تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,266 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,216,898 |
تحلیلی بر استفاده از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره و بهینهسازی چندهدفه برای مکانیابی جغرافیایی مدارس، مطالعه موردی منطقه 17 تهران | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 3، دوره 19، شماره 53، مهر 1394، صفحه 49-68 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سارا بهشتی فر* 1؛ عباس علیمحمدی2 | ||
1استادیار دانشکده عمران، گروه نقشهبرداری، دانشگاه تبریز. | ||
2دانشیار دانشکده مهندسی نقشهبرداری، گروه GIS، دانشگاه صنعتی خواجهنصیرالدین طوسی. | ||
چکیده | ||
رشد جمعیت، استقرار مراکز خدماتی جدید مختلف از جمله مراکز آموزشی را ضروری میسازد. یکی از گامهای اساسی در استقرار این مراکز، انتخاب مکان بهینه برای آنها با توجه به اهداف و معیارهای مختلف است؛ بهگونهای که ضمن برخورداری مراکز از توزیع فضایی مناسب و تخصیص متعادل، ناسازگاری بین کاربریها نیز در سطح منطقه تا حد ممکن کاهش یابد. افزایش تعداد معیارها و عوامل مؤثر، منجر به پیچیدهتر شدن مسأله میشود و استفاده از روشهای قوی و کارآمد را ضروری میسازد. در این پژوهش بهمنظور تعیین مکانهای مناسب جهت استقرار چندین مدرسه ابتدایی دخترانه در بخشی از منطقه 17 تهران و تخصیص آنها به دانشآموزان، از قابلیتهای سیستم اطلاعات جغرافیایی[1]، روشهای تصمیمگیری چندمعیاره[2] و رویکرد بهینهسازی تکاملی چندهدفه[3] استفاده شده است. برای انجام بهینهسازی، اصل عدالت در دسترسی، تعادل ظرفیت مدارس و نیز تناسب و مطلوبیت مکانهای انتخابی با توجه به موقعیت کاربریهای سازگار و ناسازگار مدنظر قرار گرفته است. بهدلیل استفاده از یک روش تکاملی چندهدفه، نتایج تحقیق به جای یک پاسخ، شامل چندین پاسخ بهینه است. در این تحقیق پنج پاسخ بهطور نمونه انتخاب و بررسی شدند. در حالتی که مکانها از سازگاری و مطلوبیت بالایی برخوردار بودهاند، تابع تعادل ظرفیت وضعیت مناسبی نداشته است. در بهترین پاسخ مربوط به تابع عدالت در دسترسی، مکانهای پیشنهادی از توزیع فضایی مناسبی برخوردار هستند اما مطلوبیت و سازگاری آنها چندان مناسب نیست. مکانهای مربوط به بهترین پاسخ تابع تعادل ظرفیت نیز از نظر مطلوبیت و سازگاری ضعیف هستند. در هر صورت تصمیمگیرندگان میتوانند پاسخهای بهینه را از دیدگاههای مختلف با یکدیگر مقایسه و پاسخ نهایی را با توجه به اهمیت نسبی هر یک از اهداف از بین آنها برای پیادهسازی انتخاب نمایند. | ||
کلیدواژهها | ||
مکانیابی و تخصیص؛ تصمیمگیری چندمعیاره؛ بهینهسازی چندهدفه؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی | ||
مراجع | ||
منابع ـ تقوایی، مسعود؛ رخشانینسب، حمیدرضا (1389)، «تحلیل و ارزیابی مکانگزینی فضاهای آموزشی شهر اصفهان»، برنامهریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، 14(3 (پیاپی 67)، 73-95. ـ جاوری، مجید؛ شاهیوندی، احمد؛ اللهدادی، نورالدین؛ سلطانی، مرضیه (1389)، «استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مکانیابی مراکز آموزش عالی (نمونه موردی: دانشگاه پیام نور خرمآباد)»، دو فصلنامه جغرافیا و برنامهریزی منطقهای، شماره1، 3-22. ـ صالحی، رحمان؛ رضاعلی، منصور (1384)، «ساماندهی فضایی مکانهای آموزشی (مقطع متوسطه) شهر زنجان به کمک GIS» ، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، شماره 52، 82-94. ـ عطائی، محمد (1389)، «تصمیمگیری چندمعیاره»، چاپ اول، شاهرود، دانشگاه صنعتی شاهرود. ـ فرجزاده، منوچهر، رستمی، مسلم (1383)، «ارزیابی و مکانگزینی مراکز آموزش شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: شهرک معلم کرمانشاه)»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 8، شماره 1، 133-152. ـ فرجزاده، منوچهر؛ سرور، هوشنگ (1381)، «مدیریت و مکانیابی مراکز آموزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: فضاهای آموزشی منطقه 7 تهران)»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 67، 79-90. ـ فرهادی گوکه، رودابه؛ پرهیزکار، اکبر (1381)، «تجزیه و تحلیل توزیع فضایی و مکانیابی مدارس ابتدایی منطقه 6 شهر تهران با استفاده از GIS» ، مدرس، دوره 6، شماره2، 97-115. ـ قدسیپور، سیدحسن (1382)، «مباحثی در تصمیمگیری چندمعیاره، برنامهریزی چندهدفه (روشهای وزندهی بعد از حل)»، چاپ اول، تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر. ـ ولیزاده، رضا (1386)، «مکانیابی مراکز آموزشی دبیرستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (نمونه موردی: شهر تبریز)»، نشریه علوم جغرافیایی، شماره 10، 59-87. - Deb, Kalyanmoy, Pratap, Amrit, Agarwal, Sameer, Meyarivan, T., (2002), “A Fast and Elitist Multi-objective Genetic Algorithm: NSGA-II, IEEE” Transactions on Evolutionary computation, 6, No. 2.
- Konak, Abdullah, Coit, David W., Smith, Alice E. Multi-objective, (2006), “Optimization Using Genetic Algorithms, Reliability Engineering and System Safety” 91992-1007.
- Li, Xia, Yeh, Anthony Gar-On, (2005), “Integration of Genetic Algorithms and GIS for Optimal Location Search”, International Journal of Geographical Information Science, 19, 581-601.
- Samad, Abd. Manan, Hifni, Nurhanim Ahmad, Ghazali, Rosmadi, Hashim, Khairil Afendy, Disa, Norshafinaz Mohd, Mahmud, Sazal, (2012), “A Study on School Location Suitability Using AHP in GIS Approach, Signal Processing and its Applications (CSPA)”, IEEE 8th International Colloquium on Melaka, 393-399.
- Zanjirani Farahani, Reza, Asgari, Nasrin (2007), “Combination of MCDM and Covering Techniques in a Hierarchical Model for Facility Location: A Case Study”, European Journal of Operational Research, 176, 1839-1858. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,698 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,299 |