تعداد نشریات | 43 |
تعداد شمارهها | 1,274 |
تعداد مقالات | 15,729 |
تعداد مشاهده مقاله | 51,827,823 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,666,426 |
دارالعلم های آل بویه ونقش آنان در رشد وشکوفائی علم ودانش | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 8، دوره 4، شماره 7، اسفند 1392، صفحه 173-195 اصل مقاله (412.21 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
ذکراله محمدی؛ محسن پرویش | ||
چکیده | ||
چکیده مقاله حاضر درصدد توصیف و تبیین دارالعلمهای دوران آل بویه و نقش آن در توسعه و ارتقاء علم و دانش از یک سو و گسترش فرهنگ عمومی از سوی دیگر است.آل بویه از ابتدای حکومت و همزمان با تثبیت قدرت خویش به فعالیتهای علمی و فرهنگی نیز روی آوردند؛ زیرا افزون بر این که یکی از پایههای اساسی استمرار قدرت و اقتدار، علم و تقویت فرهنگ عمومی با رویکردی عالمانه است، برای جلوگیری از انفعال در برابر رقیبان سیاسی و علمی باید استقلال علمی و متکی به فرهنگ غنی بومی خویش را تقویت میکردند. آل بویه بیشترین تلاش خویش را در پی ریزی یک شاکلۀ مستحکم علمی با تمام جوانب از نظر ساختاری، محتوایی، و نخبه پروری مبذول داشتند. آنان برای تحقق اهداف خود، مراکز آموزشی و پژوهشی فراوانی مانند کتابخانههای عظیم و مدارس تأسیس کردند و امکانات مادی و معنوی بسیاری را در این مسیر صَرف نمودند. در دوران مذکور، مؤسسات و مراکز علمی، فرهنگی و دینی دیگری هم با عنوان دارالعلم تأسیس شدند که داشتن کتاب و کتابخانه برای پیشبرد و تسهیل امور آنها ضروری مینمود.در این پژوهش با بهرهگیری از روش توصیفی- تحلیلی بخشی از این حوزهی تاریخی، یعنی وضعیت دارالعلمها در آن دوره مورد توجه قرار گرفته است. | ||
کلیدواژهها | ||
واژگان کلیدی: دارالعلمها؛ آلبویه؛ عالمان دورهی آلبویه؛ ارتقاء علم ودانش | ||
مراجع | ||
منابع - ابن ابی اصیبعه [بیتا]، عیون الانباء فی طبقات الاطباء، شرح و تحقیق نزار رضا، بیروت، دارمکتبه الحیاه. - ابن اثیر، عزالدین (1351)، الکامل فی التاریخ، ترجمهی علیهاشمی حائری، ج5، 6، 9، 15، 16، 17، تهران، شرکت سهامی چاپ و انتشارات کتب ایران. - ------ (1987)، الکامل فی التاریخ، تحقیق ابو الفدا عبدالله القاضی، ج 5 و 8، بیروت، دارالکتب العلمیه - ابن الجوزى، أبوالفرج عبد الرحمن (1412ق)، المنتظم فى تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد عبد القادر عطا و مصطفى عبد القادر عطا، ج 7 و 9، 14، بیروت، دارالکتب العلمیه. - ابن حجر عسقلانی، شهاب الدین احمد بن علی (1412ق)، لسان المیزان، ج 4 و 5، بیروت، دارالاحیاء التراث. - ابن خلکان [بیتا]، وفیات الاعیان، ج 1 و 2، تحقیق احسان عباسفدارصارللطباعه والنشر، بیروت. - ابن کثیر، ابی الفداء الحافظ (1966م)، البدایه و النهایه، ج 11و 12، بیروت، مکتبه المعارف. - ابن عماد، عبدالحی بن احمد، (1410ق)، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب،ج3، بیروت، دار الکتب العلمیة. - ابن عنبه،جمال الدین احمد (1390)، عمدةالطالب فی انساب آل ابی طالب، تحقیق د.نزار رضا،نجف، منشورات المطبعة الحیدریة. - ابن طقطقی،محمدبن علىبن طباطبا،(1360)، تاریخ فخری،ترجمه محمد وحید گلپایگانی،تهران،بنگاه ترجمه ونشرکتاب. - ابن ندیم، محمد بن اسحاق (1366)، الفهرست، ترجمهی محمدرضا تجدد، تهران، امیرکبیر. - بنداری اصفهانی، ابوابراهیم (1356)، زبدةالنصرة و نخبةالعصرة، محمد حسین جلیلی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران - حاج سید جوادی، احمد (1378)، دائرة المعارف تشیع، تهران، محبی. - حریری بصری، ابومحمد قاسم بن محمد بن عثمان (1365)، مقامات حریری، ترجمهی علی رواقی، تهران: مؤسسه فرهنگی شهید محمد رواقی. - حماده، محمد ماهر، (1398ق)، المکتبات فی الاسلام، نشاتها، تطوّرها، مصائرها، بیروت، مؤسسة الرساله - حموی، یاقوت (1399ق)، معجم البلدان، ج1،بیروت، دارالاحیاءالتراث العربی. - --------(1965)، معجم البلدان، ج3، تهران، انتشارات اسدی. - ------ (1400ق)، معجم الادباء، ج 1، 6 و 17، [بیجا]، دارالفکر. - خطیب بغدادی، حافظ ابی بکراحمد بن علی [بیتا]، تاریخ بغداد، ج 13، [بیجا]، دارالفکر. - دوانی، علی (1363)، مفاخر اسلام، ج 3، تهران، امیرکبیر. - دیوه جی، سعید، (1982م)، تاریخ الموصل، موصل، دارالکتب للطباعه و النشر. - ذهبی،شمس الدین (1983م)، سیر اعلام النبلاء، ج 17، بیروت،مؤسسه الرساله. - سبط ابن جوزی،(1402ق)، مراه الزمان فی تاریخ الاعیان،ج11،بیروت،عالم الکتب. - شریف رضی، محمدبن حسین (1406ق)، دیوان،تهران،وزارت ارشاد اسلامی - شلبی، احمد (1361)، تاریخ آموزش در اسلام، ترجمهی محمد حسین ساکت، تهران،دفتر نشر فرهنگ اسلامی. - صفدی،خلیل بن آیبک، (1410ق)، الوافی بالوفیات،ج8،بیروت،داراحیاء التراث. - طبرسی،احمدبن علی،(1390)، احتجاج، ج 2، وضعیت نشر : مشهد، سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی. - طوطح، خلیل، (1403ق)، التربیه عندالاسلام، قاهره، بینا . - عش، یوسف، (1372)، کتابخانههای عمومی ونیمه عمومی عربی در قرون وسطی،ترجمه اسدالله علوی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی. - عواد ،گورگیس ،(1406ق)خزائن الکتب القدیمیه فی العراق. بیروت، دارالرائد العربی. - غنیمه، عبدالرحیم (1377)، تاریخ دانشگاههای بزرگ اسلامی، ترجمهی نورالله کسائی، تهران، دانشگاه تهران. - قفطی (1347)،تاریخ الحکما،به کوشش بهمن دارابی،تهران،دانشگاه تهران - کبیر، مفیزالله (1381)، آلبویه در بغداد، ترجمهی مهدی افشار، تهران،رفعت. - کرمر،جوئل (1375)،احیای فرهنگی در عهد آل بویه،ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی،تهران،مرکز نشر دانشگاهی. - کریمی زنجانی،محمد (1389)، دارالعلمهای شیعی ونوزایی فرهنگی در جهان اسلام،تهران،اطلاعات. - ------------ (1378)، مدخل «سید مرتضی»، دایرة المعارف تشیع،ج9، زیر نظر صدر حاج سید جوادی، تهران،محبی. - متز،آدام(1362)،تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری،ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگوزلو،بی جا،بینا. - معری، ابوالعلاء (1988)، رساله الغفران، شرح مفید قمیحه، بیروت،دار مکتبه الهلال. - ------ (1410ق)، دیوان سقط الزند، ج 2، بیروت، دارالکتب العلمیه. - ------ (1404ق)، رسائل ابوالعلاء معری، بیروت، المزرعة بنایة الایمان. - مقدسی، ابوعبدالله (1361)، احسنالتقاسیم فی معرفةالاقالیم، ج2، علینقی منزوی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان. - موسوی، حسن (1381)،زندگی سیاسی و فرهنگی شیعیان بغداد، قم، بوستان کتاب. - نصر،حسین (1359)، علم وتمدن در اسلام، ترجمه احمدآرام، تهران، خوارزمی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,931 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,947 |