تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,303 |
تعداد مقالات | 16,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,489,615 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,217,136 |
جایگاه و کارکرد منصب صدارت در دوره تیموریان | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 6، دوره 4، شماره 7، اسفند 1392، صفحه 125-154 اصل مقاله (595.91 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
اکبر صبوری* | ||
چکیده | ||
چکیده در بین دانشمندان درباره پیدایش منصب صدر اختلافاتی وجود دارد، با این حال بنا به دلایلی ایجاد آن را به زمان تیمور و تثبیت آن را به جانشینان وی نسبت میدهند. این پژوهش بر آنست جایگاه و کارکرد منصب صدر را در ساختار دیوانی تیموریان با تکیه بر منابع موجود به ویژه در ایام حکمرانی تیمور، شاهرخ، ابوسعید و بایقرا مورد بررسی قرار دهد. سوالاتی که در این راستا طرح میشود این است که نحوه انتخاب و انتصاب کارکنان آن چگونه بود؟ صدر در این دوره از نظر رتبه بندی در ساختار دیوانی در چه جایگاهی قرار داشت؟ درآمدهای آن چگونه تأمین میشد و آن چه کارکردهایی داشته است. با بررسی صورت گرفته مشخص میشود فردی که به مقام صدر میرسید باید از تبار عالی، یعنی باید از خاندان سادات میبود. در کنار این او باید از قدرت معنوی بالا، از علم و درآمد زیاد برخوردار میبود. صدر در کنار دیوان تواچی و دیوان مال بخش سوم تشکیلات اداری تیموریان را تشکیل میداد و از نظر رتبه بندی پایین تر از امرا و بالاتر از وزرا بود. کارکردهای مختلفی از جمله ریاست بر کل اهل عمامه، حفظ و حمایت از بنیادهای دینی، نظارت بر موقوفات، بازرسی بر اداره مناسب کشت و زرع، امور دیوانی و... را به عهده داشت. | ||
کلیدواژهها | ||
واژگان کلیدی: صدر؛ تیموریان؛ تیمور؛ شاهرخ؛ ابوسعید؛ بایقرا | ||
مراجع | ||
منابع و مأخذالف) فارسی _ ابن عربشاه، (1386)،زندگی شگفت آور تیمور، ترجمه محمد علی نجاتی؛ تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. _ حافظ ابرو، (1380)، زبده التواریخ بایسنقری، مقدمه، تصحیح و تعلیقات سیّد کمال حاج سید جوادی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات. _ حسن بیگ روملو، (1389)، احسن التواریخ، ج2، تصحیح و تحشیه عبدالحسین نوایی، تهران، اساطیر. _ خوافی، فصیح، (1339)، مجمل التواریخ، به تصحیح و تحشیه محمود فرخ، مشهد: کتابفروشی باستان. _ خواند میر ، (1378)، مکارم الاخلاق شرح احوال و زندگانی امیر علیشیر نوایی، مقدمه، تصحیح و تحقیق محمد اکبر عشیق، تهران: مرکز نشر میراث مکتوب. _ خواند میر، (1380)، تاریخ حبیب السیر، با مقدمه استاد جلال الدین همایی،، ج4-3، تهران: انتشارات اساطیر. _ خواند میر، (2535) ، دستور الوزرا، به تصحیح سعید نفیسی، چ2،تهران: انتشارات اقبال. _ دوغلات، میرزا محمد، (1383)، تاریخ رشیدی، تصحیح دکتر عباسقلی غفّاری فرد،تهران:مرکز نشر میراث مکتوب. _ دولتشاه سمرقندی، (1387)،تذکرهالشعرا، تصحیح فاطمه علاقه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. _ زمچی اسفزاری، معین الدین محمد، (1338)، روضات الجنات فی اوصاف مدینه الهرات، به تصحیح سید محمد کاظم امام، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. _ زمچی اسفزاری، معینالدین، (13718)، ترسّل: منشآت ، تهران: نسخه دست نوشته فارسی کتابخانه شماره 2 مجلس شورای اسلامی. _ سلجوقی، فکری، (1343) خیابان، بی جا، انتشارات انجمن جامی. _ سمرقندی، عبدالرزاق، (1383)، مطلعسعدینومجمع بحرین،2جلد، به کوشش عبدالحسین نوائی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. _ سیوری، راجر، (1380)، در باب صفویان، ترجمه رمضان علی روح الهی، تهران: نشر مرکز. _ شامی، نظام الدین، (1937)، ظفرنامه، به کوشش فلیکس تاور، ج2، پراگ:چاپخانه پداژوک. _ طهرانی، ابوبکر، (1356) ، کتاب دیاربکریه، تصحیح و اهتمام نجاتی لوغال، فاروق سومر، تهران: افست کتابخانه طهوری. _ عبدالواسع نظامی باخرزی، (1357)، منشاءالانشاء، به کوشش رکن الدین همایون فرّخ، تهران: انتشارات