تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,304 |
تعداد مقالات | 15,973 |
تعداد مشاهده مقاله | 52,333,373 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,097,311 |
منصب تولیت و عوامل مؤثر بر عملکرد متولیان آستان قدس رضوی در عصر قاجار | ||
فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام | ||
مقاله 8، دوره 4، شماره 6، فروردین 1392، صفحه 139-165 اصل مقاله (655.77 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
زهرا علیزاده بیرجندی1؛ اکرم ناصری* 2 | ||
1استادیار تاریخ دانشگاه بیرجند | ||
2دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
چکیده | ||
چکیده آستان قدس رضوی به عنوان یک قطب مذهبی مهم در مطالعات تاریخ ایران و تاریخ محلی خراسان جایگاه ویژهای دارد. در ساختار تشکیلاتی این نهادمذهبی، منصب تولیت بالاترین مقام به شمار میآید. در کنار این منصب، مناصب دیگری چون نایبالتولیه، قائم مقام التولیه و ناظرآستانه وجود دارد که صاحبان این مناصب، کارگزاران اصلی آستانهاند. آنچه مقرر است در این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر اسناد و دادههای تاریخی مورد بررسی قرار گیرد، واکاوی پیشینه منصب تولیت از آغاز تا پایان دوره قاجار، نحوهی انتصاب و کارکردهای منصب تولیت و تعاملات این منصب با والیان خراسان و حکومت مرکزی است. در انتها نیز عوامل مؤثر بر این منصب مورد تحلیل واقع شدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
واژههای کلیدی: آستان قدس رضوی؛ منصب تولیت؛ نایبالتولیه؛ قاجار؛ مشهد | ||
مراجع | ||
منابع و مأخذ آدمیت، فریدون، (1362)، امیرکبیر و ایران، تهران، خوارزمی. ابن اشدقم، علی بن حسین، (1380)، زهرهالمقول، نجف، بینا. اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان، (1374)، مآثر و الآثار، چهل سال تاریخ ایران، ترجمه ایرج افشار، ج1، تهران، اساطیر. ـــــــــــــــ، (1362)، مطلع الشمس، با مقدمه محمد پیمان، ج2، تهران، پیشگام. ـــــــــــــــ، (1367)، تاریخ منتظم ناصری، ج3، تهران، دنیای کتاب. افشار، ایرج، (1349)، « شصت و چهار سند تاریخی درباره خراسان و هرات»، مجله بررسیهای تاریخی، سال 5، ش 3-2،1349. بامداد، مهدی، (1371)، شرح حال رجال ایران، ج1، تهران، زوار. ترکمان، اسکندربیک، (1382)، تاریخ عالم آرای عباسی، به کوشش ایرج افشار، ج1، تهران، امیرکبیر. جهان پور، فاطمه، (1387)، تاریخچه مکتبخانههاومدارسقدیم، مشهد، سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس. حسنآبادی، ابوالفضل، (1382)، «تاریخچهتشکیلات اداریآستانقدسرضوی در دوره صفویه»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا؛ ش 60-71، س ششم. حسن آبادی، ابوالفضل، (1387)، منصب قائم مقام التولیه در دورهی قاجاریه، دفتر اسناد، ج4، کوشش زهرا طلایی، مشهد، سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی. خالقی، محمدهادی، (1378)، دیوان نقابت، پژوهشی درباره پیدایش و گسترش اولیه تشکیلات سرپرستی سادات، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. خانیکوف، (1375)، سفرنامه خانیکوف، ترجمه اقدسیغمایی ودیگران، مشهد، مؤسسه چاپ و انتشارات آستانقدس رضوی. خراسانی، محمد هاشم، (1347)، منتخب التواریخ، تهران، کتابفروشی علمیه اسلامی. راوندی، مرتضی، (1367)، تاریخ اجتماعی ایران، ج4، تهران، امیرکبیر. رضوی، محمد باقر، (1352)، شجره طیبه، به کوشش محمد تقی مدرس رضوی، تهران،چاپخانه حیدری. رفیعا، میرزا، (1385)، دستورالملوک، به کوشش محمد اسماعیل مارچینکوفسکی، ترجمه علی کردآبادی، تهران، مرکز اسناد. روزنامه دولت علیه ایران، ش 589، پنج شنبه 12 ربیع الثانی 1283، ص5. دالمانی، هانریرنه، (1355)، سفرنامه خراسان تا بختیاری، ترجمه فرهوشی، تهران، امیرکبیر. سلیمی فر، مصطفی، (1370)، نگاهی به وقف و آثار اقتصادی و اجتماعی آن، مشهد، بنیاد پژوهشهای آستان قدس. سپهر، محمد تقی، (1377)، ناسخ التواریخ، تاریخ قاجاریه، به اهتمام جمشید کیانفر، ج3، تهران، اساطیر. سمیعا، میرزا، (1368)، تذکره الملوک، به کوشش محمود