تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,301 |
تعداد مقالات | 15,907 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,155,449 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 14,925,070 |
بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر وقوع سیلاب¬ها در حوضة صوفی¬چای | ||
جغرافیا و برنامهریزی | ||
مقاله 8، دوره 16، شماره 39، اردیبهشت 1391، صفحه 151-169 اصل مقاله (836.39 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
جمشید یاراحمدی1؛ محمدرضا نیکجو* 2 | ||
1جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی) | ||
2گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
این مطالعه با هدف بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر وقوع و افزایش سیل در حوضة صوفیچای مراغه صورت گرفته است. منطقة مورد مطالعه با مساحت 250 کیلومترمربع مناطق بالادست حوضة سد علویان را تشکیل میدهد. سیلابهای منطقه براساس مقایسه آمار دبی روزانه ایستگاه دبیسنجی تازهکند با سیل مبنا محاسبه شده است. در این تحقیق سیل مبنا براساس برازش مدلهای مختلف توزیع احتمالی بر دادههای حداکثر سالانه و محاسبه سیل با دورة بازگشت دو ساله بعد از انتخاب مناسبترین مدل توزیع احتمالی بر مبنای میزان RSS محاسبه شده است. یافتههای این تحقیق نشان میدهدکه تعداد وقوع و تداوم سیلابهای منطقه در دهة اخیر کاهش یافته است. تغییرات پوشش گیاهی به صورت آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی براساس تفسیر رقومی تصاویر ماهوارهای چندزمانه با استفاده از روش شیءگرا بوده است. نتایج این بررسی نشان داد که تغییرات کاربری منطقه به صورت تغییر در الگوی کشت و تبدیل کاربری اراضی در جهت مثبت آن بوده است. مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS برای شبیهسازی بارش-رواناب و نشان دادن تأثیر تغییرات پوشش گیاهی حوضه بر افزایش و یا کاهش سیلابها درحوضه بکار گرفته شده است. شبیهسازی مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS برای مقادیر CN سالهای 2005 و 2000 کاهش 36 درصدی دبی سیلابی در دهة اخیر را نشان میدهد. ناگفته نماند احداث حجم قابل توجهی از عملیات سازهای در قسمتهایی از حوضه در کاهش روانابهای سطحی و ذخیرة آنها نقش عمدهای داشتهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
سیل؛ تغییرات کاربری اراضی؛ صوفی چای | ||
مراجع | ||
1ـ ثقفیان، ب. و همکاران (1385)، «بررسی اثر تغییرات کاربردی اراضی بر سیلخیزی حوضه آبریز سد گلستان»، دو فصلنامه تحقیقات منابع آب ایران، سال اول، شماره 4، بهار 1385. 2ـ حاجیقلیزاده، م. (1383)، «بررسی نقش دخالتهای انسانی بر رفتار سیل در بخشی از رودخانه کن تهران»، پایاننامه کارشناسیارشد آبخیزداری، دانشکده منابعطبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس. 3ـ خسروشاهی، م. (1380)، «تعیین نقش زیر حوضههای آبخیز در شدت سیلخیزی حوضه (مطالعه موردی حوضه آبخیز دماوند)»، رساله دکتری جغرافیا، دانشکده علومانسانی، دانشگاه تربیت مدرس. 4ـ خسروشاهی، م. (1376)، «بهسازی و اصلاح مسیر رودخانهها»، کارگاه آموزشی تخصصی مهار سیلاب رودخانهها، انجمن هیدرولیک ایران. 5ـ جوکار، ج. (1381)، «بررسی سیلخیزی زیر حوضههای رودخانه شاپور با استفاده از شبیهسازی جریانهای سیلابی»، پایاننامه کارشناسیارشد آبخیزداری، دانشکده منابعطبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس. 6ـ سازمان هواشناسی کشور, آمار هواشناسی ایستگاه سینوپتیک مراغه. 