آمار
| تعداد نشریات | 44 |
| تعداد شماره‌ها | 1,341 |
| تعداد مقالات | 16,475 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,515,930 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,030,508 |
«نور» و «نفس» در تفکّر باستان و تصوّف سیار بسطام | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقاله 1، دوره 77، شماره 250، اسفند 1403، صفحه 1-18 اصل مقاله (778.34 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2024.60050.3620 | ||
| نویسندگان | ||
| افشار عزیزی دولت آبادی1؛ فهیمه اسدی* 2؛ علیرضا فاطمی3 | ||
| 1دانشجوی دکترای گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دورود، دانشگاه آزاد اسلامی، دورود، ایران. | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دورود، دانشگاه آزاد اسلامی، دورود، ایران. | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دورود، دانشگاه آزاد اسلامی، دورود، ایران. | ||
| چکیده | ||
| بایزید بسطامی(161-234)، صوفی ای متناقض نما، با تجربۀ عرفانی جدید، زبانی رمزآلود، آنی متفاوت و معراج روحانی، گنجینه ای از عرفان ایرانی و یکی از احیاگران این حکمت است. او در اقوال خود عناصری چون نور و نفس را، برای معرفی امور لطیفه، کشف راز و رمز دریای وجودی انسان، سعادت نفس و حلّ و معماهای وجودی او در اقوال و احوال خود بیان داشته است. فرضیۀ پژوهش این است که محتوای برخی از عناصر حکمای ایران باستان و عرفان بایزید به هم مرتبط هستند. نویسنده تلاش کرده است، تا با بهره مندی از رهیافت های فلسفی و کلامی، مباحث مرتبط را شرح و تفصیل نماید. پرسش‌های پژوهش عبارتند از: نور و نفس در حکمت ایرانی و تصوّف بایزید چه کاربردی داشته اند؟ و چه وجهی از نور و نفس با عرفان بایزید پیوند خورده است؟ نتیجۀ پژوهش مشخص می کند که، ارزش وجودی نور در نگاه بایزید ریشه ای کهن دارد و کیهان شناسی مشترکی در تضاد عوالم ملک و ملکوت، نور و نفس، خلق و امر، غیب و شهادت، بین این دو تفکّر وجود دارد که هدف آن تلاش مفرط انسان، برای رسیدن به سعادت حقیقی است. نفس محوری ترین عنصر تفکّر بایزید است که می تواند در نهایت به نور بپیوندد. در قال او، طریق نور تنها روشنی بخش عالم موجود نیست، بلکه راه گشای حقیقت حقّ است. این عناصر ، با هستی شناسی واحد، دگردیسی عرفانی و محتوای ایرانی، در تنش نیروهای متضاد و برتری نیروهای اهورایی برای سعادت نفس، در اقوال بایزید نیز تجلی یافته‌اند | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بایزید بسطامی؛ نور؛ فرّ؛ نفس؛ شهود | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1390). شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی، چاپ دوم، تهران: انتشاران حکمت.
اوستا، (1371). گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه، 2جلد، چاپ نهم، تهران: مروارید.
بدری کشمیری، بدرالدین، (137۶). سرّاجالصالحین، تصحیح سید سرّاجالدین، اسلام آباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
بقلی شیرازی، روزبهان. (133۴). شرح شطحیات، تصحیح هانری کربن، تهران: انستیتو ایرانشناسی.
بیرونی، محمد بن احمد (ابوریحان). (13۶3). آثارالباقیه، ترجمه اکبر داناسرشت، تهران: امیرکبیر.
پورجوادی، نصرالله. (1392). اشراق و عرفان (مقاله ها و نقدها)، تهران: سخن.
چیتیک، ویلیام. (138۴). عوالم خیال: ابن عربی و مسئله اختلاف ادیان، ترجمه قاسم کاکایی، تهران: هرمس.
دوشن گیمن، ژاک. (1378). اورمزد و اهریمن (ماجرای دوگانهباوری در عهد باستان)، ترجمه عباس باقری، تهران: فرزان.
رضی، هاشم. (13۴8). نیایشها، برگردان فارسی پنج نیایش اوستایی، تهران: فروهر.
رضی، هاشم. (1379). حکمت خسروانی، چاپ اوّل، تهران: بهجت.
