol. 41, pp. 1693-1702.
- Reeder, S.W., Hitchon, B., Levinson, A.A., (1972), “Hydrogeochemistry of the surface waters of the Mackenzie River drainage basin, Canadai I. Factors controlling inorganic composition”, Geochemica et cosmochemica Acta, Vol. 36, pp. 825-865.
- Rose, A.W., Hawkes, H.E., Webb, J.S., (1979),“Geochemistry in Mineral Exploration”, Academic Press, 2nd edition, London, p. 657.
- Ryu, J.S., Lee, K.S., Chang, H.W., Shin, H.S., (2008), “Chemical weathering of carbonates and silicates in the Han River basin, South Korea”, Chemical Geology, 247, 66-80.
- Sakurai, T., Kazuo, K., Yamada, T., (1998),” Characteristics of river water quality in relation to geological environments at the eastern foot of the Hida Mountains”, Jpn, J. Limnol, No 59, 87-100.
- Selinus, O., (2005), “Essentials of Medical Geology,Impact of the Natural Environment on Public Health”, Elsevier, Academic Press, 811p.
- Shahabpour, J., (2007), “Island Arc Affinity of the Central Iranian Volcanic Bell”, Journal of Asian Earth Sciences, No. 30, pp. 625-665
- Takamura, M., (1985), “Classification of river waters in different parent rocks from their chemical compositions”, Jpn, J. Limnol, No 46, 128-134
- Temel, A., Gundogdu, M.N., Gourgaud, A., (1998),” Petrological and geochemical characteristic of Cenozoic high-k calc-alkaline volcanism in konya, Central Anatolia, Turkey”, J. Volcanology and Geothermal Research, 85, 327-354.
- Wang, D., Sanudo Wilhelmy, S.A., (2009), “Vanadium speciation and cycling in coastal waters”, Marine Chemistry, 117, 52-58.
- Weeks, A., (1961), “Mineralogy and Geochemistry of vanadium in the Colorado Plateau”, J. Less-Common Metals, No. 3, pp. 443-450.
- Wehrli, B., Stumm, W., (1989), “Vanadyl in natural waters: adsorption and hydrolysis promote oxygenation”,Geochem. Cosmochim, Acta 53, 69-77.
- Wu, L., Huh, Y., Qin, J., Du, G., Van Der Lee, S., (2005), “Chemical weathering in the Upper Huang He (Yellow River) draining the eastern Qinghai-Tibet Plateau”, Geochimica et Cosmochimica Acta, Vol. 69, No. 22, pp. 5279-5294. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,651 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,718 |