دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,364
تعداد مقالات16,741
تعداد مشاهده مقاله53,998,776
تعداد دریافت فایل اصل مقاله16,691,449
جبان, ماجد, صابر, محمود, موسوی مجاب, سیّد دُرید. (1403). ارزیابی حقوقی تضمین‏های قانونی راجع به نظارت قضایی بر تعقیب و تحقیق در ایران و سوریه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(37), 91-128. doi: 10.22034/law.2025.63487.3415
ماجد جبان; محمود صابر; سیّد دُرید موسوی مجاب. "ارزیابی حقوقی تضمین‏های قانونی راجع به نظارت قضایی بر تعقیب و تحقیق در ایران و سوریه". سامانه مدیریت نشریات علمی, 15, 37, 1403, 91-128. doi: 10.22034/law.2025.63487.3415
جبان, ماجد, صابر, محمود, موسوی مجاب, سیّد دُرید. (1403). 'ارزیابی حقوقی تضمین‏های قانونی راجع به نظارت قضایی بر تعقیب و تحقیق در ایران و سوریه', سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(37), pp. 91-128. doi: 10.22034/law.2025.63487.3415
جبان, ماجد, صابر, محمود, موسوی مجاب, سیّد دُرید. ارزیابی حقوقی تضمین‏های قانونی راجع به نظارت قضایی بر تعقیب و تحقیق در ایران و سوریه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 15(37): 91-128. doi: 10.22034/law.2025.63487.3415

ارزیابی حقوقی تضمین‏های قانونی راجع به نظارت قضایی بر تعقیب و تحقیق در ایران و سوریه

مطالعات حقوق تطبیقی معاصر
دوره 15، شماره 37، دی 1403، صفحه 91-128    اصل مقاله (1.18 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/law.2025.63487.3415
نویسندگان
ماجد جبان* 1؛ محمود صابر2؛ سیّد دُرید موسوی مجاب3
1دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران
2دانشیار گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران
3استادیار گروه حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران
چکیده
کوتاهی یا غفلت قانون‏گذار در لحاظ تضمین‏های قانونی به‏عنوان گام‏های بنیادین نظارت قضایی مطلوب، به ضعف نظارت قضایی، کاهش کیفیت نظارت و نقض حقوق و آزادی‏های فردی منجر می‏شود. دستیابی به تضمین‏های قانونی بنیادین راجع به نظارت بر تعقیب و تحقیق از زبان و تجربة خودِ متولیان تعقیب و تحقیق، امکان‏پذیر است؛ زیرا این افراد بیشتر با مسئلة نظارت سروکار دارند و نسبت به آن آگاه‏ترند. نگارندگان این پژوهش به روش تجربی (کیفی)، ضمن بهره‏گیری از ابزار مصاحبة عمیق و تحلیل اسناد و مدارک، صرفاً با تدقیق بر تضمین‏های قانونی بنیادین جهت ارتقا و تقویت نظارت قضایی به اقدام‏های متولیان امر تعقیب و تحقیق موجود در ایران و سوریه می‏پردازند. پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که «تقویت تضمین‏های قانونی نظارتِ پیش‏بینی‏شده در قانون اساسی و قوانین کیفری دیگر بر قرارهای مرحلة پیش‏دادرسی کیفری متعارض با حقوق و آزادی‏های فردی چگونه امکان‏پذیر است؟». فرضیة پژوهش نیز آن است که نهاد نظارت قضایی در ایران و سوریه نیاز به‏ کاربست و رعایت مجموعه‏ای از تضمین‏های قانونی در مسئلة نظارت دارد. یافته‏های پژوهش حاکی از ضرورت به‏کارگیری دسته‏ای از تضمین‏های قانونی از سوی قانون‏گذار ایران و سوریه در نظارت قضایی بر اقدام‏های تحقیقی و تعقیبی است و این تضمین‏ها عبارت‏اند از: پیش‏بینی قانونیِ نظارت قضایی بر تحقیقات اولیه (کشف جرم) به‏ویژه ضابطان دادگستری، رعایت تفکیک مقام تعقیب از تحقیق، تعیین موقعیت دادسرا از حیث قضایی یا اجرایی، تصدیق و شناساییِ نقش نهادهای مردمی در نظارت بر تعقیب و تحقیق، پیش‏بینی نظارت قضایی پیشینی خودکار بر تعقیب و تحقیق، تبیین معیار عینی و کیفی برای نظارت بر قرارهای خلاف حقوق و آزادی‏های فردی و نظارت مطلق بر تصمیم‏های دادسرا.
کلیدواژه‌ها
تحقیق؛ تضمین‏های قانونی؛ تعقیب؛ دادرسی کیفری؛ نظارت قضایی
سایر فایل های مرتبط با مقاله
مراجع
الف) منابع فارسی

- کتاب‏ها

  1. قماشی، سعید (1393). کرامت انسانی و نقش آن در جرم‌انگاری. تهران: میزان.
  2. میری، سیدرضا (1390). آیین دادرسی کیفری: تعقیب کیفری (نگرشی تطبیقی در نظام عدالت کیفری ایران و انگلستان). تهران: مجد.
- مقالات

  1. آقایی جنت‏مکان، حسین (1387). نظارت قضایی بر تشخیص دادستان دیوان بین‏المللی کیفری. حقوقی بین‏المللی، 25 (39)، 245-263.
  2. افراسیابی، علی (1387). بازتوزیع اختیارات نهادهای کشف و تحقیق جرم در نظام حقوقی ایران. پژوهش‏های دانش انتظامی، 18 (4)، 103-134.
  3. جبّان، ماجد؛ صابر، محمود و موسوی مجاب، سیّد درید (1403). جایگاه نظارت قضایی پیشینی بر امر تعقیب و تحقیق در دادرسی کیفری ایران، آلمان و ایتالیا. پژوهش‏های حقوق تطبیقی، ۲۸ (۱)، 116-148.
  4. صابر، محمود (1388). معیارها و تضمین‏های دادرسی عادلانه در مرحلة تحقیقات مقدماتی. پژوهش‏های حقوق تطبیقی (مدرّس علوم انسانی)، 4 (63)، 143-175.
  5. صابر، محمود (1388). آیین تعقیب جنایات در دادسرای دیوان کیفری بین المللی. حقوق، 39 (2)، 169-192.
  6. عبدی، حسین و اردبیلی، محمدعلی (1399). بررسی تطبیقی نظارت قضایی در مرحلة تحقیقات مقدماتی در دادرسی کیفری ایران و دیوان کیفری ‏بین‏المللی. پژوهش‏های حقوق جزا و جرم‏شناسی، (15)، 151-172.
  7. منصوری دهبید، عبدالرضا، رمضانی، احمد و عطاشنه، منصور (1400). نظارت قضایی بر تعقیب و تحقیق در نظام دادرسی کیفری ایران. تحقیقات حقوقی بین‏المللی، 14 (51)، 379-397.
  8. سید علیرضا، میرکمالی (1401). دسترسی متهم به وکیل در مرحلة پیش‏دادرسی در نظام حقوقی ایران و فرانسه. تحقیقات حقوقی، (ویژه‏نامة استانداردهای وکالت) (25) ، 95-117.
Doi: 10.52547/jlr.2023.228947.2329

  1. نژاد، محمدمنصور (1383). فلسفة نظارت. حکومت اسلامی، (33)، 20- 44.
  2. نوروزی، محمد؛ جوان جعفری، عبدالرضا؛ سیدزاده ثانی، سید مهدی (1397). توقیف مرتکب جرم توسط شهروندان. حقوقی دادگستری، 82 (103)، 51-74.
 Doi: 10.22106/jlj.2018.33930

  1. یوسفی، ایمان و یوسفی، سعید (1401). نظارت قضایی بر فرایند تایید اتهامات؛ مدل های دادرسی ایرانی و دیوان کیفری بین المللی. پژوهش‏های حقوق جزا و جرم شناسی، 10 (19)، 297-318.
Doi: 10.22034/jclc.2022.342022.1689

  1. یوسفی، ایمان و یوسفی، سعید (1401). مدل بدون مانع تحقیقات مقدماتی در ایران، بررسی تطبیقی با نظارت قضایی شعبه پیش‏دادرسی در دیوان کیفری بین‏المللی. تحقیقات حقوقی، 25 (100)، 411-434. Doi: 10.29252/jlr.2022.222240.1925
- رساله‏ها

  1. باطنی، محمد، دادسرا و نقش آن در اجرای عدالت، پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد حقوق جزا، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، 1371.
  2. شریفیان، حسن، مطالعۀ تطبیقی نقش و جایگاه دادستانی در توازن و تعادل قوای سه‏گانه در پرتو اصل تفکیک قوا در حقوق عمومی ایران و آمریکا، رساله برای دریافت درجۀ دکترا در رشتۀ حقوق گرایش حقوق عمومی، دانشگاه شهید بهشتی، 1398.
    • سایت
  3. عصر ایران (1402). رئیس‏ قوة قضاییه: مراجعه ۱۵ نفر به یک آپارتمان برای جلب یک متهم چه ضرورتی دارد؟ قابل دسترسی در: https://www.asriran.com/003qSf، [آخرین مشاهده: 21/08/1402].
 

 

ب) منابع عربی

- کتاب‏ها

  1. المزوری، وعدی سلیمان علی (2009م). ضمانات المتهم فی الدعوى الجزائیة (الجزاءت الإجرائیة). الأردن، عمان: دار حامد للنشر و التوزیع.
  2. العوجی، مصطفی (1989م). حقوق الانسان فی الدعوى الجزائیة (مع مقدمة فی حقوق الانسان). بیروت: مؤسسة نوفل.
  3. جمیل، حسین (1971م). حقوق الأنسان و القانون الجنائی. معهد البحوث و الدراسات العربیة، قسم البحوث و الدراسات القانونیة والشرعیة. طبعت ووزعت من قبل المحاضر.
  4. جوخدار، حسن (2007م). أصول المحاکمات الجزائیة. الجزء الأول، فی الدعاوی التی ینظرها القضاء الجزائی. حلب: منشورات جامعه حلب.
  5. سرور، أحمد فتحی (1977م). الشرعیة و الإجراءات الجنائیة. القاهره: دار النهضة العربیة.
  6. الصیفی، عبدالفتاح مصطفى (2010م). حق الدولة فی العقاب، نشاته و فلسفته- إقتضاوه و إنقضاوه. مصر، الإسکندریة: دار المطبوعات الجامعیة.
- مقالات

  1. اسماعیل، مصطفی محمود (2021م). المسألة الأولیة الدستوریة فی التشریع الفرنسی «دراسة مقارنة بالنظام القانونی المصری». الدولیة للفقه والقضاء والتشریع، 2(1)، 164-192.
  2. زغلول، بشیر سعد (2009م). الرقابة القضائیة على أوامر الحبس الاحتیاطی والإفراج المؤقت: دراسة مقارنة فی کل من القانون القطری والمصری والفرنسی. القانونیة والقضائیة - مرکز الدراسات القانونیة والقضائیة. وزارة العدل. قطر. س 3، ع2، 149-179.
  3. زوده، حلا (بی‌تا). قضاء التحقیق الابتدائی. [تاریخ المشاهدة 13/7/2023م] للوصول اتبع الرابط:
https://arab-ency.com.sy/law/details/26062/6

ج) منابع انگلیسی

- Books

  1. Gilliéron, G. (2014). Public Prosecutors in the United States and Europe. Cham: Springer.
  2. Jehle, J. M.; Wade, M.; Elsner, B.; Peters, J. (2006). The Prosecution Service Function within the German Criminal Justice System. Coping with Overloaded Criminal Justice Systems: The Rise of Prosecutorial Power Across Europe, 207-236.
  3. Stahn, C. (2009). Judicial Review of Prosecutorial Discretion: Five Years on. In The Emerging Practice of the International Criminal Court (p. 247-279). Brill Nijhoff.
  4. Tartaro, C. (2021). Research Methods for Criminal Justice and Criminology: a Text and Reader. Routledge.
- Articles

  1. Aaken, A. V., Salzberger, E., & Voigt, S. (2004). The Prosecution of Public Figures and the Separation of Powers. Confusion within the Executive Branch–a Conceptual Framework. Constitutional Political Economy, 15, 261-280.
  2. Bibas, S. (2006). Transparency and Participation in Criminal Procedure. NYUL rev., 81, 911.
  3. Brown, D. K. (2018). Criminal Enforcement Redundancy: Oversight of Decisions Not to Prosecute. L. Rev., 103, 843.
  4. Fabri, M. (2008). Criminal Procedure and Public Prosecution Reform in Italy: a Flash Back. In IJCA, (1).
  5. Gordon, S. C., & Huber, G. A. (2002). Citizen Oversight and the Electoral Incentives of Criminal Prosecutors. American Journal of Political Science, 334-351.‏
  6. Jabban, M., Saber, M., & Mousavi Mojab, S. D. (2024A). A Typology of Judicial Oversight Systems in Criminal Investigation and Prosecution: A Comparative Study. Pakistan Journal of Criminology, 16 (1).
  7. Jabban, M.; Saber, M.; Mojab, S. D. M. (2024 B). Fundamentals and Implications of Accepting Ex-ante Judicial Oversight in the Pre-Trial Stage of Criminal Proceeding in Iran and Syria. Global Journal of Comparative Law, 13 (1), 86-111.‏
  8. Levenson, L. L. (2020). Do Prosecutors Really Represent the People? A New Proposal for Civilian Oversight of Prosecutors. L. Rev., 58, 279.‏
  9. Mariniello, T. (2019). Judicial Control over Prosecutorial Discretion at the International Criminal Court. International Criminal Law Review, 19 (6), 979-1013.
  10. Mohajan, H. K. (2018). Qualitative Research Methodology in Social Sciences and Related Subjects. Journal of Economic Development, Environment and People, 7 (1), 23-48.
  11. Polit, D. F., & Beck, C. T. (2010). Generalization in Quantitative and Qualitative Research: Myths and Strategies. International Journal of Nursing Studies, 47 (11), 1451-1458.
  12. Simonson, Jocelyn, “The Place of “The People” in Criminal Procedure”. Columbia Law Review, 119 (1), (2019).
  13. Voigt, S., & Wulf, A. J. (2017). What Makes Prosecutors Independent?-Analyzing the Determinants of the Independence of Prosecutors. Analyzing the Determinants of the Independence of Prosecutors (January 23, 2017).‏ Available at SSRN:
https://ssrn.com/abstract=2904201 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.­2904201.

د) منابع فرانسوی

- THÈSE

  1. Collet, P. (2014). L'acte Coercitif en Procédure Pénale, Université Panthéon-Assas, Ecole, Doctorale de Droit Privé (E.D. 6) Thèse de Doctorat en Droit Pénal et Sciences Criminelles.
  2. Dornier, O. C. (2019). Juges et Membres du Ministère Public Dans L'avant-Procès, L'exemple de L'allemagne et de la France (Doctoral dissertation, Universität zu Köln).‏
  3. Chetard, G. (2019). La Proportionnalité de la Répression: Etude Sur Les Enjeux du Contrôle de Proportionnalité en Droit Pénal Français (Doctoral Dissertation, Université de Strasbourg).‏
  4. Winckelmuller, F. (2017). La Mutation de la Mise en Etat Des Affaires Pénales à L'épreuve des Droits Européens (Doctoral Dissertation, Université de Strasbourg).‏
 

 

- Sites (Multi Languages)

  1. Cour de Cassation, Criminelle, Chambre Criminelle, 7 Février 2024, 23-81.336, Publié au Bulletin, (2024).
https://www.legifrance.gouv.fr/juri/id/JURITEXT00004913019.

  1. Encyclopedia, “Prosecution: Comparative Aspects.” Encyclopedia of Crime and Justice. Retrieved February 22, 2023 from Encyclopedia.com: https://www.encyclopedia.com/law/legal-and-politi­cal-magazines/prosecution-comparative-aspects
  2. Fromont, Michel, Présentation de la Cour constitutionnelle fédérale D'allemagne, Cahiers du Conseil Constitutionnel n° 15 (DOSSIER : Allemagne), (2004). https://www.conseil-constitutionnel.fr/nouveaux-cahiers-du-conseil-constitutionnel/presentation-de-la-cour-constitutionn­e­lle-federale-d-allemagne (29/5/2023)
  3. https://www.oftersheim.de/service-bw/verfahren/Dienstaufsichtsbesch­werde (v27/5/2023)
  4. OSCE (2022). Independence of Prosecutors in Central Europe: ODIHR Webinar Report. Organization for Security and Co-Operation in Europe. https://www.osce.org/odihr/511120
  5. QPC360, Question prioritaire de constitutionnalité: https://qpc360.conseil-constitutionnel.fr/ (v30/5/2023)
  6. Vie Publique, Que Juge le Conseil Constitutionnel? https://www.vie-publique.fr/fiches/268639-que-juge-le-conseil-constitutionnel,(2021) (v30/5/2023). QPC360(no) Question Prioritaire de Constitutionnalité: https://qpc360.conseil-constitutionnel.fr/(v30/5/2023)
  7. Vie-Publique, Qu'est-Ce Qu'un Juge des Libertés et de la Détention (JLD)?. (2023), v: 11/12/2023. https://www.vie-publique.fr/fiches/38261-quest-ce-quun-juge-des-libertes-et-de-la-detention-jld
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 769
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 323


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب