تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,815 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,403 |
تحلیلی بر اسکان غیررسمی و تعیین ضریب تأثیر عامل¬ها با استفاده از مدل تحلیل مسیر؛ مورد شناسی: شاطرآباد کرمانشاه | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 1، دوره 16، شماره 41، آبان 1391، صفحه 1-22 اصل مقاله (895.87 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
عیسی ابراهیم زاده1؛ مصطفی صیدی* 2 | ||
1جغرافیا و برنامه ریزی شهری ـ منطقه ای | ||
2دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
چکیده | ||
یکی از مسایل مبتلا به شهرهای بزرگ، اسکان غیررسمی است. کمبود زمین مناسب و ساخت و ساز با قیمت زیاد در کنار رشد سریع جمعیت و در نتیجه روند فزاینده تقاضا برای مسکن شهری موجب گردیده تا عملاً دسترسی اقشار کم درآمد و حتی متوسط، به بازار زمین و مسکن کاهش یافته و زمینه ساخت و سازهای نامناسب را در بخش غیررسمی شهری گسترش بخشد. محله شاطرآباد از جمله مناطقی از شهر کرمانشاه است که در معرض ساخت و سازهای بیضابطه قرار گرفته و از بافت فضایی ـ کالبدی نامناسبی برخوردار است. ساخت و سازهای غیراصولی، تراکم بالا، بافت اجتماعی روستایی، محیط شهری نامطلوب و کمبود خدمات شهری از جمله مسایل مبتلا به این محله میباشند. در این مقالهمتغیرهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی مؤثر در پدید آمدن اسکان غیررسمی در محله شاطرآباد و اثرات فضایی ـ مکانی آن بررسی شده است. یافتههای این پژوهش بیانگر آن است که ده عامل به عنوان مهمترین عوامل تأثیرگذار در پدید آمدن محله شاطرآباد نقشآفرین بوده؛ و با استفاده از تکنیک رگرسیون، ضریب تأثیرگذاری هر یک از این عوامل مشخص و با استفاده از مدل «تحلیل مسیر» چگونگی تأثیرگذاری این عوامل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از مدل تحلیل مسیر بیانگر آن است که در پدید آمدن محله شاطرآباد به ترتیب دو دسته عوامل قبل از مهاجرتهای روستا ـ شهری از جمله؛ مالکیت اولیه، چگونگی مهاجرت، سال مهاجرت و شغل قبلی همچنین عوامل بعد از مهاجرت شامل؛ شغل فعلی، مسأله مالکیت، دلایل سکونت، پروانه ساخت و درآمد دارای بیشترین تأثیرگذاری میباشند. در مجموع با محاسبه ضریب تأثیر متغیرهای مختلف و مستقل تأثیرگذار و با تفکیک آنها از یکدیگر، مشخص گردید که عوامل قبل از مهاجرت روستاییان به شهر به میزان 5/57 درصد و عوامل بعد از مهاجرت به میزان 5/42 درصد در پدید آمدن محله شاطرآباد تأثـیرگذار بودهاند. اینک چنانچه برنامهریزان و سیاستگذاران درصدد حل مشکلات ناشی از اسـکان غـیررسمی در شهرها هستند، میبایست ریشههای آن را در عوامل تأثیرگذار قبل از مهاجرت و در روستاها جستجو نمایند و پس از حل این ریشهها به حل مشکلات فعلی اسکان غیررسمی بپردازند | ||
کلیدواژهها | ||
مهاجرت؛ اسکان غیررسمی؛ مدل تحلیل مسیر؛ شاطرآباد؛ کرمانشاه | ||
مراجع | ||
1- ابراهیمزاده، عیسی (1380)، «مهاجرتهای روستایی و علل و پیامدهای آن، نمونه: استان سیستان و بلوچستان»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره پیاپی 60، بهار 1380، مشهد . 2- ابراهیمزاده، عیسی؛ بریمانی، فرامرز؛ نصیری، یوسف (1383)، «حاشیهنشینی، ناهنجاریهای شهری و راهکارهای تعدیل آن»، موردشناسی: کریمآباد زاهدان، مجله جغرافیا و توسعه، سال دوم، شماره پیاپی 3، انتشارات دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان. 3-ایراندوست، کیومرث (1386)، «یاس و امید در سکونتگاههای غیررسمی»، نمونه موردی شهر کرمانشاه، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 26. 4- اطهاری، کمال (1374)، «حاشیهنشینی در ایران، علل و راهحلها»، مجموعه مقالات دومین سمینار سیاستهای توسعه مسکن در ایران، جلد اول. 5- امکچی، حمیده (1381)، «ابـزارهای حقوقی و قانونی مؤثر بر بـرونفکنی جمعیت و بروز حاشیهنشینی در برنامههای پنجساله توسعه اقتصادی ـ اجتماعی کشور»، فصلنامه عمران و بهسازی شهری، هفتشهر، انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی هفتشهر، شماره نهم و دهم. 6- برآبادی، محمود (1381)، «حاشیهنشینی پدیدهای به قدمت شهرنشینی»، ماهنامه شهرداریها، سال چهارم، شماره 45. 7- پاگ، سدریک (1383)، «شـهرهای پایدار در کـشورهای در حال توسعه»، تـرجمه ناصر محرمنژاد، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری، تهران. 8- حسینزادهدلیر، کریم (1370)، «حاشیهنشینی در جستجوی معنی و مفهوم»، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال پنجم، شماره 9 و 8. 9- خاتم، اعظم (1381)، «سهم مردم، سهم دولت در طرحهای توانمندسازی و بهسازی، تجربه جعفرآباد کرمانشاه»، فصلنامه هفت شهر، سال سوم، شماره 10- 9. 10- دیکنز، پیتر (1377)، «جامعهشناسی شهری: جامعه، اجتماع محلی و طبیعت انسانی»، ترجمه حسین بهروان، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد. 11- ربانی، رسول و دیگران (1381)، «حاشیهنشینی، مشارکت و مسایل اجتماعی شهری»، فصلنامه فرهنگ اصفهان، شماره 23 و 24. 12- ربانی، رسول؛ عریضی، فروغالسادات؛ وارثی، حمیده؛ حسینی، محمدرضا (1385)، «بررسی عوامل مؤثر بر شکلگیری مسأله حاشیهنشینی و پیامدهای اجتماعی آن در شهر اهواز»، مجله جغرافیا و توسعه، سال چهارم، شماره پیاپی 7، انتشارات دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان. 13- رفیعپور، فرامرز (1377)،« توسعه و تضاد، انتشارات علمی»، تهران. 14- رضوی، سیدحسن (1382)، «روستا، فقر، توسعه»، نشر فرازان، تهران 15- زاهد زاهدانی، سعید (1369)، «حاشیه نشینی»، انتشارات دانشگاه شیراز، شماره 162. 16- هیراستکار. جی.کی (1376)، «درآمدی بر مبانی برنامهریزی شهری»، ترجمه محمد سلیمانی و احمدرضا یکانیفر، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت معلم. 17- شکوئی، حسین (1373)، «دیدگاههای نو در جغرافیای شهری»، جلد اول، انتشارات سمت، تهران. 18- صرافی، مظفر (1381)، «مهاجرت داخلی و مسأله مدیریت شهری»، فصلنامه مدیریت شهری، انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور، سال سوم، شماره10. تهران. 19- صیدی، مصطفی (1387)، «برنامهریزی و ساماندهی اسکان غیررسمی در شهرها، نمونه مطالعاتی: شاطرآباد کرمانشاه»، پایاننامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده جغرافیا و برنامهریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان. 20- عابدین درکوش، سعید (1372)، «درآمدی بر اقتصاد شهری»، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم. تهران. 21- کلانتری، خلیل (1385)، «پردازش و تحلیل دادهها در تحقیقات اجتماعی ـ اقتصادی»، نشر شریف، تهران، 22- گیلبرت، آلن؛ گالگر. ژوزف (1375)، «شهرها، فقر و توسعه شهر نشینی در جهان سوم»، ترجمه پرویز کریمی ناصری، انتشارات شهرداری تهران. 23- گِر، تدا رابرت (1377)، «چرا انسانها شورش میکنند»، ترجمه علی مرشدیزاده، پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران. 24- متوسلی، محمدمهدی؛ اسماعیلزاده، حسن (1385)، «رشد و پراکنش جمعیت در مناطق کلانشهری»، نمونه موردی؛ منطقه کلان شهری تهران؛ فصلنامه مدیریت شهری، سال پنجم، شماره 18. 25- مجله جهاد (1366)، «تعریف و مفهوم حاشیهنشینی و گسترش حاشیهنشینی در جهان»، شماره 104. 26- مرکز آمار ایران، «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1335 تا 1385». 27- مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران (1373)، «حاشیهنشینی در ایران»، وزارت مسکن و شهرسازی، علل و راهحلها، گزارش مرحله دوم. 28- مهندسین مشاور تدبیر شهر (1382)، «طرح امکانسنجی ارتقاء شهر نگر بافتها و محلات دارای اسکان نامتعارف در کرمانشاه»، گزارش مقدماتی، جلد اول. 29- هادیزاده بزاز، مریم (1382)، «حاشیه نشینی و راهکارهای ساماندهی آن در جهان»، انتشارات شهرداری مشهد. 30- هرسیون، پل (1364)، «درون جهان سو»، ترجمه شاداب وجدی، انتشارات فاطمی، تهران. 31- هولندر، ادوین پل (1378)، «روانشناسی اجتماعی: رهبری و قدرت تأثیر ارتباط جمعی بر افکارعمومی و فعالیت سیاسی»، ترجمه احمد رضوانی، نشر شرکت بهنشر، مشهد. 32- Clinard, Marshal. B, (1966), “Slum and Community Development”, The Free Press, New York.
33- Gilbert, A& Gurgler, J. (1992), “Cities Poverty and Development”, (2ud Ed) DEPT. of Geography Research Paper Series 10, Durham 1969.
34-Park, Robert E, (1928), “Human Migration and Marginal Man”, American Journal of Sociology, Vol. 33. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6,222 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,124 |