آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,365 |
| تعداد مقالات | 16,766 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,050,008 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,766,407 |
بسترها و کارکردهای وقف در خراسان و ماوراءالنهر دوره سامانیان | ||
| فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 فروردین 1404 اصل مقاله (828.47 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2025.65286.2555 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه اورجی1؛ حشمت الله سلیمی* 2 | ||
| 1دانشیارگروه تاریخ دانشگاه تبریز، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوران اسلامی، دانشگاه تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| وقف، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی در دوره سامانیان، بر ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و اعتقادی خراسان و ماوراءالنهر تأثیرات عمیقی داشته است. گروه‌های اجتماعی، متأثر از انگیزه‌های مختلف، با بهره‌گیری از وقف در عرصه‌های گوناگون منشأ خدمات متنوعی شدند. موقوفات علاوه بر حمایت از نهادهای علمی و مذهبی، در تقویت بنیان‌های اقتصادی و اجتماعی نیز نقش‌آفرین بودند. وقف با تأمین مالی خدمات رفاهی، ایجاد فرصت‌های شغلی و توزیع ثروت، به بهبود معیشت عمومی و کاهش نابرابری اجتماعی کمک می‌کرد. همچنین، در ساخت و نگهداری رباط‌ها و کاروانسراها، دفاع از مرزها و امنیت راه‌ها نقش بسزایی داشته و موجب رونق تجارت شده است. بررسی این ابعاد نشان می‌دهد وقف نه تنها ابزاری برای توسعه علمی و فرهنگی، بلکه عاملی مؤثر در انسجام اجتماعی نیز بوده است. مسئله این پژوهش، بسترها و کارکردهای وقف در خراسان و ماوراءالنهر است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی - تحلیلی و تکیه بر منابع تاریخی، جغرافیایی، ادبی و زندگی‌نامه‌ای، نقش وقف را در توسعۀ مساجد، مدارس، خانقاه‌ها، رباط‌ها، کاروانسراها و زیرساخت‌های شهری بررسی می‌کند. فرضیه این پژوهش این است که بسترهای اجتماعی و فرهنگی خراسان و ماوراءالنهر، با نیازهای علمی و اقتصادی جامعه پیوند خورده و شرایطی را فراهم کرده که گروه‌های اجتماعی از طریق وقف به ارائه خدمات اجتماعی، علمی، آموزشی و اقتصادی بپردازند. این فرایند بنیان‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیرساخت‌های شهری را تقویت کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سامانیان؛ وقف؛ خراسان؛ ماوراءالنهر؛ خدمات اجتماعی؛ ترویج علم؛ تجارت | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 28 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 18 |
||