دانشگاه ملی. _ فروزانی، سید ابوالقاسم، (پاییز و زمستان 1391)، «علل بنیانگذاری سلسله محلی آل مازه در بخارا»، دو فصلنامه پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران، سال اول، شماره اول. _ کاتب، احمد بن حسین بن علی، (1386)، تاریخجدیدیزد، به کوشش ایرج افشار ، تهران: انتشارات امیر کبیر. _ محمد بن علی بن جمال الاسلام (شهاب منشی)، (1357)، همایون نامه، به اهتمام: رکن الدین همایون فرّخ، تهران: دانشگاه ملی. _ معزالانساب فی شجره الانساب، (1367)، پاریس: کتابخانه ملی پاریس، نسخه خطی. _ مکاتبات تاریخی گورکانیان، (9468)، تهران: نسخه دست نوشته کتابخانه مجلس شورای ملی. _ میرخواند، محمد بن خاوندشاه بن محمود، (1380)، روضۀ الصفا فی سیرت الاولیاء و الملوک و الخلفا، به تصحیح و تحشیه جمشید کیانفر، تهران: انتشارات اساطیر. _ نخجوانی، محمدبن هندوشاه، (1971)، دستور الکاتب فی تعیین المراتب، به سعی و اهتمام و تصحیح عبدالکریم علی اوغلی علی زاده، جزء دوم از جلد یکم، مسکو: اداره انتشارات دانش. _ نوایی، (3888) نامه نامی، تهران: دست نوشته فارسی کتابخانه ملی ملک. _ نوایی، میر نظام الدین علیشیر، (1363)، تذکره مجالس النفایس، به سعی و اهتمام علی اصغر حکمت، تهران: کتابفروشی منوچهری. _ واصف، زین الدین محمود، (1349)، بدایع الوقایع، تصحیح الکساندر بلدورف، ج2، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. _ واله اصفهانی، محمد یوسف، (1379)، خلدبرین، به تصحیح میر هاشم محدث، تهران، میراث مکتوب. _ یزدی، شرف الدین علی، (1387)، ظفرنامه ، به تصحیح سید سعید میرمحمد، ج2-1، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس. _ یزدی، غیاث الدین علی، (1379)، سعادت نامه یا روزنامه غزوات هندوستان، به کوشش ایرج افشار، تهران: میراث مکتوب. _ یوسف اهل، جلالالدین، (1358)، فرائد غیاثی، جلد دوم، به کوشش دکتر حشمت مویّد؛ تهران، انتشارات بیناد فرهنگ ایران. ب) خارجی - Beatrice Forbes Manz, (2007), Power, Politics and Religion in Timiurid Iran, New York: Cambirdige University press.
- C. E. Bosworth,”Sadr (In Transozania)”, EI2, VIII , 748-749.
- Caferi b.Muhammed el-hüseyni,(2011)Tarih-I Kebir (Tevarih-I Enbiya ve Mülük), Farsçadan çeviren, Ismail Aka, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basimevi.
- Gazi Zahiruddin Muhammed Babur, (1987), Vekayi Bauru’un hatirati, Dogu Tukçesinden Çeviren Reşit Rahmati Arat, Ankara, Turk tarih kurumu.
- Gottfried Herrmann, (1968), der historische Gehalt desNama-ye nami von handmir, Göttıngen.
- Gottfried Herrmann, (1979), Zur Entstehung Des Sadr-Amtes«,(Die Islamische Welt zwischen mittelalter und neuzeit, Festschrift flür Hans Robrt Roemer zum 65. Geburtstag. Ed .U. haarmann-p. Bachmann, Beirut-Wiesbaden.
- Hans Robert Roemer, (1952), staatsschreiben der Timuridenzeit, Das şaraf-namä des Abdallah Marwarid in Kritischer Auswertung, Wiesbaden.
- Heribert Busse,(1959), "Untersuchungen Zum islamischen kanzleiwesen an Hand turkmenischer und safawidischer Urkunden", kairo.
- Heribert Horst, (1956), "Die Staatsverwaltung der Grosselğugen und Iran unter den Horezmshahs (1038-1231)", Wiesbaden.
- J.Calmard, Sadr, (In the Period from the Il-Khanids to the Timurids, The Timurids and Turkmen Period)”, EI2, VIII.
- Musa Şamil Yüksel, (2009), Timurlularda Din-Devlet ilişkisi, Ankara: Türk Tarih kurumu basimevi,
- Roger M.Savory,(1974), “The Safavid State and Polity”, (Iranian Studies,VII/1-2,1974), p.201.
- Shiro Ando,( 1992), Timuridische Emire nach dem Muizz al-ansab. Untersuchung zur Stammesaristokratie Zentralasiens im 14. und 15 Jahrhundert. Berlin: K. Schwarz, 1992
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,208 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,822 |