تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,304 |
تعداد مقالات | 15,948 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,284,995 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,043,701 |
ارزیابی کیفی موقعیت مکانی کاربری مسکونی در شهر تبریز با روش تحلیل سلسله-مراتبی | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 4، دوره 19، شماره 51، فروردین 1394، صفحه 59-80 اصل مقاله (1.08 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
محمدرضا پورمحمدی* 1؛ حسن محمودزاده2 | ||
1استاد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تبریز. | ||
2دانشآموخته دکترای جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
محل زندگی انسانها مهمترین بخش شهر است و سهم عمدهای از سطوح کاربریها را نیز بهخود اختصاص میدهد؛ بهگونهای که در شهرهای کوچک بیش از 60 درصد و شهرهای بزرگ حدود 40 درصد از سطح شهر تحت پوشش کاربری مسکونی است. یکی از موارد مهم و پیچیده برای برنامهریزان شهری تعیین کیفیت موقعیت استقرار کاربری مسکونی و مطابقت آن با اصول شهرسازی میباشد. پیچیدگی و ازیاد فاکتورهای موثر در تعیین کیفیت مکانی استقرار کاربری مسکونی، لزوم بهکارگیری روشهای چندمتغیره تصمیمساز جهت تعیین درجه تناسب کیفی استقرار کاربری مسکونی را میطلبد. هدف عمده مقاله حاضر تعیین وضعیت فعلی الگوی استقرار کاربریهای مسکونی در تطابق با استانداردهای مکانیابی کاربری مسکونیهای در مناطق دهگانه شهرداری کلانشهر تبریز میباشد. بدین منظور از روشهای ارزیابی چندمعیاره مبتنی بر تحلیل سلسلهمراتبی برای تولید و تجزیه و تحلیل نقشهها و لایههای مختلف کاربریها استفاده شده است. طی این فرآیند ابتدا شاخصهای طبیعی و انسانی مورد نیاز و تأثیرگذار در قالب 12 شاخص شناسایی، تهیه و مورد استفاده قرار گرفتهاند و در نهایت نقشه نهایی کیفیت استقرار بر اساس مدل AHP تولید شده است. بر اساس یافتههای تحقیق، از کل مساحت 09/4043 هکتاری کاربری مسکونی حدود 14/502 هکتار در مناطق با استاندارد خیلی کم تا کم در قسمتهای شمالی شهرداری مناطق 1، 4 و 10، 61/558 هکتار در مناطق با استاندارد متوسط در قسمتهای جنوبی شهرداری مناطق 1،2 و 314/2982 هکتار استانداردهای مکانیابی در مناطق با استاندارد زیاد تا خیلی زیاد در قسمتهای مرکزی شهر واقع در شهرداری مناطق 3، 4، 5، 6، 7 و8 میباشند. | ||
کلیدواژهها | ||
تناسب اراضی؛ کاربری مسکونی؛ تکنیکهای تحلیل چندمتغیره؛ فرایند تحلیل سلسلهمراتبی | ||
مراجع | ||
- پورمحمدی، م. (1385)، «برنامهریزی کاربری اراضی شهری»، انتشارات سمت، تهران. - پورمحمدی، م.، جمالی، ف.، تقی پور، ع. (1389)، «مکانیابی خدمات شهری با ترکیب GIS و مدل AHP (نمونه موردی: مدارس ابتدایی شهر شاهرود)»، فضای جغرافیایی، شماره 31، پاییز. - ثروتی، م.، خضری، س. (۱۳۸8)، «بررسی تنگناهای طبیعی توسعه فیزیکی شهر سنندج»، مجله پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 67، بهار. - حسینی، س.، رضازاده، ر.، باقری، م.، عظمتی، ح.، قنبران، ع. (١٣٨8)، پایداری زیست محیطی در فضاهای باز شهری: ارزیابی کیفی محلات مسکونی در تبریز، مجله علوموتکنولوژیمحیطزیست، شماره 4، زمستان. - خوبآیند، س. (١٣79)، «تأمین مسکن بهینه برای اقشار کمدرآمد (مطالعه موردی شهر تبریز)»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز. - رجبی، م.، منصوریات، ع.، طالعی، م. (1390)، «مقایسه روشهای تصمیمگیری چندمعیاره AHP، AHP_OWA، AHP_OWA FUZZY برای مکانیابی مجتمعهای مسکونی در شهر تبریز»، مجله محیط شناسی، شماره 57، بهار. - رهنمایی، م. (1389)، «مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی: جغرافیا»، مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران، چاپ پنجم. - عبدی، خ. (1385)، «مکانیابی و مدلسازی پراکنش فضای سبز شهری (پارک در مقیاس محله) مطالعه موردی»، پایاننامه کارشناشی ارشد، دانشگاه تبریز. - فرجزاده، م.، بصیرت، ف. (۱۳۸5)، «پهنهبندی حساسیت تشکیلات زمینشناسی در مقابل نیروهای زلزله در منطقه شیراز با استفاده از GIS»، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره 55، بهار. - قدسیپور، س. (١٣٨٤)، «فرایند تحلیل سلسلهمراتبی AHP»، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران. - مالچفسکی، ی. (١٣٨5)، «سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چندمعیاری»، ترجمه اکبر پرهیزکار، عطا غفاری گیلانده، انتشارات سمت، تهران. - مختاری، م.، صفائی اصل، آ.، رنگزن، ک. (1385)، «مدلسازی توسعه عملکردهای شهری و کاربرد مدلهای زیست محیطی در محیط GIS برای تعیین مناطق مناسب برای توسعه فیزیکی شهر»، سومین همایش سیستمهای اطلاعات مکانی، تهران. - مخدوم،م.، درویش صفت، ع.، جعفرزاده، ه.، مخدوم، ع. (١٣٨3)، «ارزیابی و برنامهریزی محیط زیست با سامانههای اطلاعات جغرافیایی (GIS)»، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. - مزیدی، ا.، صفرزاده، م. (1390)، شناسایی و رتبهبندی عوامل موثر بر کاربری اراضی مسکونی با استفاده از تکنیکهای MADM مطالعه موردی؛ شهر یاسوج»، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 21، بهار. - نظریان، ا.، کریمی، ب.، روشنی، ا. (1388)، «ارزیابی توسعه فیزیکی شهر شیراز با تأکید بر عوامل طبیعی»، فصلنامه جغرافیایی چشمانداز زاگرس، پاییز. - نوری، ج.، جوزی، س. (1381)، «ارزیابی توان اکولوژیک منطقه 22 شهرداری تهران به منظور کاربری توسعه شهری»، مجله علوموتکنولوژیمحیطزیست، شماره 12، بهار. - وفائیان،م. (1371)، «مکانیک سنگ»، انتشارات دانشگاه یزد. - De la rosa, D. (2000), “Conceptual Framework: Instituto de Recursos Naturalesy Agrobiologia”, Spain.
- Ravalli County Planning Department, (2008), “The Land Suitability Analysis”, January.
- FAO, (1976), “A Framework for Land Evaluation: Soils Bulletin 32”, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy.
- Hwang, H. (2004), “Web-based Multi-attribute Analysis Model for Engineering Project Evaluation”, Journal of Computer & Industrial Engineering, No 46. Vol 46, Issue 4, July, PP 669-678.
- Liu, J., Ye, J., Yang, W., Yu, S. (2010), “Environmental Impact Assessment of Land Use Planning in Wuhan City Based on Ecological Suitability Analysis”, Journal of Procedia Environmental Sciences, Vol. 2, pp. 185-191.
- Meng, Y., Malczewski, J., Boroushaki, S. (2011), “A GIS-based Multicriteria Decision Analysis Approach for Mapping Accessibility Patterns of Housing Development Sites: A Case Study in Canmore, Alberta”, Journal of Journal of Geographic Information System, Vol. 3, pp. 50-61.
- Tolga, E., Demircan, L., Kahraman, C. (2005), “Operating System Selection Using Fuzzy Replacement Analysis and Analytic Hierarchy Process”, Journal Production Economics, No. 97. Vol 97, Issue 1, 18 July, PP 89-117.
- Xuan, Z., Suxia, L., Mun, C. (2006), “Accessibility Analysis for Housing Development in Singapore with GIS and Multi-Criteria Analysis Methods”, Journal of Applied GIS, Vol. 2, pp.13.1-13.12.
- Yao, M. (2006), “Developing a Suitability Index for Residential Landuse”, University of Waterloo.
- Yaakup, A., Johar, F., Maidin, M., Ahmad, E. (2011), “GIS and Decision Support System for Malaysian Development Plan Studies”, Journal of Environment and Planning B: Planning zand Design, Vol. 21, 1-26.
- Yu, C. (2002), “A GP-AHP Method for Solving Group Decision-making Fuzzy AHP Problems”, Journal of Computer & Operation Research, No 29. Vol 29, Issue 14, December, PP 1969-2001.
- Zhu, X., Liu, S., Yeow, M.C. (2005), “A GIS-Based Multi-Criteria Analysis Approach to Accessibility Analysis for Housing Development in Singapore”, Proceedings of SSC 2005 Spatial Intelligence, Innovation and Praxis: The National Biennial Conference of the Spatial Sciences Institute, September, Melbourne: Spatial Sciences Institute.
- http://www.mhud.gov.ir.
- http://www.anjoman.urbanity.ir. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,317 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,196 |