زینر، رابرت چارلز. (1387). زروان یا معمای زرتشتیگری، ترجمه تیمور قادری، چاپ اوّل، تهران: مهتاب.
سرّاج طوسی، ابونصر. (191۴). اللّمع فی التصوّف، تصحیح رینولد آلن نیکلسون، تهران: انتشارات جهان.
سهروردی، شهاب‌الدین. (1372). مجموعه مصنفات شیخ اشراق (جلد سوم)، تصحیح سید حسین نصر، تهران: انجمن شاهنشاهی فلسفه ایران.
سهروردی، یحیی بن حبش. (139۶). حمکةالاشراق، ترجمه سید جعفرسجادی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شایگان، داریوش. (139۴). هانری کربن: آفاق تفکّر معنوی در اسلام ایرانی، ترجمه باقر پرهام، تهران: نشر فرزانروز.
شریعت، محمدجواد. (13۶3). فهرست تفسیر کشفالاسرار و عدةالابرار معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری، تهران: امیرکبیر.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (139۵). دفتر روشنایی، تهران: سخن.
عبادی مروزی، قطبالدین ابومظفرمنصور بن اردشیر. (13۶2). مَناقبُالصُّوفیّه، به کوشش محمدتقی دانشپژوه و ایرج افشار، تهران: منوچهری.
عطار، محمد بن ابراهیم. (13۴۶). تذکرةالاولیا، تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوار.
عطار، محمد بن ابراهیم. (13۶3). اسرارنامه، تصحیح محمد عباسی، تهران: کتابفروشی فخر رازی.
غزالی، امّام محمد. (13۵9). منهاجالعابدین، ترجمه عمر بن عبدالجبار سعدی ساوی، تصحیح احمد شریعتی، تهران: بنیاد فرهنگ و هنر ایران.
غزالی، امّام محمد. (1380). کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیوجم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
کبری، نجم الدین احمد بن عمر. (1368). فوائحالجمال و فواتحالجلال، ترجمه محمدباقر ساعدی خراسانی، تهران: مروی.
کربن، هانری. (1390). اسلام در سرزمین ایران؛ سهروردی و افلاطونیان ایران، ترجمه رضا کوهکن، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
کیانی، محسن. (13۶9). تاریخ خانقاه در ایران، تهران: کتابخانه طهوری.
مستملی بخاری، اسماعیل بن محمد. (13۶3). شرح التعرّف لِمذهب التصوّف، تصحیح محمد روشن، تهران: اساطیر.
معین، محمد. (132۶). مزدیسنا و تأثیر آن بر ادب فارسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مقدّس اردبیلی، احمد بن محمد. (1383). حدیقةالشیعه، جلد دوم، تصحیح صادق حسنزاده، علیاکبر زمانینژاد، قم: انصاریان.
مولوی، جلالالدین محمد بن محمد. (1390). مثنوی معنوی، تصحیح رینولد ا نیکلسون، تهران: هرمس.
نوربخش، سیما سادات. (1391). نور در حکمت سهروردی، تهران: انتشارات هرمس .
هجویری، علی بن عثمان. (1389). کشفالمحجوب، تصحیح محمود عابدی، تهران: سروش.
هینلز، جان راسل. (1373). شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: چشمه.
خواجهگیری، ط، خراسانی، ف. (139۴). «بررسی نقش سه عارف خطّه قومس در حفظ و استمرار اندیشه خسروانی و حکمت اشراق»، مطالعات عرفانی، 22، 88-۶۵.
قربانی، قدرتالله. (139۴). «نقش و کارکرد نور در فلسفه اشراقی سهروردی»، اسفار، 2، 108-81.
ماه‌وان، ف، یاحقی، م، قائمی، ف. (۱۳۹۴) «بررسی نمادهای تصویری «فَر» (با تأکید بر نگاره‌های شاهنامه)»، پژوهشنامه ادب حماسی، 19، 119-۱۵۷.
مجتبایی، فتحالله. (1386). «سهروردی و فرهنگ ایران باستان»، آفاق اشراق، ۴، ۴۴-37.
السلمی، ابیعبد الرحمن محمد بن الحسین. (2003). طبقاتالصوفیّه، علُق علیه مصطفی عبد القادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 118 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 58 |
||