تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,301 |
تعداد مقالات | 15,907 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,154,870 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,924,849 |
برآورد تبخیر- تعرق پتانسیل در آذربایجان شرقی به روش استفنز با استفاده از GIS | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 14، دوره 18، شماره 49، مهر 1393، صفحه 317-334 اصل مقاله (1.57 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسنده | ||
خلیل ولیزاده کامران* | ||
گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
برآورد دقیق میزان تبخیر- تعرق پتانسیل (ETp) در مدیریت منابع آب، کشاورزی، زراعت، جنگل و مرتع از اهمیت فراوانی برخوردار است. در سالهای اخیر استفاده از تکنولوژی GIS برای برآورد دقیق آن، مورد استفاده قرار گرفته و نتایج مطلوبی از آن حاصل شده است. در این تحقیق بااستفاده از معادله استفنز اقدام به برآورد تبخیر- تعرق پتانسیل در منطقه آذربایجانشرقی گردیده است. به این منظور برای محاسبه مقدار تابش رسیده به سطح زمین (Rs) با استفاده از تصاویر DEMSRTM و با کمک تابع Solar Analyst در محیط نرمافزار ArcGIS 9.3 در روز 11خرداد ماه مابین ساعات 10 الی 11 قبل از ظهر اقدام گردید. پس از محاسبه شیب و جهات شیب از روی تصویر مدل رقومی زمین، اقدام به محاسبه تابش رسیده به سطح گردید. میانگین درجه حرارت دما در منطقه و روز مورد نظر نیز با لحاظ کردن تغییرات ارتفاعی محاسبه شده و در معادله استفنز وارد گردید. نقشه نهائی تبخیر- تعرق پتانسیل در منطقه مورد مطالعه در روز 11خرداد ماه نشاندهنده وجود مقادیری بین 0 تا 15 میلیمتر در ساعت میباشد که دامنههای جنوبی منطقه و مناطق با میانگین درجه حرارت بالا بیشترین میزان تبخیر- تعرق پتانسیل را به خود اختصاص دادهاند. در اختلاف بین مقادیر فوق تأثیر ارتفاع و جهات شیب در کنترل مقدار تبخیر- تعرق بیش از سایر عوامل بوده است. با توجه به اینکه میزان بارندگی ماهانه نمیتواند جوابگوی این مقدار تبخیر- تعرق باشد لذا پیشنهاد شده است که مناطق کشت دیم به سمت مناطق با میزان تبخیر- تعرق کمتر که عمدتاً در کوهپایههای منطقه مورد مطالعه هستند سوق داده شوند. | ||
کلیدواژهها | ||
تبخیر- تعرق پتانسیل؛ استفنز؛ Solar Analyst؛ آذربایجانشرقی؛ GIS | ||
مراجع | ||
1ـ اسمعیلپور، مرضیه (1386)، «ارزیابی بیلان آب برای استفاده کشاورزی در حوضه جنوبی رود ارس»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز. 2ـ جهانبخش اصل، سعید؛ موحددانش، علیاصغر؛ مولوی، احد (1380)، «تحلیل مدلهای برآورد تبخیر- تعرق برای ایستگاه هواشناسی تبریز»، دانش کشاورزی، شماره 2 جلد 11، 51- 65. 3ـ دینپژوه، یعقوب؛ جهانبخش، سعید (1387)، «بررسی تبخیر- تعرق گیاه مرجع در ایران با استفاده از روش هارگریوز»، مجموعه مقالات سومین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، دانشگاه تبریز. 4ـ زاهدی، مجید؛ بیاتیخطیبی، مریم (1387)، «هیدرولوژی»، انتشارات سمت. شفیعی فسقندیس، ابراهیم؛ ساری صراف، بهروز؛ جهانی،مقصود؛ مولوی، احد (1386)، «ارزیابی مدلهای برآورد تبخیر- تعرق بالقوه برای منطقه اهر»، فضای جغرافیائی، شماره 20 زمستان 1386. 5ـ فرجزاده، منوچهر (1386)، «تکنیکهای اقلیمشناسی»، انتشارات سمت. 6ـ قهرمانزاده، بهرام (1374)، «تعیین مناسبترین رابطه برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل از بین روابط موجود برای منطقه ارومیه»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز. 7ـ لو, ژان (1378)، «هیدرولوژی آبهای سطحی»، ترجمه مجید زاهدی، انتشارات آناس. 8ـ مولوی، احد (1374)، «واسنجی و آنالیز مدلهای برآورد تبخیر و تعرق»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز. 9- Allen, R.G and W.O. Pruit (1988), “Clusure to Relational Use of the FAO Blany-Criddle Formula”, J.Irrig and Drian Eng. 114(2):375-380.
10- Allen, R.G and W.O. Pruit (1991), “FAO-24 Reference Evapotranspiration Factors”, J.Irrig and Drian ASCE 117(5):758-773.
11- Allen, R.G., M. Tasumi, A. Morse (2005), “Satellite-based Evapotranspiration by METRIC and Landsat for Western Estates Water Management”, US Bureau Reclamation Evapotranspiration Workshop.
12- Clotheir, B.E., J.P. Kerr, J.S. Talbut and D.R. Scotter (1982), “Measured and Evapotranspiration from Well-Watered Crops”, New Zealand”, J.Agr.Res., 25: 301-307.
13- Hargreaves, G.H and Z.A. Samani, (1989), “Evapotranspiration Estimates in Extremely Arid Areas”, J. Irrig. Drain, Vol. 115: 301-308.
14- Jensen, M.E.R.D and R.G. Allen (1990), “Evapotranspiration and Irrigation Water Requrments”, ASCE Manuals and Reports on Engineering Practices, No. 70: 354-358.
15- Salih, A.M.A. and U. Sendil (1984), “Evapotranspiration under Extremely Arid Climates”, J. Irrig., and Drain, Eng., ASCE, 110(3): 289-303.
16- Samani, Z.A., and M. Pessarakli (1986), “Estimating Potential Crop Evapotranspiration with Minimum Data in Arizona”, Trans, ASAE, 29: 522-524.
17- Wright, J.L. (1988), “Daily and Seasonal Evapotranspiration and Yield of Irrigated Alfalfa Southern Idaho”, Agron, J. 80:662-669. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,035 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,834 |