دبیرسیاقی، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: امیرکبیر. سوزنچی، علی، (1385)، معرفی نایب التولیههای آستان قدس از دوره صفویه تا قاجاریه،دفتر اسناد، ج2و3، به کوشش زهرا طلایی، مشهد، سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی. سیاح، حمید، (1346)، خاطرات سیاسی حاج سیاح، تصحیح سیف الله گلکار، تهران، ابن سینا. شاکری، رمضان علی، (1367)، گنج هزارساله، مشهد، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی. شهشهانی، عبدالوهاب، (بیتا)، بحرالجواهر فی علم الدفاتر، تهران، چاپ سنگی. عینالسلطنه، قهرمانمیرزا، (1376)،روزنامهخاطراتعینالسلطنه، بهکوشش مسعود میرزا سالور، ج2، تهران، اساطیر. فرخ، مهدی، (1345)،خاطرات سیاسی فرخ، تهران، جاویدان علمی. فریزر، جیمزبیلی، (1364)، سفرنامه فریزر، معروف به سفر زمستانی فریزر، ترجمه منوچهر امیری، تهران، توس. قمی، احمدبن حسین، (1359)، خلاصه التواریخ، تصحیح احسان اشرافی، تهران، دانشگاه تهران. کاظم امام، محمد، (1348)، مشهد طوس، تاریخ و جغرافیای تاریخی خراسان، مشهد، کتابخانه ملی ملک. کاویانیان، احتشام، (1355)، شمس الشموس یا تاریخ آستان قدس رضوی، مشهد، نشر آستان قدس. کرزن، جورج ناتانیل، (1380)، ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی،تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. کریمیان، علی، (1378)، اسناد موقوفات آستان قدس در هرات، تهران، سازمان اسناد ملی ایران. لمبتون، ا. ک، (1364)، مالک و زارع در ایران، ترجمه منوچهر امیری، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی. ماهوان، احمد، (1383)، تاریخ مشهدالرضا، تهران، سخن گستر. ماوردی، ابیالحسن، (1996م)، احکامالسلطانیه و الولایات الدینیه، بیروت، دارالفکر. متز، آدام، (1362)، تمدن اسلامی در قرن چهارم ﻫ.ق، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران، امیرکبیر. مدیرخازنی، محمد، (1335)، شجره، سلسله جلیله سادات رضوی، مشهد، زوار. مرعشی صفوی، میرزا محمد خلیل، (1362)، مجمع التواریخ، به اهتمام عباس اقباس آشتیانی. تهران، انتشارات کتابخانه طهوری. مسوفی، عبدالله، (1371)، شرح زندگانی من، ج2، تهران، هرمس. مصطفوی رجالی، مینودخت، (1351)، وقف در ایران، بیجا، بینا. معتقدی، ربابه، (1387)، فرمان ها و رقم های آستان قدس رضوی از دوره صفویه تا قاجاریه، مشهد، سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی. موتمن، علی، ( 1348)، راهنما یا تاریخ آستان قدس رضوی، تهران، چاپخانه بانک ملی ایران. موریموتو، کازئو، (1386)، مطالعهای مقدماتی درباره پراکندگی جغرافیایی نقابهالطالبین، ترجمه محمدحسین حیدریان، آیینه میراث، ش 1و2. مولوی، عبدالحمید، (1358)، پیش نویس فهرست موقوفات آستان قدس، ج3، مشهد، بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی. ــــــــــــــــ، (1329)، فهرست کتابخانه آستان قدس رضوی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی. ناصرالدین شاه قاجار، (1363)، سفرنامه دوم خراسان، تهران، شب تاب. نوایی، عبدالحسین، (1377)، اسناد میرزا عبدالوهاب خان آصف السلطنه، گزیده اسناد خراسان، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. وحید قزوینی، محمد طاهر، (1329)، عباس نامه، تصحیح ابراهیم دهگان، اراک، داوودی. هاشم میرزا، سلطان، (1379)، زبور آل داوود، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، نشر میراث مکتوب. همدانی مستوفی، اسماعیل خان، (1317)، آثار الرضویه من منتخبات الصدیقه، مشهد، چاپ سنگی. ییت، چارلز ادوارد، (1365)، سفرنامه خراسان و سیستان، ترجمه قدرت الله روشنی(زعفرانلو) و دیگران، تهران، یزدان. Farhat,may (unpublished desertation), (2002),Islamic Piety And Dynastic Legmitacy The Case Of Ali–musal –Reza In Mashhad (10-17) , Harvard University.
نسخ خطی بسطامی، نوروزعلی، (1332 ﻫ.ق)، فردوسالتواریخ، مشهد: کتابخانهمرکزیآستان قدس رضوی، نمره مسلسل 278 [نسخه خطی]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,685 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,211 |