
تعداد نشریات | 45 |
تعداد شمارهها | 1,360 |
تعداد مقالات | 16,664 |
تعداد مشاهده مقاله | 53,909,796 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,534,697 |
فهم تجارب زیستهی حاشیه نشینان از نابرابری اجتماعی (مورد: حاشیه نشینان شهر کوت عبدالله) | ||
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه | ||
دوره 13، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 1-24 اصل مقاله (912.31 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jeds.2024.58500.1757 | ||
نویسندگان | ||
کریم رضادوست* 1؛ عبدالرضا نواح2؛ علی بوداقی3؛ کریم حمیدی4 | ||
1استاد جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
2دانشیار جامعه شناسی گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. | ||
3استادیار جامعه شناسی گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. | ||
4دانشجوی دوره دکتری جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
چکیده | ||
نابرابری اجتماعی از گذشتههای دور همواره به عنوان یکی از مهمترین مسائل جوامع بشری مطرح بوده است، پیچیدگیهای مفهوم نابرابری باعث ایجاد نظرات مختلفی حول بایستههای تعدیل یا توجیه آن در جوامع مختلف شده است. حاشیهنشینان اطراف کلان شهرها معمولاً به دلیل مقایسه وضعیت منطقه با مناطق برخوردار و مرفه نشین، نابرابریها را عمیقتر و شدیدتر تجربه میکنند و ادراک خاصی از این موضوع دارند. در این تحقیق به دنبال پاسخ به سؤالاتی نظیر اینکه حاشیهنشینان کوت عبدالله چه برداشتی و چه تجاربی از نابرابری اجتماعی دارند؟ عوامل مؤثر بر تجربه نابرابری اجتماعی آنها کدامند؟ و حاشیهنشینان چگونه با نابرابری کنار میآیند؟(مکانیسم سازگاری) هستیم. در این مقاله سعی شده با استفاده از روش کیفی و رویکرد پدیدارشناسی تفسیری و با در نظر گرفتن صدای خاموش حاشیهنشینان، تجربه زیسته مشارکتکنندگان از نابرابری اجتماعی مورد واکاوی قرار گیرد. به این منظور از طریق مصاحبههای عمیق نیمه ساختاریافته با تعداد 21 نفر که با استراتژی نمونهگیری هدفمند انتخاب گردیدند، اطلاعات مورد نیاز گردآوری شدهاند. یافتههای تحقیق با استفاده از روش تحلیل پدیدارشناسی تفسیری اسمیت و همکارن مورد تحلیل قرار گرفتهاند. از مجموع مصاحبهها تعداد 9 مقوله و 26 مفهوم استخراج گردیدند. مقولات استخراج شده شامل: فوران محرومیت، تبعیضهای ساختاری ادراک شده، احساس رها شدگی، ناکارآمدی دولت و کژاورگی اقدامات آن، جاافتادگی وضعیت نابرابر، فضا-مکان طرد شده، اراده ساختاری کنترل کننده، تشدید آسیبهای اجتماعی و انفعالگرایی میباشند. یافتههای به دست آمده از تحقیق نشان میدهد حاشیهنشینان شهر کوت عبدالله با توجه به مجاورت با کلان شهر اهواز و همچنین چاههای نفت و شرکتهای نیشکر و صنایع فولاد اطراف این منطقه، محرومیت عمیقی را احساس میکنند که ناشی از بی توجهیها و بی اعتناییها به رفاه مردم بومی منطقه میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
نابرابری اجتماعی؛ حاشیهنشینان؛ پدیدارشناسی تفسیری؛ محرومیت | ||
مراجع | ||
امیری رز، ر.؛ عیوضی، م.؛ برزگر، ا. و ابطحی، م. (1401). مطالعهی نسبت حاشیهنشینی و شکافهای اجتماعی در کلان شهر تهران (مطالعهی موردی: خاتونآباد و حصار امیر). مطالعات جامعه شناختی شهری (مطالعات شهری)، 12(42).
انصاری، ا. (1378). نظریههای قشربندی اجتماعی و ساختار تاریخی آن در ایران، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
آگامبن، ج. (1401). وضعیت استثنایی، ترجمه پویا ایمانی، تهران: نشری نی.
پاک سرشت، س. (1396). مسألهشناسی راهبردی توسعه در استان خوزستان، تهران: مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری.
پیله وری، ا. (1395). «جایگاه ادبیات تحقیق در نظریه پردازی داده محور». تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 1(5): 116-126.
جوان، ج. و عبدالهی، ع. (1387). عدالت فضایی در فضاهای دوگانه شهری (تبیین ژئوپلیتیکی الگوهای نابرابری در حاشیه کلانشهر مشهد). ژئوپلیتیک، 4، 2 (پیاپی 12)، 157-175.
حقیقی، ا. و مرتضوی کاخکی، م. (1391). «آثار بازتوزیع فرصتها بر نابرابری درآمدی؛ تحلیل تعادل عمومی محاسبه پذیر». تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 2(7): 51-73.
روستایی, ش. و بابائی, ف. (1401). تحلیل فضایی نابرابری اجتماعی - اقتصادی در مناطق شهری مطالعه موردی: کلانشهر تبریز. توسعه پایدار محیط جغرافیایی، 4(6): 64-78.
زادولی خواجه، ش.؛ اصغری زمانی، ا. و احدنژاد، م. (1394). «بررسی الگوی تطبیقی گسترش نابرابریهای اجتماعی در مناطق حاشیهنشین شمال شهر تبرییز طی بازهی زمانی 85-1375». مجله آمایش جغرافیایی فضا، 5(15): 17-194.
