دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات44
تعداد شماره‌ها1,353
تعداد مقالات16,536
تعداد مشاهده مقاله53,630,717
تعداد دریافت فایل اصل مقاله16,089,237
بافهم, محمد, فهیمی, عزیزاله, حسن زاده, مهدی. (1403). معیار و ضابطۀ سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی ایران و فرانسه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(35), 1-32. doi: 10.22034/law.2024.58101.3312
محمد بافهم; عزیزاله فهیمی; مهدی حسن زاده. "معیار و ضابطۀ سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی ایران و فرانسه". سامانه مدیریت نشریات علمی, 15, 35, 1403, 1-32. doi: 10.22034/law.2024.58101.3312
بافهم, محمد, فهیمی, عزیزاله, حسن زاده, مهدی. (1403). 'معیار و ضابطۀ سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی ایران و فرانسه', سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(35), pp. 1-32. doi: 10.22034/law.2024.58101.3312
بافهم, محمد, فهیمی, عزیزاله, حسن زاده, مهدی. معیار و ضابطۀ سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی ایران و فرانسه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 15(35): 1-32. doi: 10.22034/law.2024.58101.3312

معیار و ضابطۀ سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی ایران و فرانسه

مطالعات حقوق تطبیقی معاصر
دوره 15، شماره 35، تیر 1403، صفحه 1-32    اصل مقاله (1.09 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/law.2024.58101.3312
نویسندگان
محمد بافهم* 1؛ عزیزاله فهیمی2؛ مهدی حسن زاده2
1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه قم، ایران
2دانشیار دانشگاه قم، ایران
چکیده
سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی ممنوع است و اشخاص نمی‌توانند از حقوق خود سوءاستفاده کنند؛ از این رو، ممنوعیت سوءاستفاده از حق به‌عنوان یک اصل حقوقی در دادرسی مدنی پذیرفته شده است. اما سؤال مهمی که در این خصوص وجود دارد آن است که ضابطه و معیار سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی چیست؛ به این معنا که چه استفاده‌ای از حق، غیرمُجاز و مشمول سوءاستفاده از حق خواهد بود. هدف این پژوهش، پاسخ به همین پرسش است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که با توجه به تبصرۀ مادۀ 109 و مواد 133، 139 و 515 قانون آیین دادرسی مدنی و همچنین توجه به مبانی سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی (هدف دادرسی، نظم عمومی و نقش اخلاق)، اِعمال حق در دادرسی مدنی ایران با انگیزه‌ای غیر از دادخواهی و دفاع از خود، سوءاستفاده از حق و غیرمجاز است. در حقوق فرانسه نیز اگرچه طبق قاعدۀ قدیمی، سوءنیت در اعمال حق موجب سوءاستفاده از حق است، اما با گذشت زمان، دیوان عالی فرانسه به نظریۀ تقصیر نیز گرایش پیدا کرده و گفته شده است نمی‌توان ضابطه‌ای واحد برای سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی درنظر گرفت.
کلیدواژه‌ها
اصول حقوقی؛ تقصیر؛ تقلب نسبت به قانون؛ حسن‌‌نیت؛ سوء‌نیت
مراجع

