تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,301 |
تعداد مقالات | 15,907 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,154,841 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,924,843 |
بررسی تغییرات پیچان رود آجی چای در پهنه سیلاب دشت | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 3، دوره 18، شماره 49، مهر 1393، صفحه 55-79 اصل مقاله (3.37 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسنده | ||
مریم بیاتی خطیبی* | ||
گروه پژوهش های جغرافیایی، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
پیچانها، بهعنوان جالبترین الگوی جریان، پویای زیادی را به مسیر جریان رودخانهها میبخشند. ایجاد خمیدگیها در مسیر جریان رودخانهها، انرژی لازم برای جابجایی بیشتر کانال فعال در پهنههای دشتهای سیلابی را فراهم مینمایند و با این جابجاییها، تغییرات ژئومورفولوژیکی عمدهای در دشتهای سیلابی رخ میدهد. در طول مسیر رودخانههایی که تأسیسات زیادی در کنارهها و در مسیر رودخانه وجود دارد، این جابهجاییها میتواند بسیار مشکلآفرین باشـد. رودخانه آجیچای بهعنوان تیپیکترین مئاندر، جابهجاییهای زیادی در مسیر جریان خود انجام میدهد (واقع در شمالغرب ایران و در موقعیت جغرافیایی از '07 °38، '58 °37 عرض شمالی و '15 °46 ، '45 °47 طول شرقی). در این مقاله سعی شـده است با استفاده از دادههای حاصل از اندازهگـیریها بر روی عکسهای هوایی و ماهوارهای و بهکارگیری روشهای تجربی، میزان جابهجاییها، قابلیت حرکات جانبی در مسیر و همچنین زمان جابهجاییها، محاسبه و برآورد گردد. در این بررسیها، به پارامترهای خودپیچان مانند شعاع خمیدگیها، استناد گردیده و پهنای مسیر با بهرهگیری دادههای حاصل از اندازهگیری شعاع، از رابطه W محاسبه و بهمنظور بررسی قابلیت جابهجایی مسیر، نسب شعاع و پهنا (R/W) بهدست آمده است. زمان انجام جابهجاییهای کانال فعال در دشت سیلابی نیز با استفاده از T∆ برآورد شده است. نتایج این بررسیها نشان میدهد که در طی زمان، کانال فعال رودخانه آجیچای در پهنه دشت سیلابی خود بهطور مکرر جابهجا شده و در اثر این جابهجاییها و در نتیجه در اثر ایجاد فرصت برای انجام فرسایش کناری ناشی از آن، دشت سیلابی فراختر شده است. در بخشهایی از مسیر آجیچای، زمان لازم برای انجام یک جابهجایی کامل از 1 سال تا بیش از 5 سال در بخشهای دیگر طول مسیرآجی چای متفاوت است. میزان سینوزیته در طول مسیر آجیچای و درطی زمان تـغییر یافـته است و با هر تغییر در میزان سـینوزیته و تغییر جهت جابهجای خمیدگیها، داغ آب هایی در دشت سیلابی بر جای مانده است | ||
کلیدواژهها | ||
پویای کانال؛ پیچان رود؛ جابه جایی کانال؛ زمان جابه جایی؛ دشت سیلابی؛ آجی چای | ||
مراجع | ||
1ـ آبادی، حسین و محمودشفای بجستان (1388). «بررسی عمق آبشتگی محتمل در مئاندرهای رودخانه کارون»، هشتمین سمینار بینالمللی مهندسی رودخانه، دانشگاه اهواز. 2ـ ابراهیمی، لیلا و غلامعباس بارانی (1385). «بررسی پارامترهای هیدرولوژیکی حوضه آجیچای در محل ایستگاه سد ونیار»، هفتمین سمینار بینالمللی مهندسی رودخانه. 3ـ بیاتی خطیبی، مریم (1390). «بررسی پتانسیل خطر وقوع سیل در مسیر رودخانههای مئاندری»، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 75. 4ـ جابرزاده، مجید؛ عطاری، جلال؛ مجدزاده، محمدرضا و منصور ابوالقاسمی (1387). «مطالعات آزمایشگاهی جریانات چرخشی افقی و نقش آن در محل تشکیل نهشته رسوبی قوس»، چهارمین کنگره مهندسی عمران دانشگاه تهران. 5ـ ساسانی، فاطمه؛ افضلی، حسین و منوچهر حیدرپور (1384). «بررسی فاکتور نقش بررسی تغییر مکانهای جانبی در طول بازههای قوسدار در یک رودخانه درشت دانه»، پنجمین کنفرانس هیدرولیک ایران. 6ـ محمودی، امین؛ طهماسبی، ابوالفضل؛ قرهمحمودلو، مجتبی و سعید جعفری (1387). «بررسی تغییرات مورفولوژیکی رودخانه گرگان رود در مجاورت شهر گنبد»، سومین کنفرانس مدیریت منابع آب. 7ـ یمانی، مجتبی و هیوا علمیزاده (1389). «بررسی تغییر پیچان رودی و ناپایداری بستر رودها در جلگه شمالی تنگه هرمز»، نشریه مدرس علوم انسانی، شماره 14. 8- Abad, Jorge D., Marcelo H. Garcia (2006). “RVR Meander: A Toolbox for Re-meandering of Channelized Streams”, Computers & Geosciences, 32, 92-101.
9- Alberta, M.H., M.S. Patersonb (2005), “Bounds for the Growth Rate of Meander Numbers”, Journal of Combinatorial Theory, Series A 112, 250- 262
10- Bjerklie, David M. (2007), “Estimating the Bankfull Velocity and Discharge for Rivers Using Remotely Sensed River Morphology Information”, Journal of Hydrology, 341, 144-155.
11- Black, E, C.E. Renshaw F.J. Magilligan,J.M. Kaste, W.B. Dade, J.D. Landis (2010), “Determining Lateral Migration Rates of Meandering Rivers Using Fallout Radionuclides”, Geomorphology, 123, 364-369.
12- Dong Xu, Yuchuan Bai, Jianmin Ma, Yan Tan (2011), “Numerical Investigation of Long-term Planform Dynamics and Stability of River Meandering on Fluvial Floodplains, PII: S0169-555X (11) 00235-2 DOI: Doi: 10.1016/j.Geomorph, 2011.05.009 Reference: GEOMOR, 3595.
13- Fagan, Simon D., Gerald C. Nanson (2004), “The Morphology and Formation of Floodplain-surface Channels”, Cooper Creek, Australia, Geomorphology, 60, 107-126.
14- Fernando Magdaleno, José A. Fernández-Yuste (2011), “Meander Dynamics in A Changing River Corridor”, Geomorphology, 130,197-207.
15- Formann, E., H.M. Habersack, St. Schober (2007), “Morphodynamic River Processes and Techniques for Assessment of Channel Evolution in Alpine Gravel Bed rivers”, Geomorphology 90, 340-355.
16- Gangodagamage,Chandana,Elizabeth Barnes, Efi Foufoula-Georgiou (2007), “Scaling in River Corridor Widths Depicts Organization in Valley Morphology”, Geomorphology, 91, 198-215.
17- Goswami, U., J.N.Sarma, A.D. Patgiri (1999), “River Channel Changes of the Subansiri in Assam, India”, Geomorphology, 30, 227-244.
18- Hamilton, Stephen K., Josef Kellndorfer, Bernhard Lehner, Mathias Tobler (2007), “Remote Sensing of Floodplain Geomorphology as a Surrogate for Biodiversity in a Tropical River System (Madre de Dios, Peru)”, Geomorphology, 89, 23-38.
19- Hau Xera, and Frank, Axel Voigt (2007), “Step Meandering in Epitaxial Growth”, Journal of Crystal Growth, 303, 80-84.
20- Hooke, J.M. (2007), “Complexity, Self-organisation and Variation in Behaviour in Meandering Rivers”, Geomorphology, 91, 236-258.
21- Hooke, J.M (2008), “Temporal Variations in Fluvial Processes on an Active Meandering River Over a 20-year Period”, Geomorphology, Vol. 100, 3-13.
22- Kiss, Tímea Kiss, Károly Fiala, György Sipos (2008), “Alterations of Channel Parameters in Response to River Regulation Works Since 1840 on the LowerTiszaRiver (Hungary)”, Geomorphology, 98, 96-110.
23- Laura Jugaru Tiron, Jérôme Le Coz, Mireille Provansal, Nicolae Panin, Guillaume Raccasi, Guillaume Dramais, Philippe Dussouillez (2009), “Flow and Sediment Processes in a Cutoff Meander of the Danube Delta during Episodic Flooding”, Geomorphology, 106 (2009) 186-197.
24- Lauer, J. Wesley, Gary Parker (2008), “Net Local Removal of Floodplain Sediment by River Meander Migration”, Geomorphology, 96 , 123-149.
25- Li, Luqian, XiXi Lu, Zhongyuan Chen (2007), “River Channel Change during the Last 50 Years in the Middle Yangtze River, the Jianli Reach”, Geomorphology, 85, 185-196.
26- Lottig, Noah R., Justin M. Fox (2007), “A Potential Mechanism for Disturbance-mediated Channel Migration in a Southeastern United States Salt Marsh”, Geomorphology, 86, 525-528.
27- Mack, Greg H., Michae.R. Leeder (1998), “Channel Shifting of the Rio Grande, Southern Rio Grande Rift: Implications for Alluvial Stratigraphic Models”, Sedimentary Geology, 17.207-2 19.
28- Malik, Ireneusz, Marcin Matyja (2007), “Bank Erosion History of a Mountain Stream Determined by Means of Anatomical Changes in Exposed Tree Roots Over the Last 100 Years (Bílá Opava River- Czech Republic),” Geomorphology, 30,56-67.
29- Shi, Yafeng, Qiang Zhang, Zhongyuan Chen., Tong Jiang., Jinglu Wu (2007), “Channel Morphology and Its Impact on Flood Passage, the Tianjiazhen Reach of the Middle Yangtze River”, Geomorphology, 85, 176-184.
30- Wang, Yong-Hong, Peter V. Ridd, Hua-Lin Wu, Jia-Xue Wu, Huan-Ting Shen (2008), “Long-term Morphodynamic Evolution and the Equilibrium Mechanism of a Flood Channel in the Yangtze Estuary (China)”, Geomorphology, 99, 130-138.
31- Wesley Lauer, J, Gary Parker (2008), “Net Local Removal of Floodplain Sediment by River Meander Migration”, Geomorphology, 96, 123-149.
32- Wood, Spencer H., Alan D. Ziegler, Tharaporn Bundarnsin (2008), “Floodplain Deposits, Channel Changes and Riverbank Stratigraphy of the MekongRiver, Area at the 14th-Century City of Chiang Saen”, Northern Thailand, Geomorphology, 101, 510-523. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,758 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,282 |