سجادیان، ن.؛ نعمتی، م.؛ شجاعیان، ع. و قنواتی، ط. (1394). «تحلیل نابرابری اجتماعی براساس متغیرهای منتخب در شهر اهواز (نمونه موردی: شهرک نفت, گلستان, حصیرآباد)». برنامهریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، 19(2 ): 33-60.
سفیری, خ. و میرزائی, م. (1401). تجربۀ زیستۀ دختران حاشیهنشین از مفهوم «محرومیت»: مورد مطالعه منطقۀ حاشیهنشین دولتآباد-استان کرمانشاه. پژوهشهای راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 11(1): 33-54.
شکوری، ع. (1383). «نابرابریهای اجتماعی»، آموزش علوم اجتماعی، دوره هشتم، شماره 1.
کارخانه، ف. و نوروزی، ف. (1400). «نابرابری اجتماعی در زمینه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی و درمانی استانهای غرب کشور (کرمانشاه، کردستان و ایلام): یک پژوهش کیفی». مدیریت ارتقای سلامت، 10(2 ): 10-20.
کتاب، (1395)، رتبهبندی شهرستانهای استان خوزستان از منظر برخی از شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سازمان برنامه و بودجه استان خوزستان.
گر، ت. (1377). چرا انسانها شورش میکنند؟. ترجمه علی مرشیدیزاد، تهران، چاپ اول، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
گرب، ا. (1373). نابرابری اجتماعی: دیدگاههای نظریهپردازان کلاسیک و معاصر، ترجمه محمدتقی سیاهپوش و احمدرضا غرویراد، چاپ اول، تهران: انتشارات معاصر.
منافی آذر، ر. و ولائی، م. (1398). تحلیل تطبیقی نابرابریهای فضای شهری و پیراشهری مورد: شهر میاندوآب. توسعه فضاهای پیراشهری، 1(1)، 111-128. Baah, F. O., Teitelman, A. M., & Riegel, B. (2019). Marginalization: Conceptualizing patient vulnerabilities in the framework of social determinants of health—An integrative review. Nursing inquiry, 26(1), e12268. Berreman, G.D. (2001). International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences: Inequality: Comparative Aspects. , (), 7377–7382. Bhadra, S. (2023). Marginalized Youths and Inequalities: The Global Scenario and Way Forward. In Handbook of Youth Development: Policies and Perspectives from India and Beyond (pp. 387-411). Singapore: Springer Nature Singapore. Bhatt, B., Qureshi, I., Shukla, D. M., & Hota, P. K. (2023). Prefiguring Alternative Organizing: Confronting marginalization through projective cultural adjustment and tempered autonomy. Organization Studies, 01708406231203295. Breen, R. & Jonsson, J. O. (2005). Inequality of Opportunity in Comparative Perspective: Recent Research on Educational Attainment and Social Mobility. Annual Review of Sociology 31 (2005): 223–43. Carmo, R. M. (2021). Social inequalities: theories, concepts and problematics. SN Social Sciences, (2). Carter, L & Sean, F. (2014). Inequality Matters, ReardonStanford University. Chamberlain, B. (2009). Phenomenology. Clinical Nurse Specialist, 23(2), 52–53. Connelly, L. M. (2010). What is phenomenology? Medsurg Nursing, 19(2), 127. Costa, A. F. (2012). Desigualdades Sociais Contemporâneas. Mundos Sociais, Lisbon. Crossman, A. (2018). The Sociology of Social Inequality, ThoughtCo. Delanty, G., Wodak, R., Jones, P. (2011). Identity, Belonging and Migration : Towards a Theory of Structural Discrimination: Cultural, Institutional and Interactional Mechanisms of the ‘European Dilemma’. Grusky, D., Kanbur, R. (2006). Poverty and Inequality (Studies in Social Inequality)-Stanford University Press. Herzfeld, M. (1993). The Social Production of Indifference, University of Chicago Press. Kammerbauer, M., & Wamsler, C. (2017). Social inequality and marginalization in post-disaster recovery: Challenging the consensus? International journal of disaster risk reduction, 24, 411-418. Kempin Reuter, T. (2019). Human rights and the city: Including marginalized communities in urban development and smart cities. Journal of Human Rights, 18(4), 382-402. Malterud, K. (2001). Qualitative research: standards, challenges, and guidelines. The lancet, 358(9280), 483-488. Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. SAGE Publications, Inc. Piketty .T. (2020). Capital and ideology. Cambridge, Belknap. Robinson, R & bell, B. (1978). Equality; Success and Social justice in England and the United States. A.S. R, vol. 43(April) 125-143. Steenberg, R., & Rippa, A. (2019). Development for all? State schemes, security, and marginalization in Kashgar, Xinjiang. Critical Asian Studies, 51(2), 274-295. Sumerau, J. E., Forbes, T. D., Denise, E. J., & Mathers, L. A. (2021). Constructing allyship and the persistence of inequality. Social Problems, 68(2), 358-373. Therborn, G. (2006). Inequalities of the world new theoretical frameworks: multiple empirical approaches. Verso, London. William T. (2014). Inequality Matters, Prudence L. Carter and Sean F. Wojnar, D. M., & Swanson, K. M. (2007). Phenomenology: an exploration. Journal of holistic nursing: official journal of the American Holistic Nurses' Association, 25(3), 172–185. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 101 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 86 |