الف) فارسی

- کتاب‌ها

  1. ابدالی، مهرزاد (1388). فلسفۀ حقوق و نظریه‌های حقوقی، تهران: مجد.
  2. انصاری، علی (1388). تئوری حسن‌نیت در قراردادها مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران و نظام‌های حقوقی معاصر، تهران: جنگل جاودانه.
  3. بهرامی احمدی، حمید (1377). سوءاستفاده از حق؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق اسلام و دیگر نظام‌های حقوقی، تهران: مؤسسۀ اطلاعات.
  4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378). مبسوط در ترمینولوژی، تهران: گنج دانش.
  5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1388). دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت/ حقوق تعهدات عقود و ایقاعات، تهران: گنج دانش.
  6. حاجی‌زاده، حمیدرضا (1384). مصوبات و تصمیمات قوۀ قضاییه و شورای عالی ثبت، تهران: ققنوس.
  7. دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
  8. ریپر، ژرژ (1393). قاعدۀ اخلاقی در تعهدات مدنی، ترجمۀ حسنعلی درودیان، بر منهج عدل. تهران: دانشگاه تهران.
  9. کاتبی، حسینقلی (1363). فرهنگ حقوق فرانسه- فارسی، تهران: گنج دانش.
  10. کاتوزیان، ناصر (1374). حقوق مدنی قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
  11. کاتوزیان، ناصر (1383). اعتبار امر قضاوت شده در دعوای مدنی، تهران: میزان.
  12. کاتوزیان، ناصر (1390). اثبات و دلیل اثبات، تهران: میزان.
  13. کاتوزیان، ناصر (1391). مسئولیت مدنی، الزام‌های خارج از قرارداد، تهران: دانشگاه تهران.
  14. کوشه، ژرراد، لانگلد، جان و ولبو، دانیل (1391). آیین دادرسی مدنی فرانسه، ترجمۀ سید احمدعلی هاشمی، تهران: دادگستر.
  15. محسنی، حسن (1389). اداره جریان دادرسی مدنی برپایۀ همکاری و در چارچوب اصول دادرسی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  16. معین، محمد (1383). فرهنگ فارسی، تهران: چاپخانه سپهر.
  17. نهرینی، فریدون (1398). آیین دادرسی مدنی، تهران: گنج دانش.
  18. واحدی، قدرت‌الله (1382). بایسته‌های آیین دادرسی مدنی، تهران: میزان.
  19. یلفانی، علی‌اکبر (1380). شرح و تفسیر قوانین دادرسی مدنی، تهران: سپهر.

- مقالات

  1. بافهم، محمد؛ فهیمی، عزیزاله و حسن‌زاده، مهدی (1402). سوءاستفاده از حق اقامۀ دعوا و حق شکایت از آراء در حقوق فرانسه و ایران. حقوق تطبیقی، 10 (1)، 29-52.
 Doi: 10.22096/law.2023.528366.1877

  1. بافهم، محمد؛ فهیمی، عزیزاله و حسن‌زاده، مهدی (1402). سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی ایران و فرانسه. پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 119 (1)، 133-157.
  2. بافهم، محمد؛ فهیمی، عزیزاله و حسن‌زاده، مهدی (1402). ضمانت ‌اجرای ممنوعیت سوءاستفاده از حق در دادرسی مدنی ایران و فرانسه. پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 121 (1)، 1-48.
  3. بافهم، محمد؛ فهیمی، عزیزاله و حسن‌زاده، مهدی (1403). جایگاه اخلاق به‌مثابه مبنایی برای ممنوعیت سوء‌استفاده از حق در دادرسی مدنی. منتشر‌شده در مجموعه مقالات همایش اخلاق حقوقی، به‌کوشش مهدی حسن‌زاده و ام‌البنین حسینی، قم: انتشارات دانشگاه قم، 369- 381.
  4. بهرامی، احسان و السان، مصطفی (1401). ضوابط شناسایی دعوای واهی در حقوق ایران و انگلیس؛ مقدمه‌ای جهت صدور قرار تأمین و ردّ دعوا. پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 26 (2)، 29-52.
  5. بهرامی، احسان و السان، مصطفی (1402). جایگاه تقصیر و سوءنیت در مطالبه خسارات ناشی از دعوای واهی؛ مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا. حقوقی دادگستری، 87 (3)، 49-74.                            Doi: 22106/jlj.2023.1983303.5119
  6. حاجی‌نوری، غلامرضا (1394). بازگشت اعتدال به نظریه سوء استفاده از حق. مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 11 (2)، 143-166.
  7. شهیدی، مهدی (1380). تجاوز از حق. تحقیقات حقوقی، 33 و 34 (1)، 31-63.
  8. کاتوزیان، ناصر (1358). سوءاستفاده از حق یا تقصیر در اجرای حق. دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 21 (0)، 103-115.

ب) منابع انگلیسی

-   Books

  • Cadiet, Loïc et leTourneau, Philippe (2015). Abus de Droit, Paris: Dalloz.
  • Capitant, Henri (1982). Sur L'abus des Droits, Paris: RTD Civ.
  • Colin, Ambroise et Capitan, Henri (1953). Traité de Droit Civil, Tome 2, Paris: Dalloz.
  • Cornu, Gérard et Capitant, Henri (2018). Vocabulaire Juridique, Paris: PUF.
  • Cornu, Gérard et Foyer, Jean (1996). Procédure Civile, Paris: PUF.
  • Dabin, Jean (1952). Le Droit Subjectif, Paris: Dalloz.
  • Ghestin, Jacques et Gooubeaux, Gilles(1993). Traité de Droit Civil – Introduction Générale, Paris: L.G.D.J.
  • Josserand, Louis (1939). De L’esprit des Droits et de Leur Relativité: Théorie Dite de L’abus des Droits, Paris: Dalloz.
  • Laurent, François (1874). Principes de Droit Civil Françai, Paris: Bruylant-Christophe.
  • Levy, E. (1926). La Vision Socialiste du Droit, Paris: Libraire-Editer.
  • Marty, Gabriel Raynaud, Pierre (1962). Droit Civil, Paris: Siery.
  • Mazeaud, Henri (1977). Leçons de Droit Civil, Paris: Montchrestien.
  • Mazeaud, Henri, Mazeaud, Léon et Tunc, André (1965), Traité Théorique et Pratique de la Responsabilité Civile, (Paris: Montchrestien.
  • Ray, Jean (1926). Index du Code Civil, thése Complémentaire Pour le Doctorat et Lettres, Paris: Alcan.
  • Savatier, René(1916). Des Effets et de la Sanction du Devoir Moral en Droit Positif Français et Devant la Jurisprudence, Thèse Pour le Doctorat en Sciences Juridiques, Poitiers Université.
  • Solus, Henry et Perrot, Roger (1961). Droit Judiciaire Prive, Tome I, Paris: Sirey.

- Articles

  • Wade, John (1968). On Frivolous Litigation: A Study of Tort Liability and Procedural Sanctions. Hofstra Law Review, 14(3), P 433-497.
  • Saleilles, R (1905). De L'abus de Droit, Rapport Présentéà la Première Sous-Commission de la Commision de Revision du Code Civil. Bulletin de la Société D'études Législativs, 14 (4).
- Cour de Cassation

