تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,022 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,492,928 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,219,453 |
تاثیر مبانی فکری و عقیدتی شیخ زاهد گیلانی بر طریقت صفویه از منظر گزارش های درویش ابن بزاز توکلی | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 2، دوره 5، شماره 9، اسفند 1393، صفحه 25-45 اصل مقاله (391.88 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
عباس پناهی* | ||
چکیده | ||
چکیده یکی از نگرشهای صوفیانه و تاثیرگذاری که پیش از صفویه در ایران پا گرفت، طریقت زاهدیه بود که تاثیری انکارناپذیر بر مبانی فکری طریقت صفویه گذاشت. مهمترین گزارشی که حول محور زندگی و شخصیت شیخ زاهد و مناسبات او با شیخ صفی وجود دارد، کتاب صفوه الصفای ابن بزاز است. مولف این اثر به جهت وابستگی به خاندان صفوی ذیل شرح کرامات شیخ صفی ناخواسته به معرفی و عملکرد سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی طریقت زاهدیه میپردازد. با این که مآخذ عصر صفوی به ویژه مولف صفوه الصفا- ابن بزاز- سعی در پر رنگ نمودن تفکر و مبانی فکری شیخ صفی دارند، اما با نگاهی دقیق و استنباطهای موشکافانه از نوشتههای ابن بزاز میتوان از تاثیر بیچون و چرای مبانی فکری زاهدیه بر شیخ صفی پرده برداشت. از سوی دیگر در مورد روابط شیخ صفی با شیخ زاهد گیلانی میتوان گفت هرچند درویش ابن بزاز بر روابط مریدی و مرادی این دو صوفی تاکید دارد، اما با نگاه دقیق به روابط آنها میتوان به این نتیجه رسید که شیخ صفی تا اندازه زیادی برای به نتیجه رسیدن اهداف شخصی خویش آگاهانه مریدی شیخ زاهد را برای خود برگزید. مقاله حاضر تلاش دارد تا با تکیه بر گزارشهای ابن بزاز به تحلیل تاثیرپذیری شیخ صفی از طریقت زاهدیه بپردازد. | ||
کلیدواژهها | ||
واژگان کلیدی: گیلان؛ آذربایجان؛ شیخ زاهد؛ شیخ صفی؛ درویش ابن بزاز؛ تصوف | ||
مراجع | ||
منابع و مآخذ − ابن بزاز توکلی (1376)، صفوهالصفا، به کوشش غلامرضا مجد طباطبایی، نشر زریاب، تهران. − اسکندر بیک ترکمان (1382)، تاریخ عالم آرای عباسی، به کوشش ایرج افشار، نشر امیرکبیر، تهران، ج 2. − الشیبی، کامل مصطفی (1374)، تشیعوتصوفتاآغازسدهدوازدھمھجری، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، چاپ دوم، امیرکبیر، تهران. − بورن، رُر (1383)، نظام ایالات در عصر صفویه، ترجمه کیکاوس جهانداری، تهران نشر مرکز. − بیانی، شیرین (1371)، دین ودولت درعصر مغول، تهران، انتشارات نشر فرهنگی، ج2. − پارسادوست، منوچهر (1375)، شاه اسماعیل اول، شرکت سهامی انتشار. − پطروشفسکی (1362)، اسلام در ایران، ترجمه کریم کشاورز، نشر پیام. − پناهی، عباس (1393)، سیر تاریخی عرفان وتصوف در گیلان، رشت، انتشارات ایلیا. − تبریزی، حافظ کربلایی حسین (1352)، روضاتالجنات و جنات الجنان، تصحیح جعفر سلطان قرائی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب تهران. − حسن بیک روملو (1384)، احسن التواریخ، به کوشش عبدالحسین نوایی، نشر اساطیر، تهران، 3ج. − خواند میر (1335)، حبیبالسیر فیاخبار اولاد بشر، تصحیح محمود دبیرسیاقی، کتابفروشی خیام، تهران، ج 4. − خزائلی، علیرضا (1382)، صفویان و منطقه شروان بر مبنای روایات صفوه الصفا، مجموعه مقالات همایش صفویه در گسترۀ تاریخ ایران زمین به اهتمام مقصود علی صادقی، دانشگاه تبریز، تبریز، انتشارات ستوده. − دوستی ثانی، مرتضی (1382)، «صوفیان شیعی و حکمای صوفی»، مجموعه مقالات همایش صفویه در گسترۀ تاریخ ایران زمین به اهتمام مقصود علی صادقی، دانشگاه تبریز، تبریز، انتشارات ستوده. − روحانی، سید کاظم (1382)، «جانشینان شیخ صفی الدین اردبیلی و نهضتهای سیاسی- دینی آن دوره» مجموعه مقالات همایش صفویه در گسترۀ تاریخ ایران زمین به اهتمام مقصود علی صادقی، دانشگاه تبریز، تبریز، انتشارات ستوده. − رحمانیان، داریوش (1382)، «طریقت صفوی و تصوف سیاسی» مجموعه مقالات همایش صفویه در گسترۀ تاریخ ایران زمین به اهتمام مقصود علی صادقی، دانشگاه تبریز، تبریز، انتشارات ستوده. − سالاری شادی، علی (1386)، «بازنگری در احوال و مناسبات شیخ صفیالدین اردبیلی»، مجله علمی پژوهشی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، شماره پنجاهم. − سرتیپ پور، جهانگیر (1372)،نام هاونامدارهایگیلان، چاپ اول، گیلکان، رشت. − شورمیج، محمد (1390)، رویکرد سیاسی شیخ زاهد گیلانی و شیخ صفی الدین اردبیلی از منظر متون تاریخی، فصلنامه تاریخ و فرهنگ سال، شماره 87. − قزوینی، عبدالطیف (1363)، لب التواریخ، نشر گویا، تهران. − قمی، قاضی احمد (1367)، خلاصه التواریخ به کوشش احسان اشراقی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، ج2. − گیلک، محمدعلی (بیتا)، شیخ زاهد گیلانی، بینا. − طباطبای مجد، غلامرضا (1379)، شیخ صفی و پیامش، فصلنامه گیلان ما، سال اول، شماره اول. − مرعشی، ظهیرالدین (1361)، تاریخ طبرستان رویان و مازندران به کوشش محمد حسن تسبیحی، تهران انتشارات شرق. − ------------ (1347)، تاریخ گیلان و دیلمستان، به تصحیح منوچهر ستوده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. − مولف گمنام (1362)، عالم آرای صفوی، به کوشش یدالله شکری، نشر علمی، تهران. − مؤلف گمنام (1364)، تاریخ جهانگشای خاقان، به کوشش الله دتا مضطر، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، اسلام آباد. − مؤلف گمنام (1349)، تاریخ عالم آرای شاه اسماعیل به کوشش اصغر منتظر صاحب، نشر علمی و فرهنگی، تهران. − ملا جلال منجم (1366)، تاریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال منجم به کوشش سیف الله وحید نیا، نشر وحید، تهران. − موحد، صمد (1381)، صفیالدین اردبیلی چهرۀ اصیل تصوف آذربایجان، نشر نی، تهران. − نوزاد، فریدون (1373)، نامههای خان احمد خان گیلانی، نشر بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، تهران. − واله اصفهانی (1372)، محمد یوسف، خلد برین(روزگار صفویان) به کوشش میرهاشم محدث، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، تهران. − Browne E. G (1930), Literary history of Persia, volIV, (A. D. 1500-1924) Combrige university, London.
− Minorsky. V. (1957), A mongol Decree of 70/1320 to the famili of Shaykh zahid, in B. S. O. A. Vol 20, London.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,914 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,403 |