آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,361 |
| تعداد مقالات | 16,731 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,983,953 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,669,047 |
دگرگونی جایگاه نخبگان سیاسی و نظامی در پرتو سیاست های دولت سلجوقی | ||
| فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 اسفند 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2025.65146.2554 | ||
| نویسندگان | ||
| ناصر صدقی1؛ اسماعیل طوری* 2 | ||
| 1هیات علمی/دانشگاه تبریز | ||
| 2دانشجوی دکتری تخصصی رشته تاریخ دانشگاه تبریز | ||
| چکیده | ||
| در تاریخ ایران، افزایش قدرت اداری و نظامی دولت مرکزی، یکی از عوامل اصلی تحول در موقعیت و منزلت اقشار و طبقات سیاسی و نظامی بوده است. سیاستی که چرایی و چگونگی آن در مورد دولت سلجوقی نیز قابل طرح است. پژوهش حاضر بر اساس این مسأله شکل گرفته است که نظام سیاسی سلجوقی چرا اقدام به ایجاد دگرگونی در موقعیت و جایگاه اقشار اجتماعی صاحب قدرت کرد و این سیاست چه پیامدهایی داشت؟ دولت سلجوقی در مرحله فتوحات با اتکای به نیروی عصبیت قبایل ترکمان و در عین حال، تعامل با نخبگان سیاسی اداریِ محلی استقرار یافت. اما در مسیر مطلقه‌سازی قدرت سلطان، این دولت از طریق بنیانگذاری نظام دیوانسالاری متمرکز و ارتش ثابت، اقدام به نفوذ مستقیم در ایالات و مهار نیروهای سیاسی و نظامی محلی و قبیله‌ای کرد. این سیاست‌های اصلاحی، موجب حذف اشراف حاکم محلی و بیگ‌های ترکمان، و ظهور دو قشر نوپدید دیوانیان و امیرغلامان در بدنه دولت شد. نتایج این پژوهش که بر اساس روش تحقیق اسنادی و رویکرد تحلیل جامعه‌شناختی انجام گرفته است؛ حاکی از آن است که با مرگ نظام‌الملک و سلطان ملکشاه و بروز فساد در بدنه نظام دیوانی، اشرافیت سیاسی نظامی نوظهور موسوم به امیرغلامان سلطنتی، به تدریج با به خدمت گرفتن نهادهای اقطاعی و اتابکی، قدرت و اختیارات مالی، نظامی و سیاسی سلاطین سلجوقی و دیوان مرکزی را سلب کردند و موجبات فروپاشی نظام دیوانسالاری دولت سلجوقی را فراهم ساختند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دولت سلجوقی؛ قبایل ترکمان؛ اشرافیت محلی؛ دیوانسالاری؛ سپاه سلطنتی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 53 |
||