  • ___, Chambre Civile (Civ), 1er Août 1950, S. 1951. 1. 100.
  • ___, Civ, 1re, 10 Juill. 2014, n°13-21.049.
  • ___, Civ, 1re, 22 Juin 1965, Bull. Civ. I, n°413.
  • ___, Civ, 2 Fév. 1956, Bull. Cass., 1956. II, P. 65.
  • ___, Civ, 28 mars 1960, Gai. Pal., 1960. 2. 13.
  • ___, Civ, 2e, 16 Févr. 1984, n°82-12.399, Bull. Civ. II, n°30.
  • ___, Civ, 2e, 19 Juin 1980, n°78-15.488, Bull. Civ. II, n°144
  • ___, Civ, 2e, 24 Juin 1987, n°84-15.173, Bull. Civ. II, n°137.
  • ___, Civ, 1re, 14 Oct. 1964, Bull. Civ. I, n°448.
  • ___, Civ, 1re, 20 Mars 2013, n°11-27.285, Bull. Civ. I, n°42:
  • ___, Civ, 1re, 25 Févr. 1986, n°84-14.208, Bull. Civ. I, n°38; JCP 1987. II. 20776, note Remery.
  • ___, Civ, 1re, 5 Déc. 2006, n°05-21.557, PIBD 2007. III. 95.
  • ___, Civ, 1re, 7 Nov. 1995, n°92-10.053, Bull. Civ. I, n°388.
  • ___, Civ, 2e, 11 Mars 1987, n°85-16.815, Bull. Civ. II, n°66.
  • ___, Civ, 2e, 24 Juin 1987, n°84-15.173, Bull. Civ. II, n°137.
  • ___, Civ, 2e, 5 Févr. 2015, n°14-11.169
  • ___, Civ, 3e, 16 Janv. 1991, n°89-13.236, Bull. Civ. III, n°26; D. 1991. Somm. 323, obs. Aubert.
  • ___, Civ, 10 Nov. 1937, Gaz. Pal., 1937. 2. 926.
  • ___, Civ, 2e, 4 Mai 2000, n°95-21.567, JCP 2000. II. 10356, note Garé.
  • ___,Civ, 2e, 7 Juill. 2005, n°03-17.889.
  • ___, Civ, 2e, 8 Janv. 1959, Bull. Civ. I, n°38.
  • ___, Civ, 3 déc. 1940, Gaz. Pal., 1941. 1.306 (2 Arrêt).
  • ___, Civ, 6 Nov. 1946, D. 1947. 49. Rapp. Cass.
  • ___,Civ, 1re, 10 Juill. 2014, n°13-21.049:
  • ___, Civ, 2e, 8 Oct. 1970, D. 1971. Somm. 31
  • ___, Civ, 3e, 19 Févr. 2003, n°01-13.429, RJDA 2003, n°558).
  • ___, Civ, 3e, 8 Oct. 2008, n°07-14.396, Bull. Civ. III, n°148.
  • ___, Civ, 6 Nov. 1946, D. 1947. 49.
  • ___, Chambre Commerciale (Com), 13 Mai 1958, Bull. Cass., 1958. III, p. 153.
  • ___, Com, 10 Févr. 1965, Bull. Civ. III, n°108.
  • ___, Com, 14 Déc. 1903, S. 1905. 1. 223; Req., 23.
  • ___, Com, 15 Mai 2007, n°06-11.583, PIBD 2007. III. 473.
  • ___, Com, 20 Mai 2014, n°13-14.933:
  • ___, Com, 21 Avril 1959, Bull. Cass., 1959. III, p. 162.
  • ___, Com, 26 Mai 1956, Bull. civ. III, n°153.
  • ___, Com, 29 Mai 1967, JCP 1967. II. 15205, note Jack-Mayer.
  • ___, Com, 11 Févr. 1963, Bull. civ. III, n°92.
  • ___, Chambre des Requêtes (Req), 14 Déc. 1903, S. 1905. 1. 223.
  • ___Req, 21 Juin 1926, S. 1926. 1. 294.
  • ___Req, 23 Janv. 1912, S. 1912. 1. 316.
  • ___, Chambre Sociale (Soc), 23 Mai 1950, Gaz. Pal., 1950. 2. 133.
  • ___, Soc, 19 Oct. 1966, Bull. Civ. IV, n°787.
  • ___, Soc, 1er déc. 1950, Bull. civ. III, n°910.
  • ___, Chambrecriminelle (Crim), 19 déc. 1930, Gaz. Pal, 1931. 1. 103.
  • ___, Crim, 18 Fév. 1932, Motifs, Gaz. Pal., 1932. 1. 629.
  • ___, Crim, 23 1958, D. 1958. 725.
  • Cour D'appel, Agen, 11 Juin 2014, n°12/00812, AJCA 2014. 342. obs.
  • Cour D'appel, Lyon-3ème Chambre A-19 Janvier 2023-n°20/00579.
  • Cour D'appel, Paris, 14 Mars 2007, PIBD 2007. III.
  • Cour D'appel, Paris, 2 déc. 1998, PIBD 1999. III. 96.
  • Cour D'appel, Toulouse, 7 févr. 1995, Juris-Data, n°040114.
  • Tribunal Judiciaire de Paris (TGI Paris), 30 Mars 2007, 2007. 2370, n°74.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 92
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 72


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب