آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,405 |
| تعداد مقالات | 17,234 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,670,866 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,856,586 |
ظهور و تکوین گفتمان تکنوکراسی در حکومت محمدرضا شاه پهلوی | ||
| فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 فروردین 1404 اصل مقاله (518.44 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2025.63780.2538 | ||
| نویسندگان | ||
| نجمه سجادی1؛ علی بیگدلی* 2؛ مجیدرضا رجبی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، ایران | ||
| 2استادگروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی تهران | ||
| 3استادیارگروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، ایران | ||
| چکیده | ||
| نخستین رویارویی جدی ایرانیان با دستاوردهای صنعتی غرب در خلال جنگ‌های ایران و روسیه اتفاق افتاد و از همان زمان تلاش برای درک زمینه‌های فکری رسیدن به این دستاوردها در ایران آغاز شد. اما این تلاش منجر به آشنایی ایرانیان با مفهوم تکنوکراسی نشد؛ تکنوکراسی که در قرن نوزدهم مطرح و در قرن بیستم به یک گفتمان غالب میان جامعه‌شناسان غربی مبدل شد، از لزوم واگذاری اختیارات مدیریتی به متخصصان فنی سخن می‌گفت؛ این درحالی بود که در ایران نه تنها بستر فکری لازم برای تفویض اختیارات به چنین نیروهایی وجود نداشت، بلکه در تلاش برای صنعتی‌کردن کشور، نقش دولت رو‌ز‌به‌روز پررنگ‌تر می‌شد. با این‌همه منابع تاریخی نشان از آن دارند که این گفتمان در حکومت مجمدرضاشاه به واسطه فعالیت فار‌غ‌التحصیلان رشته‌های فنی در غرب، به ایران راه یافت و سپس در دو مقطع زمانی (اوایل دهه 1330 و اوایل دهه 1340) مورد پذیرش قرار گرفت. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخگویی به چگونگی مطرح‌شدن و چرایی پذیرش این گفتمان در این دو مقطع است. با تکیه بر اسناد و منابع کتابخانه‌ای این نتیجه بدست آمد که در مقطع اول تکنوکرات‌ها به واسطه فعالیت‌های حزبی و سیاسی، به دولت مصدق راه یافتند؛ در مقابل دولت با پذیرش تفکرات مدیریتی آنها، درصدد مقابله با تحریم‌‌های نفتی برآمد. در مقطع دوم نیروهای تکنوکرات بار دیگر از طریق فعالیت‌های حزبی و این‌بار با حمایت نیروهای خارجی (امریکا) موفق به کسب سمت‌های مدیریتی شدند؛ در مقابل نهاد سلطنت از حضور آنها برای خروج از رکود اقتصادی و حفظ بقای سلطنت بهره برد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گفتمان تکنوکراسی؛ صنعتی‌سازی؛ مدیریت صنعتی؛ تاریخ اقتصادی؛ پهلوی دوم | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 178 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 93 |
||