آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 734 |
| تعداد مقالات | 8,011 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,805,455 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,283,676 |
ارزیابی توان محیطی استان آذربایجان غربی برای کشت کلزا بر اساس روش AHP و مدل TOPSIS | ||
| نشریه جغرافیا و برنامه ریزی | ||
| مقاله 7، دوره 19، شماره 52، تابستان 1394، صفحه 141-161 اصل مقاله (9.69 MB) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
علی محمدخورشیددوست  1؛ بهروز سبحانی 2؛ کامل آزرم* 3؛ جمال امینی* 4
| ||
| 1گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز | ||
| 2گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
| 3اقلیم شناسی دانشگاه تبریز | ||
| 4سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| کلزا با اختصاص 15 درصد کل تولید روغن گیاهی در جهان بعد از سویا و نخل روغنی، مقام سوم را در بین دانههای روغنی بهخود اختصاص داده است. اقلیم، توپوگرافی، خاک و استعداد اراضی از مهمترین مولفههای محیطی هستند که استعداد و قابلیت تولید محصول زراعی در یک منطقه به آنها وابسته است. در این تحقیق سعی شده است با ارزیابی تناسب اراضی بر اساس این معیارها، اراضی مستعد کـشت کلزا در سطح استان آذربایجان غربی شناسایی شـود. در تحقیق حاضر از دادههای اقلیمی از قبیل دما، بارش، درجه روز، رطوبت نسبی، تعداد روز یخبندان، و ساعات آفتابی، ایستگاههای سینوپتیک و بارانسنجی سطح استان از بدو تاسیس تا سال 1388 مربوط به هر یک از مراحل فنولوژیکی رشد کلزا و دادههای منابع زمینی از قبیل لایههای توپوگرافی، قابلیت اراضی، عمق خاک و کاربری اراضی، استفاده شده، و مطالعه و بررسی هر یک از آنها در رابطه با نیازهای اقلیمی و اکولوژیکی کلزا صورت گرفت. سپس با استفاده از روش واسطهیابی کریجینگ در نرمافزار Arc GIS 9.3 هر یک از نقشههای عناصر اقلیمی تهیه و لایههای اطلاعاتی طبقهبندی شدند. به منظور اولویتبندی و ارزیابی معیارها و لایههای اطلاعاتی در رابطه با هم و تعیین وزن آنها از روش AHP استفاده شد. سپس ترکیب و تحلیل فضایی اطلاعات با استفاده از مدل TOPSIS در محیط GIS صورت گرفت و لایه نهایی ارزیابی توان محیطی برای کشت کلزا تهیه شد. بر اساس نتایج به دست آمده، اراضی استان از نظر پتانسیل اقلیمی و محیطی برای کشت کلزا به چهار طبقه خیلی مناسب (6/18%)، مناسب (4/34%)، متوسط (1/32%) و ضعیف (7/14%) تقسیمبندی شدند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آذربایجان‌غربی؛ اقلیم؛ AHP؛ کلزا؛ GIS؛ TOPSIS | ||
| موضوعات | ||
| آب و هواشناسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluation of Environmental Capability of West Azerbaijan Province in Canola Cultivation Based on AHP Method and TOPSIS Methods | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ali Mohammad Khorshiddoust1؛ Behrooz Sobhani2؛ Kamel Azarm3؛ Jamal Amini4 | ||
| 1Department of Climatology, University of Tabriz | ||
| 2Department of Physical Geography University researcher ARDABILI | ||
| 3Climatology, University of Tabriz | ||
| 4Remote sensing and GIS in Tarbiat Modarres University | ||
| چکیده [English] | ||
| Canola is the world third leading oil seed after soybean and oil palm by producing 15 percent of the global plant oil. Climate, topography and lands capability are the most important environmental factors on which the crop production capability in a region depends. Therefore by evaluating these factors one can identify suitable lands for canola cultivation. In the present study, the climatological data such as temperature, precipitation, growth degree day, relative humidity, freezing days, and sunshine hours were collected from the West Azerbaijan province synoptic and rain gauge stations (since their installation untill 1388) which were associated with the phenologic stages of canola growth. In addition to the climatological data, earth resources like topographic layers, lands capability, soil depth and land-use were analyzed focusing on the climatological and ecological requirements of canola. After generalizing the data and processing by using ArcGIS, their corresponding information layers were derived. In order to prioritize and assess the criteria and information layers in relation to each other, the multi criteria decision method was employed based on analytical hierarchy process. Then, combination and spatial analysis of the information layers using TOPSIS model and GIS capabilities were done and the final capability ecological evaluation layer for canola cultivation was produced. Based on the obtained results, the province lands were divided into four categories of highly suitable (%18.6), suitable (%34.4), moderate (%32.1) and weak (%14.7) lands on the basis of the environmental and climatologocal potentials for canola cultivation. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| West Azerbaijan, Climate, Canola, AHP, GIS, TOPSIS | ||
| مراجع | ||