7ـ سازمان آب منطقهای استان آذربایجانشرقی, آمار هیدرومتری حوضه صوفیچای. 8ـ شقایی فلاح، ر. (1380)، «شبیهسازی دبی حداکثر سیلابی در شاخههای فرعی رودخانه با استفاده از مدل HEC-HMS مطالعه موردی در حوضة آبخیز محمدآباد (استان گلستان)، پایاننامه کارشناسیارشد آبخیزداری»، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علومکشاورزی و منابعطبیعی گرگان. 9ـ صادقی، س.ح.ر. جلالی راد، ر. و علیمحمدی سراب، ع، (1382)، «پهنهبندی سیل با استفاده از نرمافزار HEC-RAS و سامانه اطلاعات جغرافیایی (منطقه مورد مطالعه: حوضه آبخیز شهری دارآباد تهران)»، پژوهشنامه علومکشاورزی و منابعطبیعی خزر، ش 2: 34-47. 10ـ مرکز سنجش از دور کشور, تصاویر ماهوارهای لندست و اسپات. 11ـ مهندسان مشاور جاماب (1377)، «طرح جامع آب کشور»، حوضه آبریز دریاچه ارومیه. 12ـ مهدوی، م. (1381)، «هیدرولوژی کاربردی»، چاپ سوم، جلد دوم، انتشارات دانشگاه تهران. 13ـ مهدوی، م. (1376)، «بررسی آثار اقتصادی ـ اجتماعی و زیست محیطی خسارات سیل»، کارگاه آموزشی تخصصی مهار سیلاب رودخانهها، انجمن هیدرولیک ایران. 14- Benavides, J.A., Pietruszewski, B., Kirsch, B and Bedient, Ph., (2003), “Analyzing Flood Control Alternatives for the Clear Creek Watershed in A Geographic Information System Framework”, www.ruf.rice.edu.
15- De Hoo. A., Odijk, M., Koster. E. and Lucieer, A., (2001), “Assessing The Effects of Land Use Changes on Floods in The Meuse and Oder Catchments”, Phys. Chem. Earth (B), 26(7-8):593-599.
16- Fohrer, N. et al, (2001), “Hydrologic Response to Land Use Changes on the Catchment Scale”, Department of Agricultural Ecology and Natural Resources Management, Sec. Soil and Water Protection, Giessen University, Heinrich-Buff-Ring 26-32, D-35392 Giessen
17- Hadiani, M.O. and A.G. Ebadi (2007), “The Role of Land Use Changing in Uncertainty of Design Flood of Hydraulic Structures (The Case Study about Madarsoo Watershed Basin)”, World Applied Sciences Journal 2(2): 136-141, 2007 ISSN 1818-4952.
18- Knebl, M.R., Yang, Z.L., Hutchison, K., Maidment, D.R., (2005), “Regional Scale Flood Modeling Using NEXRAD”, Rainfall, GIS, and HEC-HMS\RAS: A Case Study for the San Antonio River Basin Summer 2002 Storm Event, Journal of Environmental Management, 75: 325-336.
19- Nirupama, N. and Simonovic, S.P., (2007), “Increase of Flood Risk due to Urbanization: a Canadian Example”, Natural Hazards, 40, pp. 25-41.
20- Radwan, A., (1999), “Flood Analysis and Mitigation for Area in Jordan”, Journal of Water Resources and Management, 125(3): 170-177.
21- Shi, P.J., Yuan, Y., Zheng J., Wang, Jing-Ai, Ge, Y. and Qiu G.Y., (2007), “The Effect of land Use/cover Change on Surface Runoff in Shenzhen Region”, China Catena, 69, pp. 31-35.
22- Weng, Q., (2001), “Modeling Urban Growth Effects on Surface Runoff with the Integration of Remote Sensing and GIS Environmental Management”, 28(6), pp. 737-748.
23- Xian, G., Crane M. and Su, J., (2007), “An Analysis of Urban Development and its Environmental Impact on the TampaBay Watershed”, Journal of Environmental Management. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,544 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,927 |