|
منابع ـ آلیاری، هوشنگ؛ شکاری، فریبرز (1379)، «دانههای روغنی (زراعت و فیزیولوژی»، چاپ اول، تبریز، انتشارات عمیدی. ـ محمدخورشیددوست، علی؛ حسینی، سیداسعد؛ محمدپور، کاوه (1390)، «تعیین مکانهای مناسب برای کشت کلزا در استان کردستان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)» نشریهدانش آب و خاک، ش 21، ، ص 48-37. ـ دهقانیان، سیاوش؛ کوچکی، عوض؛ کلاهی اهری، علی (1382)، «جغرافیای کشاورزی»، تالیف جاسبرسینگ اس اس دیلون، چاپ سوم، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. ـ رودی، داود؛ رحمانپور، سیامک؛ جاویدفر، فرزاد (1382)، «زراعت کلزا»، چاپ دوم،تهران، دفتر برنامهریزی رسانههای ترویجی. ـ سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی (1386)، «دستورالعمل کشت کلزا در آذربایجان غربی». ـ سیدشریفی، رئوف (1387)، «گیاهان صنعتی»، چاپ دوم، اردبیل، انتشارات دانشگاه محقق اردبیلی. ـ عبیری، صفرعلی (1386)، «تهیه جداول نیازهای اقلیمی و خاکی برای ارزیابی تناسب اراضی کشت کلزا در شرایط ایران بر اساس روش فائو»، دانشکده کشاورزی، گروه خاکشناسی، دانشگاه تربیت مدرس. ـ عزیزی، مهدی، سلطانی، افشین، خاوری، سعید (1378)، «کلزا، فیزیولوژی، زراعت به نژادی و تکنولوژی زیستی»، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. ـ فرجزاده، منوچهر (1386)، «تکنیکهای اقلیمشناسی»، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت. ـ قدسیپور، حسین (1384)، «فرایند تحلیل سلسلهمراتبی (AHP)». چاپ چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران). ـ کافی، محمد؛ گنجعلی، علی؛ نظامی، احمد؛ شریعتمدار، فرهاد (1379)، «آب و هوا و عملکرد گیاهان زراعی»، تالیف جی پیتر، چاپ اول، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. کاظمی پشتمساری، حسین؛ طهماسبی سروستانی، زینالعابدین؛ کامکار، بهنام؛ شتایی، شعبان؛ صادقی، سهراب (1391)، «پهنهبندی زراعی- بومشناختی اراضی کشاورزی استان گلستان جهت کشت کلزا با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)»، مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، جلد پنجم، شماره اول، ص139-123. ـ نیکمردان علی (1386)، «معرفی نرمافزار Expert Choice11»، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی امیرکبیر. ـ همایونیفر، مسعود؛ ملکدار، محمد (1385)، «بررسی عوامل موثر بر کشت کلزا در استان مازندران»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال پنجم شماره چهارم، ص114. Alejandro, C.S., Jorge L.B., (2003), “Delineation of suitable areas for crops using a multi criteria evaluation approach and land use/cover mapping: A case study of central Mexico”, Agricultural systems volume 77, Issue 2, pp.117-136.
- Chen, T., Taso, Y., (2008), “the interval-valued fuzzy TOPSIS method and experimental analysis”, Fuzzy Sets and Systems 159, pp.1410-1428.
- Cercis, I., Beyaz, K. (2007), “Climate Conditions impact on canola cultural plant growing in turkey”. http://web.sakarya.edu.tr/~cikiel/ climatic conditions–impact-on–canola-ciltural-plant-growing-in-turkey.pdf. - Ghasemipirbaluti, A., Normohammadi, Gh. A., Kamali, Gh., Ayeneh band, A., porhemmat, j., Abdollahi, kh., Aolparvar, A,R., (2008), “Integrating some of the ecological factors in order sustainable canola production using GIS in southwest Iran”, American- Eurasian J .Agric. & Environ. Sci, 4(1), pp. 68-71.
- Ghasemipirbalouti, A., Golparvar, A. (2008), “Evaluating Agro-climatologically variables to Identify Suitable area for rapeseed in different dates of sowing by gis approach”, American Hournal of Agricultural and Biological Sciences 3(4), pp. 656-660.
- Guler, M., Dok, Kara, T. (2005), “Using Geographic Information System (GIS) Techniques to Determine potential rapeseed (brassica napus l), Production area in middle Black Sea region“. http://www.cababstractsplus.org/abstracts/Abstract.aspx?AcNo=20053062662.
- Malczewki, J. (1999), “GIS and Multi Criteria Decision Analysis“, John Wiley & Sons Inc.
- Myer, R.L., (1993), “Determining Amaranth and Canola Suitability in Missouri through Geographical Information Systems analysis“, in: j. Janick and J.E. Simon (eds), New Crops. Wiley, New York, pp.102-105. http://www.hort.purdue.edu/newcrop/proceedings1993/V2-102.html.
- Vernon, L., Van Gool, D., (2006), “Potential Impacts of Climate Change on Agricultural Land Use Suitability Canola”, Resource Management Technical Report 303, http://www.agric.wa.gov.au/ objtwr/imported_assets/content/lwe/cli/tr2006_canola_climate01.pdf.
- Young, J.A., Christensen, B.M., Schaad, M.S., Herdendorf, M.E., Vance, G.F., Munn, L.C., (1999), “A Geographical Information Systems to Identify Areas for Alternative Crops in Northwestern Wyoming“, in: J. Janick (ed)., Perspectives on new crops and new uses”,Ashs Press, Alexandria, va.pp. 176-180. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,844 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,581 |
||
